Wp/nog/Ногайлар

< Wp | nog
Wp > nog > Ногайлар
Ногайлар
Кыраллар Ресей, Туьркие, Румыния, Уьрдин
Тили Ногай тили
Халк саны 250 мынъ

НогайларРесейде, Туьркиеде, Румынияда оьмир суьрген туьрк халкы. Дуныяда 500 мынъ – 1 коьлти арасында ногай яшайды. Сол ногайлардынъ коьбиншеси Ресейде: Дагыстан Юмериетинде, Карашай-Шеркеш Юмериетинде, Шешен Юмериетинде, Ашыл боьлгесинде эм Аьжитархан боьлгесинде, - турады. Ресейден баска, Руманиядынъ Доброжа уьлкесинде эм Туьркиеде яйылып яшайдылар. Кайбир диаспоралар Булгарыстанда эм Уьрдинде де бар. Олар ногай тилинде соьйлейдилер. Халктынъ тамырлары Алтын Ордада Ногай беклербегининъ атын алган куьнбатар кыпшаклардан, аслардан эм канълылардан келеди. Коьбиншеси Ислам динининъ суьннетши тармагынынъ ханафий мезгебин тутадылар.

Ногайлардынъ бес этнокуьби бар:

• Ашыкулак ногайлар (Ашыл боьлгесининъ Камыс-Бурын районы; Ыргаклы авылы)

• Бабаюрт ногайлар (Дагыстаннынъ Бабаюрт районы)

• Бестав ногайлар (Канълы авылы)

• Караногайлар (Дагыстаннынъ Ногай районы)

• Карагаш ногайлар (Аьжитархан боьлгеси)

• Карауьйли/Юрт ногайлар (Аьжитархан боьлгеси)

• Кобан ногайлар (Карашай-Шеркеш Юмериети; Карамырза авылы)

• Солак ногайлар (Солак авылы)

• Терк ногайлар (Шешенстан; Дагыстаннынъ Тарумов эм Кызлар районы)

Ногайлардынъ яшаганлары ерлер

edit

1990 йылларда, Капказда тагьı 65.000 Ногай бар эди. Сол Ногайлар: Шешенстан, Дагыстан, Ашыл, Аштархан эм Карашай-Шеркеш Юмериетинде турганлар. 1928 йылдан берли Дагыстанда эм 2006 йылдан берли Карашай-Шеркеш Юмериетинде, Ногай районлары бар экен.

Уьш-бес мынъ Ногай да, Румыниядынъ Добрыжа эм Коьстенже калаларында (Карамырат, Кожалы, Кубадин, Хендеккаракуюсу авыллары) турган.

90.000-ге ювык Ногайлар да, Туьркиединъ Адана, Анкара, Эскишаар, Коныя, Казыантеп эм Орды калаларында турган. Туз Коьлиге ювык авылларда Ногай тили тагы да айтылады.

Казакстанда да Казак-Ногай (Боькей ногайлар) аты астында 50.000 дейим Ногай бар экен. Олар, Ногай Ордасы заманында Казак шоьллеринде калып, Казак Ханлыгы заманында Киши юзге катысып казакласкан ногайлардан келгенлер.

Муны да каранъыз

edit

Анълатпалар

edit