Wp/mos/Owusu Afriyie Akoto

< Wp‎ | mos
Wp > mos > Owusu Afriyie Akoto

Owusu Afriyie Akoto (b sẽn dog yʋʋmd 1949 zĩm-n-soabã rasem 19 wã)[1][2] yaa Gana tẽnga tẽnga tẽnga politik soab la politik soab. A yaa New Patriotic Party (Pãnga sẽn get a Zeova yell) ning ning sẽn yaa tẽnga taoor soaba, la a yaa tẽnga taoor soab sẽn yaa Kwadaso tẽnga pʋga yʋʋm 2009 n tãag yʋʋm 2017. A yaa minisr a Nana Akufo-Addo tẽnga pʋgẽ la a yaa Ghana rɩɩb la kood minisr.[3] A basa a naam yʋʋmd 2023 yʋʋm-vʋʋr kiuug rasem 10 wã, n na n lʋɩɩs a meng a prezidaar tʋʋmde. A paama a magisterã la a PhD wã sẽn yaa tẽn-gãongã wɛɛngẽ wã, sẽn yit Cambridge, Angletɛɛrã.[4][5][6]

Owusu Afriyie Akoto
human
Sex or gendermale Tekre
Country of citizenshipGhana Tekre
Name in native languageTwi Tekre
Given nameOwusu Tekre
Family nameAkoto Tekre
Date of birth19 October 1949 Tekre
Place of birthKoforidua Tekre
FatherBafuor Osei Akoto Tekre
Languages spoken, written or signedEnglish, Twi Tekre
Occupationpolitician, agricultural economist, consultant Tekre
Field of workfarmer Tekre
Position heldMember of the 6th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Member of the 5th Parliament of the 4th Republic of Ghana, Minister for Food and Agriculture Tekre
Educated atUniversity of Cambridge, University of Ghana, Opoku Ware Senior High School Tekre
Member of political partyNew Patriotic Party Tekre
Religion or worldviewChristianity Tekre

A Yel-manesem Sɩngre edit

A Owusu Afriyie Akoto yaa Bafuor Osei Akoto, sẽn dog n kõ b meng n kõ b mens n kõ b soog n kõ b sẽn da yaa b taoor soab n kõ b sor n kõ b Soog sẽn deng b sẽn paam b soogã, la sẽn yaa Manhyia roogã taoor soaba. A Akoto zãmsa lekoll sẽn yaa pipi wã Opoku Ware School, Kumasi.[7] A kẽngame n kẽng Ghana Yuniõrgr sẽn be Legon la a paam b diplôme ne bãngrã sẽn yaa kãsenga.[8][9] Rẽ poore, a zãmsame Cambridge Yuniõrgã, la a paama bãngrã magisterã sẽn zãmsd siglgã wɛɛngẽ. A paama Philosophy Doctorã sẽn be Cambridge yʋʋmd 1985 wã.[10][11][1]

Tʋʋmde edit

A Afriyie Akoto tʋma International Coffee Organization sẽn be Londr, Angletɛɛrã pʋgẽ yʋʋm piig pʋgẽ.[5][2] A sẽn da tʋmd tʋʋm-kãsemsã sʋka, a ra yaa ekonomist, ekonomist kãsem soaba, ekonomist kãsm soaba, la maan-kɛglem sagend soaba. A yɩɩ dũni gill raarã raambã (Bãankã) sagend n get b sẽn maand bũmb nins sẽn yaa bãagã yelle. A sẽn tʋm yʋʋm 18 n sɛ zagsã, a lebg n wa Gana, la a zĩnda Ghana, la a yaa Goldcrest Commodities Limited la Plantation Resources Limited taoor soaba.[10][11][2]

Politiki edit

A Afriyie Akoto yɩɩ pipi n zabd a Kwadaso tẽnga pʋga yʋʋmd 2004 wã, n paam n deeg sõos 20 sẽn zĩnd n kõ wã. A sãame ne politikã sẽn wa n be a to wã a Josephine Hilda Addo, sẽn paam n tõoge ne vot 26.[12] A Addo tõogame n na n yãk a meng n yãk a soab yʋʋm 2004 wã. [1] A Afriyie Akoto leb n lʋɩɩsa yʋʋm 2007 wã sẽn yaa yʋʋmdã n na n tõog n zab ne a sẽn be zĩigã. A zĩnda Kwadaso tẽnga pʋga, yʋʋm 2009 n tãag 2016. A Afriyie Akoto ra yaa Burkĩna Faso wã rɩɩb la koodã la kakao yellã sull ning sẽn geta rɩɩbã yelle. A Samiu Kwadwo Nuamah n wa n wa n na n tũ-a, a sẽn da pa le tõe n maan NPP tẽnga pʋga, yʋʋm 2015 wã.[12][13]

2015 wã siglgã taoor lʋɩtb sull edit

Yʋʋmd 2015 tʋʋlg kiuugã, Afriyie Akoto kẽnga taoor n na n paam n paam n deeg b rãmb sẽn na yɩl n tõog n yãk b rĩungã.[14] A Addo sẽn da yaa tẽnga taoor soab n da yaa tẽnga naab n na n yãk a soab n na n yɩ tẽnga taoor soaba, yaa b nu n na n maan n yãk a soabã.[14] A Nuamah n tõog n paam n yãk neb 191 sẽn deng n yãk n kõ a soabã. A Afriyie Akoto paama vot sõor sẽn yaa 95 wã. A Afriyie Akoto sẽn wa n gom a sẽn na n kõ a wã pʋgẽ, a kãama a Nuamah t'a na n tʋmame n kell n tall a naamã. A wilgame tɩ Nuamah paama a naamã ne a sẽn segd n maan to-to.[15]

Koob tʋʋm minisri edit

Yʋʋmd 2017 yʋʋm-vẽkr kiuugã, tẽnga taoor soab a Nana Akufo-Addo yãka Afriyie Akoto t'a lebg rɩɩb la tẽn-gãongã ministɛɛr.[16][17] B saka a raab kiuugã pʋgẽ.[18] A sẽn da wa n maand a raabã pʋgẽ, a wilgame tɩ Afirik Kibɩ la Etazĩni sẽn da wa Afram pʋga, Kintampo la tẽns a taab pʋsẽ wã ra maanda sũ-noog ne rũmsã sẽn be zĩigã pʋgẽ wã, la b ra rat n kẽes b meng ligd tigisgã pʋgẽ.[19][3]

Yʋʋmd 2023 yʋʋm-vʋʋr kiuug rasem 10 daar a yii n kõ a Ghana tẽnga taoor soab a Nana Addo Dankwa Akufo-Addo a sẽn wa n be a Jubilee House, Accra wã. A Ghana tẽnga taoor soab sẽn yaa kom-bẽn-vẽedã taoor soaba sẽn yiis sõsg pʋgẽ, a Nana Addo Dankwa Akufo-Addo sakame t'a Afriyie Akoto sak n pʋʋs a sẽn kõ a tʋʋmdã yĩnga. Rẽ n so t'a Mavis Hawa Koomson sẽn yaa zĩm-gãongã la koom-koglgã ministɛɛr la Awutu Senya East tẽnga tẽnga taoor soab n yɩ minisr sẽn geta rɩɩb la koodã minisrgã pʋgẽ hal tɩ b yãk minisr sẽn pa na n le zĩnd wakat fãa wã. A Afriyie Akoto kõ a sẽn kõ-a wã a Minisɛɛr Mavis Hawa Koomson sẽn na n yãk-a n na n sɩng n tʋm yʋʋm 2023 yʋʋmdã kiuug rasem 24 wã. [1]

New Patriotic Party Flagbearership Race edit

A Afriyie Akoto sẽn wa n yiis a tʋʋmde, a wilgame t'a ratame n yɩ Ghana tẽnga taoor soab n na n yãk a meng n yɩ tẽnga taoor soab yʋʋm 2024 wã. A Afriyie Akoto wilga politik a yopoe (7) sẽn na n yɩ taoor soaba, sẽn na yɩl n kɩt tɩ b lebg tẽnga taoor soaba, la b yãk-a lame t'a lebg tẽnga taoor soab. A sẽn na n maan woto wã yaa b sẽn na n toeem b tʋʋm-teedã. [1] mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be be Zʋk kiuug rasem 19 yʋʋm 2023, Afriyie Akoto sẽn da be NPP wã siglgã zug tɩ b na n yãk-a tɩ b yɩ bur-yũudd sẽn na n wa n wa n yãnd-a n na n wa maan zab-kãsems yʋʋm 2024 wã pʋgẽ wã. A sẽn da wa n ning a sẽn yãk a tʋʋmdã n kõ a soabã, a wilgame tɩ NPP pa tõe n "kẽe a 8" ne pʋ-peelem ye, la rẽ n kɩt tɩ yaa tɩlae tɩ b sak n kõ b rĩung ning sẽn yaa b sẽn yãkd n kõ wã sor n yãk yam ye. [1] Yʋʋmd 2023 tʋʋlg kiuug rasem 26 wã, Afriyie Akoto yãka sõor a nu wã n na n yãk NPP bãnd-kaaba sẽn na n yɩ a soab n yãk a soab n kõ a soaba. [1] Tʋʋm-kãngã yaa t'a na n maan n wilg tɩ b sẽn na n maan b sẽn na maan n yãk b sẽn na yɩt n na n maan yʋʋm 2023 tʋʋlg kiuug rasem 26 wã.

A Menga Vɩɩm edit

A Afriyie Akoto kẽe kãadem n tar kamb a yopoe. A yaa Gãna Katolik Tigengã neda.[1] mos_Latnmos_Latnmos_Latn be be be

Sebtiisi edit

  1. 1.0 1.1 http://ghanamps.com/mps/details.php?id=56
  2. 2.0 2.1 2.2 https://www.ghanaweb.com/person/Owusu-Afriyie-Akoto-3379
  3. 3.0 3.1 https://www.graphic.com.gh/news/general-news/planting-for-food-jobs-agric-ministry-offers-technical-support.html
  4. https://gna.org.gh/2023/01/agriculture-minister-owusu-akoto-resigns/
  5. 5.0 5.1 https://citinewsroom.com/2023/01/official-agric-minister-afriyie-akoto-resigns/
  6. https://ndpc.gov.gh/about/profile/2/commisioner/
  7. https://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/NewsArchive/How-Afriyie-Akoto-s-father-indirectly-influenced-his-political-life-1731128
  8. http://www.peacefmonline.com/pages/politics/politics/201402/191392.php
  9. https://www.pulse.com.gh/news/local/10-ghanaian-politicians-and-shs-they-attended/qjdx9x6
  10. 10.0 10.1 https://web.archive.org/web/20190926033655/http://www.ghana.gov.gh/index.php/governance/ministers/3407-dr-owusu-afriyie-akoto-agriculture
  11. 11.0 11.1 https://www.pulse.com.gh/news/local/10-ghanaian-politicians-and-shs-they-attended/qjdx9x6
  12. 12.0 12.1 http://www.ghanaweb.com/GhanaHomePage/politics/Kwadaso-NPP-picks-Hilda-Addo-62503
  13. http://www.graphic.com.gh/news/politics/owusu-afriyie-akoto-named-as-akufo-addo-s-pick-as-agric-minister.html
  14. 14.0 14.1 https://www.ghanaweb.com/person/Owusu-Afriyie-Akoto-3379
  15. http://thechronicle.com.gh/i-was-beaten-fairly-dr-afriyie-akoto/
  16. http://citifmonline.com/2016/12/31/dr-afriyie-akoto-likely-to-be-next-agric-minister-nana-addo/
  17. https://www.modernghana.com/news/749406/kwadaso-npp-grateful-to-nana-addo-for-nomination-of-dr-owus.html
  18. http://ghanadecides.com/2017/01/education-agric-health-minister-nominees-face-vetting-committee-today/
  19. http://www.myjoyonline.com/business/2017/january-25th/agrc-to-get-boost-from-foreign-investment-afriyie-akoto.php