Wp/mnc/manju gisun
manju hergen -i ararangge hūlarao.
ᠮᠠᠨᠵᡠ ᡤᡳᠰᡠᠨ | ||
---|---|---|
Möllendorff, abkai: manju gisun | ||
ice manju nikan: manzhu gisun | ||
niyamangga gurun: | dulimbai gurun sahaliyan ula golo cicigar hoton fu ioi siyan io i dahūr manju kergis uksurai gašan ilan boo manju uksurai tokso | |
uksura: | manju | |
anggala: | ||
hacin: | tunggus gisun -i fisen
| |
hergen: | manju hergen (tongki fuka akūngge) manju hergen (tongki fuka sindahangge) | |
gurun -i gisun | ||
gurun: | dulimbai gurun (daicing) | |
sibkime kimcire ba | ||
ba: |
| |
语言代码 | ||
ISO 639-3: |
| |
Glottolog: | manc1252 (manju gisun) bala1242 (balan mudan) | |
濒危程度 | ||
liyan he g'o tacibun hūwašabun k'otacin šu dzujyhen -i toktobuhangge | ||
极度危险 | ||
manju gisun (manju hergen: ᠮᠠᠨᠵᡠ
ᡤᡳᠰᡠᠨ) oci manju-tunggus gisun -i fisen julergi tunggus gisun -i mukūn manju gisun -i gargan -i harangga, ya si ya jeo jubki -i dergi ergi de bisire, dulimbai gurun -i emke gisun.
manju-tunggus gisun -i mukūn de uheri 12 gisun bi. tese dulimbai gurun, oros gurun -i sibir, monggo gurun de bi. dulimbai gurun de bisirengge, manju gisun, sibe gisun, heje gisun, solon gisun, oronco gisun, jušen gisun (emgeri gukuhebi). oros gurun de bisirengge, ewen gisun (埃文语/鄂温语), ewengki gisun (埃文基语/鄂温克语), negidal gisun (涅吉达尔语), oroci gisun (奥罗奇语), udige gisun (乌德盖语), heje gisun (那乃语), ulci gisun (乌尔奇语), uilta gisun (鄂罗克语).
manju gisun oci manju -i niyamangga gisun, daicing gurun -i fonde inu gurun -i gisun[1] sehe, emke siden -i gisun bihe. terei jalin, manju hergen -i araha bukdari, cese, bithe cagan jai šu fiyelen be elgiyen -i ambula tutabuha. daicing gurun fukjin ilibuha de, alban -i bithe gemu manju hergen -i arahangge. manjusa nikansi de ishunde holboho jalin, daruhai baitalara gisun be nikan gisun de halaha. šanaha furdan de dosika nenehe amga fonde, manju nikan hergen kamciha bithe ten -i labdu oho.
manju gisun de monggo gisun, nikan gisun deri juwen gaihangge labdu bi. manju gisun -i hergen be manju hergen sembi. dade monggo hergen -i manju gisun be arafi, manju hergen be fukjin deribuhe. daicing gurun wajiha de, manjurara niyalma -i tulgiyen manju damu nikan gisun gisureme mutehebi. monggo hergen -i adali, manju hergen dele ci fejile de arambi. te manju gisun be ajigen ci baitalara niyalma muwašame 50 funcembi. sahaliyan ula golo 齐齐哈尔 hoton fu ioi hiyan io i dahūr manju kergis uksurai hiyang ilan boo manju uksurai tokso de manjurarangge labdu bi. dulimbai gurun de manju gisun be dahūme yendere aššan gemu muyahūn ojorakūbi. liyan he g'o tacibun hūwašabun k'otacin šu dzujyhen (UNESCO) manju gisun be 濒危语言 -i dolo "极度危险" jergi de faidahabi.
suduri
editjušen -i šurdeme ba -i geren irgeten de ishunde holboho jalin, 17 -ci jalarin de ice irgeten, "manju" banjihabi.
daicing gurun -i fonde, manju gisun inu "清语", "gurun -i gisun" sehe.
sekiyen
editmanju oci, 海西女真, 建州女真, monggoso, nikansi sere geren uksura acabufi banjihangge.
nurgaci -i fonde, jušen hergen gukure de isika.
manju -i yargiyan kooli ejeme, 1599 -ci aniya de, nurgaci erdeni, g'ag'ai de monggo hergen be kūbulime manju -i hergen be arara seme hese wasika.[2] juwe baksi hese be aliha manggi, tongki fuka monggo hergen -i songkoi akū hergen araha. ere hacin -i hergen ineku jalan -i 建州女真 de selgiyehebi. 后金 -i iliburan jai manju -i banjin be aisilaha. amaga dahai juwan juwe uju be tongki fuka akū manju hergen -i dalbade tongki, fuka nonggifi, tongki fuka sindaha hergen araha. ere hacin -i hergen aisin gurun de selgiyehebi.
mudan
editmanju gisun de 6 元音音位, 19 辅音音位 bi. 元音 de a, e, dulimba -i ilan banin bi. banin adalingge 元音 ishunde 元音和谐. 辅音 de inu 和谐现象 bi. te bicibe, 元音和谐 cira ginggun akū. 词头, 词中, 词尾 -i arbun encu, emhun arara de arbun inu encu.
hergen
edit- manju hergen -i fiyelen be tuwaki.
manju gisun manju hergen be baitalambi. manju hergen monggo hergen be kūbulime arahangge. monggo hergen 回鹘 hergen deri jihengge. manju hergen cokime iliburengge.
"ᠠᠮᠠ ama", "ᠠᡧᠠ aša (eme -i ahūta deote)", "ᡝᠮᡝ eme", "ᡝᡧᡝ eše (eme -i ahūn/deo -i sargan)" sere banin -i calabun bi. manju hergen -i araha nibcu -i boji bithe de "dulimbai gurun -i bithe" sembi.
bithei kooli
editmanju gisun de 辅音 uheri 25, erei dorgi 3 mudan damu nikan gisun deri juwen gaiha gisun be arara de baitalambi. 辅音 uheri 6, golmin fohoron -i calabun akū. 元音和谐律 bi, te bicibe kooli de daharakū gisun labdu, 语音同化现象 inu bi. manju gisun oci 粘着语. 主语 be julergi de, 谓语 be dulimba de, 宾语 be amargi de sindambi. 虚词 gisun -i gūnin be tucibuci ombi. 名词 de 格 bi, 指人名词 de 数 -i kūbulin bi. 名词 de 时, 态, 形动, 副动 sere 形态变化 bi.
manju gisun oci 粘着语 -i emke. 修饰语 be 被修饰语 -i julergi de sindambi.
ᠮᠠᠨᠵᡠ
ᠪᡳᡨᡥᡝ
ᡨᠠᠴᡳᠮᠪᡳ᠉
"gene-" -i fejile de dulekengge be jorime gisurere "hV(-he)" be sindaci "gene-he" sembi.
- tere sargan jui hoton de genehe.
- that [woman child(=girl)] city/town DAT go-PST.FINITE
- tere sargan jui boo ci tucike.
- that [woman child(=girl)] house ABL go.out-PST.FINITE
副词 nonggime juwe gisun be kamcici, ujui aššan("boo ci tucimbi") be jai aššan("hoton de genembi") de holbombi.
- tere sargan jui boo ci tucime, hoton de genehe.
- that [woman child(=girl)] house ABL go.out-IMPF.CONVERB, city/town DAT go-PST.FINITE
- tere sargan jui boo ci tucifi, hoton de genehe.
- that [woman child(=girl)] house ABL go.out-PST.CONVERB, city/town DAT go-PST.FINITE
- tere sargan jui boo ci tucicibe, hoton de genehe.
- that [woman child(=girl)] house ABL go.out-CONCESSIVE.CONVERB, city/town DAT go-PST.FINITE
hican gebsun -i afaha
editgebsun
edit数
edit- PL
- 复数 (-sa, -se, -si, -so)
格
editmanju gisun de 5 hacin -i 格 bi. emhun baitalaci (ᠠᠪᡴᠠ ᡳ abka -i) hergen -i fejile sindaci (ᠠᠪᡴᠠᡳ, abkai) gemu ombi. 元音和谐律 de daharakū. te bicibe, ese 后置词 waka.
- NOM — 主格
- 主语 de baitalambi, fejile de nonggire 助词 umai akū.
- bi weilesi.
- I worker.
- "I am a worker."
- "我是工人"
- DAT — 与格 (-de)
- fe yamji de hoho efen jembi.
- [old night](=lunar new year's eve) DAT [pod-like pastry](=dumplings) eat-IMPF.
- "Eating dumplings on lunar new year's eve."
- "除夕吃饺子"
- ACC — 宾格 (-be)
- i boo be weile-mbi.
- he house ACC build-IMPF.
- "He builds a house."
- "他建一座房子"
- fe kooli be dahame yabu-mbi.
- old regulations ACC according.to act-IMPF.
- "(Someone) acts according to old regulations."
- "遵循古法"
- ABL — 夺格 (-ci, -deri)
- abka ci wasika gasha
- sky ABL fall.PART bird
- "The bird that fell from the sky"
- "从天上落下的鸟"
- GEN — 属格 (-i, -ni)
- abkai jui
- sky.GEN child
- "Emperor"
- "天子"
- moo -i araha duka
- "wood GEN make.PART door"
- "A door made of wood"
- "用木头做成的门=木制的门"
damu 后鼻音 -i fejile "-ni" sindambi.
- lio kio gurun -i wang -ni doron
- Ryukyu nation GEN king GEN seal
- "Seal of the King of Ryukyu"
- "琉球国王之印"
aššasun
editbithe cagan
edit- manju -i yargiyan kooli (滿洲實錄/满洲实录)
- daicing gurun -i yooni bithe (大清全書/大清全书), šen ki liyang (1683)
- han -i araha manju gisun -i buleku bithe (御製清文鑑/御制清文鉴) (1708)
- han -i araha nikan hergen kamciha manju gisun -i buleku bithe (御製兼漢清文鑑/御制兼汉清文鉴)
- lakcaha jecen de takūraha babe ejehe bithe (異域錄/异域录), tulišen (1723)
- cing wen ki meng (清文啓蒙/清文启蒙) (1730)
- nikan hergen -i ubaliyambuha manju gisun -i buleku bithe (音漢清文鑑/音汉清文鉴) (1735)
- han -i araha manju monggo gisun -i buleku bithe (御製滿蒙文鑑/御制满蒙文鉴) (1743)
- jakūn gūsai manjusai mukūn hala be uheri ejehe bithe (八旗滿洲氏族通譜/八旗满洲氏族通谱) (1744)
- han -i araha nonggime toktobuha manju gisun -i buleku bithe (御製增訂清文鑑/御制增订清文鉴) (1771)
- han -i araha manju nikan monggo tanggūt hergen -i kamciha amba g'anjur nomun -i uheri tarni (御製滿漢蒙古西番合璧大藏全咒/御制满汉蒙古西番合璧大藏全咒) (1773)
- han -i araha manju monggo nikan hergen ilan hacin -i mudan acaha buleku bithe (御製三合切音清文鑑/御制三合切音清文鉴) (1780)
- duin hacin -i hergen kamciha buleku bithe (四體合璧文鑑/四体合璧文鉴)
- han -i araha duin hacin -i hergen kamciha manju gisun -i buleku bithe (御製四體清文鑑/御制四体清文鉴)
- manju monggo tanggūt jarung hoise sunja hacin -i gisun (滿蒙藏嘉戎維語五體字書/满蒙藏嘉戎维语五体字书)
- monggo tot hergen -i acamjaha isabun (蒙古托忒匯集/蒙古托忒汇集) (1797)
- han -i araha sunja hacin -i hergen kamciha manju gisun -i buleku bithe (御製五體清文鑑/御制五体清文鉴)
- yargiyan kooli ci tukiyeme tucibuhe fe manju gisun -i bithe (實錄内摘出舊清語/实录内摘出旧清语), fuheng
- monggo gisun (蒙古語/蒙古语)
- tanggū meyen (一百條/一百条)
- juwan juwe uju manju bithe (滿洲十二頭/满洲十二头)
- emu tanggū orin sakda -i gisun sarkiyan (百二老人語錄/百二老人语录)
- niyeceme ubaliyambuha ts'ai gen tan bithe (補繙菜根譚/补翻菜根谭)
- leolen gisuren (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯論語/御制翻译论语)
- mengdzi bithe (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯孟子/御制翻译孟子)
- jijungge nomun (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯易經/御制翻译易经)
- dasan -i nomun (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯書經/御制翻译书经)
- irgebun -i nomun (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯詩經/御制翻译诗经)
- dorolon -i nomun (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯禮記/御制翻译礼记)
- šajingga nomun (manju hergen -i ubaliyambuhangge) (御製繙譯春秋/御制翻译春秋)
- an -i gisun de amtan be sara bithe (庸言知旨) (1802)
- dasame foloho manju gisun -i untuhun hergen -i temgetu jorin bithe (重刻清文虛字指南編/重刻清文虚字指南编) (1894)
- manju monggo nikan ilan acangga šu -i tacibure hacin -i bithe (滿蒙漢三文合璧教科書/满蒙汉三文合璧教科书) (1909)
- ice manju nikan gisun kamcibuha buleku bithe (新满汉大辞典), hu dzeng i (1994)
- nikan manju yongkiyangga buleku bithe (漢滿大辭典/汉满大辞典), an šuwang ceng (2007) ISBN 7-80722-160-7 eici ISBN 978-7-80722-160-9
daljingga justan
editasui tatan
edit- asude bisire manju
- abkai asu
- abkai asude bisire hergeneku (manju) (sibe) (dahūr) (monggo) (tot)
- anakū manju nikan gisun -i buleku bithe
- sahaliyan ula golo amba tacikūi manju šu wen be sibkire dulimba