हजारीबाग मण्डल (हजारीबाग जिला) भारतके झारखण्ड राज्यके एगो मण्डल हे । एकर मुख्यालय हजारीबाग हे । २०११ के जनगणनाके अनुसार हजारीबाग मण्डलके जनसङ्ख्या लगभग १५ लाख है । एहाँके जनसङ्ख्या विभिन्न सामाजिक आउ सांस्कृतिक समृद्धीके परिचय दे है । हजारीबाग मण्डल ढेर महत्वपूर्ण खनिज संसाधनसे समृद्ध है, जेकरामे कोइला, लोहा, ताम्बा आउ अभ्रक शामिल है । ई सब खनिज संसाधनके चलते हजारीबाग मण्डल झारखण्ड राज्यके औद्योगिक रूपसे सबसे महत्वपूर्ण मण्डलमे से एक है ।
हजारीबाग मण्डल हजारीबाग जिला | |
---|---|
झारखण्डके मण्डल | |
![]() | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
देस |
![]() |
राज्य |
![]() |
प्रमण्डल | उत्तर छोटानागपुर |
मुख्यालय | हजारीबाग |
सरकार | |
• जिलाध्यक्ष | श्रीमति नान्सी सहाय, भा प्र से |
• लोकसभा निर्वाचनक्षेत्र | हजारीबाग (रामगढ़ मण्डल सङ्गे साझा) |
• बिधानसभा निर्वाचनक्षेत्र | ५ ( सदर, बढ़ी, बरकागाँओ, बरकट्ठा, बरही) |
क्षेत्रफल | ३५५५ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) |
विवरण
editसुन्दर पर्यटक स्थलसे भरल हजारीबाग झारखण्डमे स्थित है । हजारीबागके अर्थ होवहै हजार बाग वाला आउ ई दु शब्द हजार आउ बागसे मिलके बनल है । एहाँ पर २०१९ फीटके ऊँचाई पर हैल्थ हिल रिसोर्टके निर्माण कैल गेलै हे । ई रिसोर्ट प्रकृतिके गोदीमे बसल है आउ बड़ी सुन्दर है । ई हैल्थ रिसोर्टमे प्रकृतिके गोदीमे रहके स्वास्थ्य लाभ लेल जा सकहै । स्वास्थ्य लाभ करेके साथे-साथे एहाँ ढेर खूबसूरत पर्यटक स्थलके सैर कैल जा सकहै । ई सब पर्यटकस्थलमें हजारीबाग झील प्रमुख है जन्ने वाटर स्पोटर्सके आनन्द लेल जा सकहै । हजारीबाग वन्य जीव अभयारण्य, कैनेरी पहाड़ी आउ रजरप्पा एकर अन्य प्रमुख पर्यटकस्थल है ।
इतिहास
editहजारीबाग मण्डलके स्थापना १८३३ ईस्वीमे होलै । वर्तमानमे गिरिडीह, चतरा, कोडरमा, रामगढ़ जे मण्डल है, ई सबके पूरा क्षेत्रफल हजारियेबाग मण्डलमे शामिल हलै । एक अक्तूबर १८८६ मे सरकारी अधिसूचना द्वारा नगरपालिकाके स्थापना होलै । हजारीबागके जनसङ्ख्या लगभग १० हजार हलै । नगरपालिकाके प्रथम चेयरमैन मेजर इजी लिलिङ्ग्टलन हल । फरवरी १९१९ तक नगरपालिकाके चेयरमैन पद पर अङ्ग्रेज सैनिक अफसरे बैठहल । पहिला भारतीय चेयरमैन कालीपद सरकार २७ फरवरी १९१९ मे बनल । १९०० मे ग्रामीण क्षेत्रके विकासला जिला परिषदके स्थापना होलै । जे ग्रामीण क्षेत्रके सड़क, अस्पताल, शिक्षा, काञ्जी हाउस, पेयजल व्यवस्थाके कार्य देखहलै । १९३६ मे खनिज क्षेत्रमे सड़क, स्वास्थ्यके व्यवस्थाला खान परिषदके स्थापना कैल गेलै ।
जनसाङ्ख्यिकी
edit२०११ मे हजारीबागके जनसङ्ख्या १७,३४,४९५ हलै, जेकरामे पुरुष आउ महिला क्रमशः ८,९०,८८१ आउ ८,४३,६१४ हलन । २०२४ मे हजारीबाग मण्डलके अनुमानित जनसङ्ख्या २१,१०,००० है ।[1]
एकरो देखी
editसन्दर्भ
edit- ↑ "Hazaribagh District Population Census 2011 - 2021 - 2024, Jharkhand literacy sex ratio and density". www.census2011.co.in. अभिगमन तिथि 2024-10-18.