Wp/mag/लक्षदीप
लक्षद्वीप (मलयाल: ലക്ഷദ്വീപ് ; अर्थ: एक लाख दीप), भारतके दक्खिन-पच्छिमी तटसे २०० से ४४० किमी दूर लक्षद्वीप सागरमे स्थित एगो द्वीपसमूह हे । पहिले ई द्वीपवनके लक्कादीव-मिनिकॉय-अमिनीदिवि द्वीप के नामसे जानल जाहलै । ई द्वीपसमूह भारतके एगो केन्द्रशासितप्रदेश होवेके साथे-साथे एगो मण्डलो है । पूरा द्वीपसमूहके लक्षद्वीपके नामसे जानल जाहै, हालाङ्कि भौगोलिकरूपसे ई खाली द्वीपसमूहके केन्द्रीय उपसमूहके नाम है । ई द्वीपसमूह भारतके सबसे छोट केन्द्रशासितप्रदेश है आउ एकर कुल सतही क्षेत्रफल खाली ३२ वर्ग किमी है, जखनीकि अनूपक्षेत्र ४,२०० वर्ग किमी, प्रदेशिक जलक्षेत्र २०,००० वर्ग किमी आउ बिसेस आर्थिकक्षेत्र ४,००,००० वर्ग किमी मे फैलल है । ई क्षेत्रके कुल १० उपखण्ड साथे मिलके एगो भारतीय जनपदके रचना करहै । कवरत्ती लक्षदीपके राजधानी है, आउ ई दीपसमूह केरल उच्चन्यायालयके अधिकार क्षेत्रके अन्तर्गत आवहै । ई दीपसमूह लक्षद्वीप-मालदीव-चागोस समूहके दीपके सबसे उत्तरीभाग है, आउ ई दीप एगो बिसाल समुद्रमग्न पर्बत-शृङ्खला चागोस-लक्षद्वीप प्रवाल भित्तिके सबसे उपरी भाग है ।
ലക്ഷദ്വീപ് लक्षद्वीप | ||
---|---|---|
भारतके केन्द्रशासितप्रदेश मण्डल | ||
| ||
![]() | ||
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | ||
निर्देशाङ्क: निर्देशाङ्क: अनुपलब्ध अक्षान्श Invalid arguments have been passed to the {{#coordinates:}} function | ||
देश |
![]() | |
स्थापना | १ नवम्बर १९५६ | |
राजधानी | कवरत्ती | |
सरकार | ||
• प्रशासक | दिनेश्वर शर्मा | |
• सांसद | मोहम्मद फैजल (रा॰का॰पा॰) | |
क्षेत्रफल | ३२.६२ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) | |
• क्रम | ३६मा |
चूँकि ई सब द्वीप पर कौनो आदिवासी जनसङ्ख्या न है, एहीसे विशेषज्ञ ई सब द्वीप पर मानवके बसेके अलग-अलग इतिहास सुझावहथिन । पुरातात्विक साक्ष्यके अनुसार १५०० ईसा पूर्वके आसपास ई क्षेत्रमे मानव बस्ति मौजूद हलै । नाविक एक लम्बा समयसे ई सब द्वीपके जानहलथिन, एकर सङ्केत पहिला शताब्दी ईस्वीसे एरिथ्रियन सागरके पेरिप्लस क्षेत्रके एक अनाम सन्दर्भसे भेटहै । द्वीपके उल्लेख ईसा पूर्व छठा शताब्दीके बौद्ध जातक कथोमे कैल गेलै हे । सतमा शताब्दीके आसपास मुसलमानके आगमनके साथे एहाँ इस्लामके प्रादुर्भाव होलै । मध्ययुगीनमे ई क्षेत्रमे चोल राजवंश आउ कैनानोर राजा सबके शासन हलै । कैथोलिक पुर्तगाली १४९८ के आसपास एहाँ पहुँचल, किन्तु १५४५ तक उनका एहाँसे खदेड़ देल गेलै । ई क्षेत्र पर तखनी अरक्कलके मुस्लिम घरानाके शासन हलै, ओकर बाद टीपू सुल्तानके । १७९९ मे टीपू सुल्तानके मृत्युके बाद अधिकांश क्षेत्र ब्रिटिश भिजुन चल गेलै आउ उनकर जायेके बाद, १९५६ मे केन्द्रशासितप्रदेशके गठन कैल गेलै ।
समूहके खाली दस द्वीप पर मानव जलसङ्ख्या है । २०११ के भारतीय जनगणनाके अनुसार ई केन्द्रशासितप्रदेशके कुल जनसङ्ख्या ६४,४७३ हलै । अधिकांश जनसङ्ख्या स्थानीय मुस्लिमके है आउ ओकरोमे से जादेतर सुन्नी सम्प्रदायके शाफी सम्प्रदायके है । ई द्वीप जातीय रूपसे निकटतम भारतीय राज्य केरलके मलयाली लोगके समान हथिन । लक्षद्वीपके अधिकांश जनसङ्ख्या मलयालं बोलहै जखनीकि मिनिकॉय द्वीप पर माही या माह्लभाषा सबसे अधिक बोलल जा है । अगत्ती द्वीप पर एक विमानस्थल मौजूद है । लोगके मुख्य व्यवसाय मछली पकड़ल आउ नारियलके खेती है, साथे टूना मछलीके निर्यातो कैल जा है ।
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit- ↑ "50th Report of the Commissioner for Linguistic Minorities in India" (PDF). 16 July 2014. प॰ 109. मूल (PDF) से 8 July 2016 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 6 November 2016.