Wp/mag/मिजोरम्
मिजोरम् (मिजोरम) भारतके एगो उत्तरपूरबी राज्य हे । २००१ मे हियाँके जनसङ्ख्या लगभग ८,९०,००० हलै । मिजोरममे साक्षरतादर भारतमे सबसे अधिक ९१.०३% हे । हियाँके राजधानी आइजोल हे ।
मिजोरम् | |
---|---|
राज्य | |
| |
Lua error in Module:Wp/mag/Location_map at line 403: देशान्तरला कौनो मान प्रयोग नै कैल गेल. | |
निर्देशाङ्क (अइजोल): निर्देशाङ्क: अनुपलब्ध अक्षान्श Invalid arguments have been passed to the {{#coordinates:}} function | |
देश |
![]() |
केन्द्रशासितप्रदेश | २१ जनवरी १९७२ |
राज्य | २० फरवरी १९८७† |
राजधानी | अइजोल |
सबसे बड़ नगर | अइजोल |
मण्डल | : ११ |
सरकार | |
• अङ्ग | मिजोरम सरकार |
• राज्यपाल | कमभमपति हरिबाबू |
• मुख्यमन्त्री | जोरामथङ्गा (एमएनएफ) |
• विधानमण्डल |
|
• संसदीय क्षेत्र | |
• उच्चन्यायालय | |
क्षेत्रफल | २१,०८१ किमी२ (Formatting error: invalid input when rounding वर्गमील) |
• क्रम | २४मा |
†एकरा मिजोरम राज्य अधिनियम, १९८६ द्वारा एक पूर्ण राज्यके दर्जा देल गेलै हल |
इतिहास आउ नामोत्पत्ति
editमिजोरम एक पर्वतीय प्रदेश है । १९८६ मे भारतीय संसद भारतीय संविधानके ५३मा संशोधनके अपनौलकै, जे २० फरवरी १९८७ के भारतके २३मा राज्यके रूपमे मिजोरम राज्यके निर्माणके अनुमति देलकै ।[3] १९७२ मे केन्द्रशासितप्रदेश बनेसे पहिले तक ई असमके एक मण्डल हलै । १८९१ मे ब्रिटिश अधिकारमे जायेके बाद कुछ वर्षो तक उत्तरके लुशाई पर्वतीय क्षेत्र असमके आउ आधा दक्षिणी भाग बङ्गालके अधीन रहलै । १८९८ मे दुनोके मिलाके एक मण्डल बना देल गेलै जेकर नाम पड़लै-लुशाई हिल्स मण्डल आउ ई असमके मुख्य आयुक्तके प्रशासनमे आ गेलै । १९७२ मे पूर्वोत्तर क्षेत्र पुनर्गठन अधिनियम लागू होवे पर मिजोरम केन्द्रशासितप्रदेश बन गेलै । भारत सरकार आउ मिजो नेशनल फ्रण्ट के बीच १९८६ मे भेल ऐतिहासिक समझौतेके फलस्वरूप २० फरवरी १९८७ के एकरा पूर्ण राज्यके दर्जा देल गेलै । पूर्व आउ दक्षिणमे म्यान्मार आउ पश्चिममे बङ्गलादेशके बीच स्थित होवेके कारण भारतके पूर्वोत्तर कोनामे मिजोरम सामरिक दृष्टिसे अत्यधिक महत्वपूर्ण राज्य है । मिजोरममे प्राकृतिक सौन्दर्य बिखरल पड़ल है आउ ई क्षेत्रमे प्रकृतिके विभिन्न छटा देखेला भेटहै । ई क्षेत्र विभिन्न प्रजातिके प्राणिमय आउ वनस्पतिसे सम्पन्न है ।
"मिजो" शब्दके उत्पत्तिके बारेमे ठीकसे ज्ञात नै है । मिजोरम शब्दके स्थानीय मिजो भाषामे अर्थ है, पर्वतनिवासीके भूमि । १९मा शताब्दीमे एहाँ ब्रिटिश मिशनरीके प्रभाव फैल गेलै आउ ई समय त अधिकांश मिजो लोग ईसाइये धर्मके मानहथिन । मिजोभाषाके अपन कौनो लिपि नै है । मिशनरी मिजोभाषा आउ औपचारिक शिक्षाला लातिनी लिपिके अपनौलक । मिजोरममे शिक्षाके दर तेजीसे बढ़लै हे । वर्तमानमे ई ८८.८ प्रतिशत है, जे कि पूरा देशमे केरलके बाद दोसर स्थान पर है । मिजोरम शिक्षाके क्षेत्रमे सबसे पहिला स्थान पर आवेला बड़ प्रयास करैत है ।
सम्बन्धित लेख
editसन्दर्भ
edit- ↑ "AREA AND POPULATION - Statistical Year Book India 2017 | Ministry of Statistics and Program Implementation | Government Of India". www.mospi.gov.in. मूल से 4 अगस्त 2020 के पुरालेखित. अभिगमन तिथि 9 फरवरी 2020.
- ↑ "Ministry of Development of North Eastern Region, North East India". mdoner.gov.in. अभिगमन तिथि 24 फरवरी 2021.
- ↑ "मिजोरम भारत का 23वां राज्य होगा". अभिगमन तिथि 5 अगस्त 2005.