Wp/lus/Fanai

< Wp‎ | lus
Wp > lus > Fanai

Fanai hi mizo hnampéng pakhat a ni.

Thangzama sawi dàn edit

Halkha lal Thawngzama chuan, "Keini Zathang te, Chinzah te, Fanai te hi hnam unau kan ni a, thlah khat kan ni. Mahse, min thlahtu hming hi kan hre lo tlat mai a, mi tam tak ka zawt tawh a, tumahin an hre bik lo. Ngawnho thlahtu hming pawh hi kan hre lo bawk. Mahse, Hrumtunga thlahte ngei chu kan ni. Mingin vel aṭanga tlangram kan lo kai hian Hlawncheuva thlahte nen kan inkawp a; mahse, kan inkawp rei lo niin a lang. Fanaiho pawh hi Thingsu-ah chauh kan zingah an tel a, a hnu lamah chuan anmahni hlirin an awm a. Chinzah leh Zathang erawh chu kan inkawp zel a, a tawpah kan awm hrang chauh a ni," a ti.

A lo chhuah dàn edit

Fanai upate’n an thlahtu hming an hriat hlat ber chu Ṭhatinkuala a ni a. Ṭhatinkuala chuan fapa panga a nei a: Hniarthula te, Hniarchenga te, Chenghranga te, Bawitlunga te, Khenzahnawka te an ni. Khenzahnawka chuan fa pali a nei a:

  1. Hlawndawhthanga te,
  2. Zahama te,
  3. Ngunhnui te,
  4. Zachhuma te

an ni. Zachhuma chuan Tluangzachhawna leh Fanaia a hring a.

Fanaia fâte edit

Fanaia chuan fapa panga a nei a:

  1. Hrangtlinga te,
  2. Zarepa te,
  3. Rorela te,
  4. Ṭhaaia te,
  5. Pakhupa

te an ni. Fa chuam a nei bawk a, chu chu Khintina a ni a. A nupuiin fa chuam a nei ve bawk a, a hming chu Chhunchhira a ni. Tichuan, Fanaia fate pasarih leh a unau palite – Hniarthul, Hniarcheng, Chenghrang leh Bawitlung te nen an vaiin Fanai hnam sawmpakhat tih an ni.

Pakhûpa thlahte edit

Fanaia fapa naupang ber Pakhupa chuan Thathranga leh Ralzatlunga leh Khawtinnawla a hring a, Khawtinnawla’n Chhanruanga a hring a, Chhanruanga’n Chhunhleia leh Zahluani leh Rorehlova a hring. Rorehlova’n Aithangvunga, Khawtindala leh Khawtinkuala a hring a. Aithangvunga’n Dokhama a hring a, Dokhama’n Zaduna, Lianchema, Zakapa leh Pazika a hring a ni.

Hlawndawhthanga edit

  Chanchin kimchang : Hlawndawhthanga

Khawzahnawka fapate zinga Hlawndawhthanga leh Zahama khan thlah an nei lo va. Titi-a an sawi dan chuan Mingin aṭangin Daidim khuaah an kai a. Chuta an awm lai chuan Hlawndawhthanga leh Zahama chu an farnu Ngunhnui nen an pathumin an zin a. An zin kawnga an kal lai chuan an tui a hal ta em em mai a, keimi tui awmna an va thleng a, keimi tui a ni tih hre mah se an tuihal lutuk chu an insum thei ngang lo va, Ngunhnui phal lo chung chungin Hlawndawhthanga leh Zahama chuan an in lui ta a, keimi-ah an chang ta a.

An zinna tur khua an va thlen chuan an keimi zia kha a chhuak a, in hnuaia vawk chu a seh ta mai a. Khuaa mite chuan an hual a, Zahama chu thalin an kaphlum a, Hlawndawhthanga erawh chu a tlanbo ta a. Ngunhnui chuan ṭap chuanin,

Ti aw hlau ka lo tii nan duh rih lo,
Mual hmuah hawn pho thluh tang
Khaw Zaham ria lang,

tiin hla a phuah a ni an ti.

Hlawndawhthanga chuan ramhnuaia a tlanbo dawnin, "Hei, kei chu keimi ka ni ta si a, ramhnuaiah ka tlanbo dawn a ni a. Tun hnuah lampui chang khatah pawh kan intawk thei a, kan inhai loh nan kan chi hmeichhia zawng zawngin arsi pawnfen feng zel ang che u. Tin, sakei tawhsual tawk in hmuh reng reng chu tuibur theh ula, a lu aih-naah pawh tel ve suh ang che," tiin a chah a. Hei hi zawmin Fanai thlah chuan sakei an tihlum ngai lo va, a lu pawh an ai ngai hek lo. Mi sakei kah an hmuh pawhin Fanaiho chuan tuibur an theh a, "Ka pu, tawhsual i tawk a ni maw? Kha, ka tuibur hmuam la, Zinghmuh tlangah kir leh rawh," an ti ṭhin. ‘Sakei rai’ an tih chu an sakhuaah an telh a, chumi biakna thiamhlaah chuan Zahama leh Hlawndawhthanga chu an lam tel zel a ni.

Fanaiho chu Mingin vela an u leh nau dangte nena an awmna aṭang chuan Daidim khuaah an lo awm a, Thingsu-ah an awm leh a. Thingsu aṭang chuan Rimpui khuaah an awm leh a; Rimpui aṭangin Vanhniamah; Vanhniam aṭangin Rungkhua leh Zinghmuh leh Kamet khuaah te an awm leh a. Kamet-a an awm laiin Fanaia chuan sakhaw biak hi a lo tan a, a awmna vel tlangte chu a bia a. A biakna thiamhla chu:

Ka Zinghmuhin ka thau lawng rak sal aw,
Ka Rungtlangin ka thau lawng rak sal aw,
Ka Kametin ka thau lawng rak sal aw,

tih a ni a. Ramthlohvah an kai leh a.

Ka Ramthlohvin ka thau lawng rak sal aw,

tih an belhchhah leh a ni.

Thulâkna edit

  • Hrangṭhiauva, Mizo History
  • TuaiSialA, Fanai chanchin, misual.com thuziak [[1]]

Zawmchhuahna edit