Hmanlai hian Pa pakhat Laizahreliena an tih hi a awm a, Fapa pathum a nei a. A upa ber chu Hlawndawhthanga a ni a, an mi lai chu Laicherhnawma a ni a; Tin, a tlum ber chu Zahrama a ni, Farnu pakhat chauh an nei a, a hming chu Ngunchiangi a ni a, Nula hmeltha tak mai leh hlaphuah thiam tak mai a ni. (Ngunchiangi hmel thatzia leh hla phuah a thiamzia hi Pawiho thawnthu ropui ber pakhat a la ni reng a ni.)
| Mizo thạwnthü |
|---|
| Hlawndawhthanga |
|
lemziak tàrna |
| Langvète |
|
Changtupâ: Hlawndawhthanga |
| Thawnthu kalhmang |
Hlawndawhthanga te unau thum chu inkawmngeih tak mai an ni a, an chak a, an felin an hmel te pawh a tha em em hlawm a, Nula te pawhin an ngaizawng viau thin a, an khuaah chuan mi langsar ber leh khawsa thei ber chhung an ni thin. An farnu Ngunchiangi pawh chu an farnu neihchhun a ni a, an duatin an hmangaih em em a, an vanglai chuan an khawsa thei bawk a, a hnathawh pawh an phal mang thin lo a ni.
An khawsa theiin an nuamsa e ti mah ila, mite ang bawkin lo nei mi leh hlo thlo mi chu an ni ve tho va; amaherawhchu, taima tak leh inkawmngeih tak an nih avang chuan an tih apiang hlim takin an thawk zel thin a. Mite ang bawkin duhthu te an samin nupui fanau nei an nih hun turte chu an titi fo thin a ni.
Ṭhen khatna edit
Hlo thlawh hun chuan lawm te an nei thin a, Nula te pawh hian, anni unau lawm chu an chak em em thin a ni. Thenrual kawm leh han tihhlim hi an thiam em em bawk a ni. Chutiang mi leh chhungkua nimahsela, Upaten, “Vanduaina leh pharchar a tlai lo”, an lo tih angin, an chunga vanduaina lo thleng chu mak tak mai leh rapthlak tak mai a ni. Chhungkhat lainate tan phei chuan, ‘Dam lai lusun’ nihna a ni a, thil manganthlak tak mai an chungah a lo thleng ta tlat mai a, chu chu hetiang hi a ni:-
Kum khat chu, Hlawndawhthanga te chhung lo chu a kang tha lo viau mai a, nitin mang an khawh thin a. Kangvar ni saah chuan tui te hi a hal duh nasa mai si a; tin, an lo lamah chuan, tui lah chu a vang riau mai bawk a. Chuvangin, tuithawl hian tui an pai thin a.
Ṭhen hnihna edit
Nikhat chu, khua a sa zual em em mai a, an tuithawla tui chu an tlak ta thuai mai a. Chawfak kham hnu lawk chuan, an u ber Hlawndawhthanga chuan, “Tui ka zuk zawng ta’ng e, ti khan lo thawk zel rawh u,” a ti a; Vauvah chuan tui zawng tur chuan a lut ta a. Tui chu a vang nasa khawp mai a, a zawng a zawng ta mai a; a hmu hlei thei si lo va, a tui lah chu a hal tawh em em mai si a; a mangang hle tawh mai a, vah pawh a vak tha peih tawh lo a ni.
A tawp a tawpah chuan, Khiangpui kawrawng chhunga tui tling sen deuh kuk chu a hmu ta a. A lawm viau mai a, tui chu kutphahin a thum a, a in ta bawrh bawrh mai a; a in bang chu, a tuithawlah a thal a, a unaute tan khan a hawnsak ve ta a. A unaute lah kha, tuihal leh dangrovin an lo chau der mai a, a tui rawn hawn chu a han tulh ve ta a, an lo harh ta a; an lawm viau a ni.
Mahse, nakin deuh hawn hun hnaih lamah chuan, Hlawndawhthanga tin chu a lo piang danglam ta a, mak ti taka an en reng lai chuan Sakei tin ang mai a lo ni ta a. A unaute tin pawh chu an han en chuan chutiang vek chu a lo ni ta a, mak an tiin rapthlak an ti em em a; mahse, tihngaihna a awm chuang si lo va; tichuan, rei lo teah chuan, Sakeiah an chang ta vek mai a.
Hlawndawhthanga, Laicherhnawma leh Zahrama, an unau thum chuan Sakei an ni zo ta a, mei sei pui puite an nei a, kangvarah chuan an pathum chuan an inchhaih a, an zuang ta ziai ziai mai a, an tlan vel thial thial ta mai a ni. Pa pakhat feh hawng hian a hmu a, “Hlawndawhthanga te unau ka um phak veleh ka hrilh ngei ngei ang,” a ti a; mahse, anni unau chu a hmu ta si lo va, in thlengin a tlan ta mai a ni.
Nakin deuhvah chuan, an vauvah Sakhi a lo huk a, Sakei an nih tak avang chuan, an unau thum chuan an va um ta vat a, rang tak mai chuan an man a, an pawt darh ta nghal a. In lam pawha haw lovin an awm bo ta mai a. An chhungte chuan a ngaihna an hre lo va.
Mahse, pa pakhat Hlawndawhthanga te Sakei chan hnua ralkhat atanga hmutu khan, an pa hnenah chuan an thlawhlaia Sakei pathum a hmuh thu kha a hrilh ta a. Chuveleh, an mangan chu a zual ta a, Sakeiin an unau thum chuan a seh ta ni ngeiin an ring a, rin loh theih pawh a ni bawk lo va.
Ṭhen thumna edit
Tichuan, a khaw mipui chuan an zawng ta a, Sakei hnu te chu an hmu chiar dup a; mahse, an ruang pawh an hmu si lo va, an mangang em em a, nithum lai chhung an zawng a, an hmu der lo mai a, mi zawng zawngin an ui em em a, an nu leh pa te lah chuan an chhuan thin tehlul nen, an lungngai em em mai a, an tap an tap ta mai a ni.
Mahse, rin loh takin ni thum hnuah chuan an chemte leh an hnathawh kawr te nen, an pathum chuan an lo haw leh ta tlat mai a. Mite leh an chhungte chuan mak an ti viau mai a, engtizia nge ni tia an zawh lah chuan, chhan ngaihna pawh an hre mang hek lo.
Engpawhnise, an lawm leh ta em em a, an chhungin hlim tak chuan an awm leh ta a ni. Chuta chin chu, an duh chang changin Sakeiah an chang thei ta tlat mai a, rei tak chhung chu Khuaa mite lah chuan an hre hauh si lo va. An khuaah chuan sa a tla fo ta mai a, “Chumi vawk chu Sakeiin a la,” tih a awm ta fo mai a, mite chu an mangang sawt ta hle a ni.
An farnu Ngunchiangi kha chuan, thil pakhat mak tih deuh tak a nei a, chu chu an khuaa mite vawk Sakeiin a seh zin tehlul nen, anni vawk chu engmah a ti ve hauh lo fo mai a ni. Tin, sa a tlak apiang hian a nutate chu an vaiin inah an awm ngai hauh lo tih kha a hre tlat bawk a ni (Rempy a nih duh hmel, a fin hmel reuh-pk).
Ṭhen lina edit
Ngunchiangi chuan chung chu a pa a hrilh a, mak an ti dun ta viau mai a ni. An pahnih chuan Hlawndawhthanga te unau thum awmzia hriat chian tumna kha an nei ta a. A rukin fehnaah te leh zan an lenna te an enthla ru ta a; a tawpah chuan, an hrechhuak ta a, Keimi-ah an chang a lo ni reng mai a, an khhuaa sa tla zawng zawng te kha Hlawndawhthanga te unau tih a ni tih kha an hre ru chiang ta a, an mangang em em a, pawi an ti em em mai thin a, mahse, tihngaihna a awm si lo. Nakin deuhvah chuan, mi zawng zawng hriat an lo ni ta a, anmahni pawhin inthup reng theih niin an hre ta lo va, Tichuan, mihring zingah pawh an cheng ta lo va, an vak chhuak a, khawtin maiah an hrang ta a, an hlau em em mai a, Pasaltha pawh an pasaltha hlei thei lo va, feh te hi an kham thiap thuap fo mai a ni.
Hlawndawhthanga chuan, a unaute chu fimkhur turin a hrilh fo va; tin, amah tak hi chu a unaute angin a hrang nasa ve mang lo reng bawk a. Ran an seh zin luattuk te hian, a unaute chu a zilh thin a; mahse, an sawt chuang lo va, an nghal em em mai a. Rei vak lovah chuan Laicherhnawma leh Zahrama te chu Pasalthain an kap hlum ta mai a; tichuan, Hlawndawhthanga chauh chu a awm ta a, chuta chinah erawh chuan, Hlawndawhthanga pawh chu a hrangin a kawlh ve ta hle mai a ni.
Khaw pakhatah hian nula tleirawl te hi a awm a, nuhrawn sual tak mai hi a hrawn a. Chu khua chu Hlawndawhthanga hlauvin feh an kham thup mai a; mahse, kha nula tleirawlte kha chu a nuhrawnin thing phur turin a tirlui tlat mai a; a hnial ngam si lova, a chhuak ta a.
Thing phur takngial pawhin tumah dang an chhuak ngam lova. Khua atanga hla em em lo, lungdawh awmna a va thlen chuan, tlangval hmeltha tak mai pakhat a va hmu ta a, amah chu chak awm leh lian tawk tak a ni a, lungdawhah chuan a lo thu a ni. Tlangval chuan nula tleirawl chu hmeltha a ti hle mai a, a lo bia a, “Hei engtizia nge, in khuaa mi tumah pawh an vak chhuak na nge? Mitthi an awm em ni?” a lo ti a.
Nula tleirawl chuan, “Hlawndawhthanga a hrang a, tumah chhuak ngam an awm lo a ni,” a ti a. “Engtizia nge nang I lo chhuah ngam si, I hlau ve na nge?” a ti a. Nula chuan, “Hlau ve teh lul mai, mahse, ka nuhrawnin min tir lui tlat a, ka hnial thei si lo va; ka lo kal mai a ni,” a ti a. Tlangval chuan, “A nih tak chu, kal rawh keima’n ka zui ang che, hlau reng reng suh,” a ti a, thing chu an fawm dun ta a.
Tin, thing an fawm zawh chuan tlangval chuan, “Tikhan haw ta vang vang la, heti lai atang hian ka lo en zui zel ang che. Khilai tlang I thlen hma khian chuan lo lehhawi hauh suh la, tlang atang erawh khian chuan min han en leh ang che. I thing phurh kha chu sumhmuna keuh lovin tual laiah keuh la, I nuhrawnin tlaia seng tura atirh che pawhin seng duh hlek suh ang che,” a ti tlat a.
Nula chu lawm takin a haw ta a, tlang chu a han thleng ta a, dai bul lawk a ni tawh a; tah chuan a han hawi kir ta a, Hlawndawhthanga kha Sakei lian em em maiah a lo chang tawh a, chumi a zuk hmu chu a hlau nasa khawp a, a tlan haw ta a ni. In a thlen chuan a thing phurh chu tualah ngei chuan a keuh ta a.
Thih edit
Khua a lo tlai a, a thim thut thut tawh a, tuala thing kha seng loh a la ni ta a. A nuhrawn chuan thinur takin thing seng turin nula kha a han tir a. Mahse, Hlawndawhthanga hrilh lawk ang ngeiin a hnial ta tlat a, Chuvang chuan, amah chuan ang ang chungin a va seng dawn a, a han tikhawm hman chauh va, Hlawndawhthanga chuan a la ta lawp mai a, a seh hlum ta der mai a. Chuta tanga rei vak lovah chuan kha nula kha a lo rai a, fapa a rawn hring a, Hlawndawhthanga thlahte bul chu a lo ni ta a ni.
Thulâkna edit
- Dahrawka, PS, Mizo Thawnthu, chhuah khatna kum 1964, ṭau thla ni 15.