Wp/liv/Gadāg

Īdkõõrdali gadāg Juniperus communis

Vōlikšimi	Wp/liv/Stōdõd Plantae
Phylum	Magnoliophyta
Klas	Pinopsida
Order	Pinales
Aim	Cupressaceae

Gadāg (latīņkīelkõks: Juniperus) um ikš kipressõd sugli pū, mis um laigāld lagtõnd amā pūoj-pūol-kierā pǟl Pūoj-Amērikõs, Eirōpõs ja Āzijs.

Irdistiz gadāgõd ātõ madālizt pȭzõd bet mingizkõrd ne võibõd kazzõ 10 m kuordõks. Gadāg mōŗad ātõ õigistiz käbīd, ne um kierā-pūormlizt, 4-12 mm diamētõrõks, mis sizzõl um 3-6 sīemgidi. Izizt käbīd um vīrizt 2-3 mm pitkit ja kaddõbõd sigžõ pigā pierrõ ēdrõmõ põrmõ viskimizt.

Gadāgõd ātõ laigāld lagtõnd tarīs nemē dekoratīvlizt pȭzõd, bet ne ātõ amā saggõld pa-jennõks piškizt, laz täm pūd kȭlbatõ. Ēstimōl tīebõd nēšti kōjḑi ja veisidi ja sīemiz-rīstidi. Gadāg siņlikiz-mustād sīemgõdõks käbīd, nei nimtõd gadāg-mōŗad ātõ pa-jennõks kōrazt, laz nēḑi tūorõztiz sīedõ. Nēḑi mībõd kūjastõd ja kȭlbatõbõd nemē maitsõmiz-ažā.

Mitmõd jūomnāigad nemē gin ja sūomlizt sahti sōbõd makkõ gadāg-mōŗad kädst. Mitmõd rovd um kȭlbatõn gadāg-mōŗidi nemē lǟlamd-jālgad pǟlõ īemiz vastizt äbţõks-ažžõ. Dioscorides De materia medica panāb jeddõl pānda kaţki tīedõd gadāg-mōŗad tītõr agā puţš pǟlõ jedmõl nuššõmizt. Ka Amērik indiānlizt kȭlbatiztõ gadāg-mōŗidi lǟlamd-jālgad pǟlõ īemiz ulzõ-pidāmizõks.

Tal-mīed palātiztõ gadāg pūd nei pǟgiņ, ku nänt ōrõnd jūs vȯļ gadāg kard. Sīepierāst tal-mīeztõ kis tōž vȱlda saksā sōb nuttõd gadāg-saksāks - ta rõkandiz kil saksā kīeldõ bet täm jūs vȯļ umitõgid gadāg kard. Sīe pierrõ ka līvlizt kis tōb vȱlda leţli sōb nuttõd gadāg-leţlizõks.