Жагьиллик (арапча جاهلية авамсыз) — исламдагъы Мугьаммат пайхаммаргъа (салл Аллагьу алейгьи ва ссалам) Къуръан йиберилгенден алдагъы заманларда билимсизлик, илмуда артда къалгъанлыкъ, адатларда авамлыкъ. Шо кюйде адам исламгъа къайтармай турса да айтыла, яъни Аллагьдан къайры худайлагъа къуллукъ этсе. Генг англавда — къанунсузлукъ ва къагьрулукъ.
Тарих edit
Исламны ахырынчы пайхаммарын къуллугъу башлагъынча Арабия ярыматавда Ибрагьимден сонг кёп ширк яйылгъан, адатлар бузукъ болгъан. Мисал учун, янгы тувгъан къызланы савлай гёммюп къоя эди, къанлы адаты да юрютюлген, къавум къавум булан тагъутланы учун, садюгер учун ва башгъа багьаналаны саялы ябушуп кёп оьлтюрюв болгъан.
Ислам гелип шо адатланы тозуп ва шаръиат деген къанунланы да онгарылгъанда, жагьиллик девюрю битген.
Бугюн edit
Бугюн исламны эдеплеге таби тюгюл шаръиатда гери урулгъан адатланы юрютеген адамлагъа да "жагьил" деп айтыла.
Бир нече къумукъ шивелерде "жагьил" деп оьрюм адамлагъа айтыла, маънасы тарбия ва маарифат ёкъ кюйде англашыла. Амма шолай шиве айланыв башгъа къумукъ шивелерде эрши эшитиле, неге тюгюл аслу маънасы бек хорлайгъан.
Китаплар edit
- Невежество // Толковый словарь русского языка / Под ред. Д. Н. Ушакова. — М.: Государственное издательство иностранных и национальных словарей, 1938. — Т. 2. — С. 481.