Бамматулли Иразибек — 19 асруда яшагъан бек, шариатны якъчысы ва Шамил имамны ёлдашы.
Яшав ёлу
editБамматули тайпадан, къатты хасиятлы, бек оьктем бий болгъан. Оьзюню халкъын сюеген, шариат ёлну яшлай къабул этген, бийик бойлу, акъ юзлю адам болгъан. Ат ойнатып бажара болгъан, бек чабып барагъан атны белинден айланып, уьстюне чыгъа болгъан, къатты чабып барагъан атны уьстюнден тюшюп къайтып мине болгъан. О замангъы бийлени арасында игитликге огъар тенглилери болмагъан. Ол гьар заман игитлени ярышларында уьст гелип тургъан. Иразибекни къатыны къазанышлы оьзден тухумдан чыкъгъан къатын болгъан дей. Ол оьзю де оьзден тайпадан тувгъан. Иразибекни яш йыллары Къазанышны оьзенлеринде, шаршарларында кирине туруп гетген. Ол юртдагъы ярлыланы яшлары булан ойнай туруп яшлыгъын оьтгерген, юртну ортасындагъы межитде ачылгъан мадрасада охугъан. Сонг, Темир-Хан-Шурадагъы орта дуниялы охувханада да охугъан. Дин илму ону юрегине яшлай гирген. Халкъ ярлы яшайгъанлыкъгъа ол бек талчыгъа болгъан. Шавхаллар халкъгъа этеген зулмугъа чыдап болмагъан, агъасы Алескендер-бий булан эришип, агьлюсюн де, тухумундагъы оьзюню якъчыларын да, оьзюн якълайгъан къазанышлыланы да алып Мычыгъышгъа гёчген.
Имам Къазимагьаммат
editКъазимугьаммат имам болгъанда буса ону янына чыкъгъан. Ол Къазимагьамматны лап инамлы адамларындан бири болгьан. Шамил ва Къазимагьамматны башгьа мюридлери де Иразибекни игитлигине бек гьайран бола болгъанлар. Тек нетерсен, ону оьмюрю къысгъа болгьан. 1831-ичи йыл август айда Къазимагьамматны асгери Эндирейли къырыйындагъы урушларда ал сыдраларда дав эте. Шонда Иразибекге авур яра тие ва ол дав майданда жанбере. Къазимагьаммат оьзюню мюридлерини лап да инамлысы, чинк де игити оьлгенге бек къыйнала. Къазимугьаммат ону сюегин Уллу Къазанышгъа алып геле. Иразибекни гёмегенде юртну савлай жамияты чыкъгъан болгъан.
Байланывлар
editКитаплар
edit- Гаджиев М.М. Казанище. Страницы истории. - Махачкала: ИД “Эпоха”, 2007.