Асхар-тав, яда: Асгъар-тав (къарачай-балкъарча Минги тау, орусча Эльбрус) — Шимали Кавказда, Къарачай-Черкесия, Къабарты-Балкъарны булан дазуда ерлешген стратовулкан. Бийиклиги – 5642 м. Русияда инг бийик тав. Яврупа Азияны булан дазуда ерлешген себепли, Яврупада да инг бийик тавгъа гьисаплана.
Этимология edit
Асхар-тавну "Элбрус" аты бырынгъы девюрден берли хыйлы халкълагъа белгили болгъан, ону учун ону токъташгъан этимологиясы ёкъ. Лап ювукъ деп токъташгъаны парс тилден гелген аты Ал-борджи — "гётерилген", яда зенд тилден Элбурс — "бийик тав". Иранда Асхар-тавгъа ошаш аты булангъы Элбурс деген тав бар.
Къумукъ тилде этимологиясы "ас" ва "къар" сёзлерден эне, яъни "асланы къар булан" таву. Асгъар-тав аты, бир теориягъа гёре, Викинг мифологиясында да оланы сыйлы Асгард уьлкесини атына ювукъ бола. Бырынгъы скандинав тилде "Асгард" (Ásgarðr) деген сёзюню маънасы — "Асланы (оьр даражалы магьлюкълер) къорулгъан ери". Къавкъазда да "ас" деген тюрк къавум яшайгъан болгъан.
Китаплар edit
- Динник Н. Я.,. Эльбрус // Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — СПб., 1890—1907.
- Кудинов В., Эльбрусская летопись. — Ставропольское книжное издательство, 1969, 236 с., 30 000 экз.
- Алексеев А. А., Эльбрус и его отроги / Рец. В. В. Арсенин. — М.: Издатель И. В. Балабанов, 2007. — ISBN 5-901049-46-2.
Байланывлар edit