Wp/isv/Електричны ток

Електрични ток је проплив електричних брємен прєз проводник или пол-проводник. Тој рух електричних брємен настаје, когды електроны премєшчајут се во одговору на разницу електричных потенциалов - туто називаје се напетје (ang.: voltage). Ток може прєходити главно прєз металы, за то јест всєхно коришчены во промыслу и всакоденным животу.

Основне дефиниције

Натежење току (ang.: current, I): је коликост електричного брємена, кторе проплываје прєз проводник во јединици часу. Јединица натежења је ампер (A). I = tQ кде Q - електрична брєменност (в куломбах, C), t - час.
Напетје току (ang.: voltage, V): је разлика потенциалов електричних меджу двома пунктами проводника, јего јединица јест волт (V), U = W/q, кде W - работа (джуле, Ј), q - електрична брєменност
Електрични одпор (ang.: resistance, R): је одпор материала против проводжењу чрєз њого тока. Резистанција јест зависна од материала, долгости и поља прекроју предмєта. Јединица јест ом (Ω). Резистанција је свезана с напетју и натежењу подолг взора: V = I⋅R

Роды електричного тока

Сталы ток (DC): ток в кторим електроны пливајут толико во јеидну строну, честост преплыву јест стала
Измєнны ток (AC): строна к кторој пливајут електроны измєњаје се циклично (в Пољскє јест стандард 230 V, честост 50 Hz)

Коришчење

Електричны ток је основа всих сучасных технологиј. Почел быти всєхно коришчены с телеграфом, потом телеграмом. Днес је база дља всакој електроникы, промыслных машин и компјутеров.

Безопасност и безпеченство

Изолација, безпечники и ине различне срєдства охраны сут потрєбне бы схранити се од безпосрєдњеј безопасности, кторы твори дотык проводника, прєз кторы актуално прєплываје електричны ток.

Сучасна цивилизација је тако много зависна од тока, же в случају натуралној несгоды како нп. соларне разблєскы (ang.: solar flare) або електромагнетичне выбухы (ang.: EMP) јествује ризик долго-терминового недостатку доступа к електричности (ang.: blackout). То значи разстројство ланцуха достав, недостаток доступу к интернетным услугам (банк, билеты, комуникаторы) и смрт многих пациентов во шпиталах.

Жрла

"Podsumowanie wiadomości o elektryczności" (na poljskom). Zintegrowana platforma edukacijna Ministerstwa edukacji narodowej.