Wp/isv/Avstro-Vugrija

Avstro-Vugrija byla dvujedinjena država, ktoroju zavědyvala dinastija Habsburgov. Byla stvorjena v 1867 roku vslěd prěobraženja administrativno-ozemiskogo sostava Avstrijskoj imperije na osnově kompromisnogo ugovora medžu avstrijskymi i madjarskymi vladnymi krugami, čto stalo jednoju iz poslědic Vugorskogo obrata 1848–1849. Avstrijska imperija (Cislajtanija) i Vugorsko kraljevstvo (Translajtanija, ime po rěkě Lajta, kde prěhodila granica medžu njimi) byli poznajemy ako 2 suverenne i ravnopravne česti državy s vlastnymi zakonodateljnymi zavedenjami (parlamentami), ktore byli objedinjeny vladoju jednogo monarha. Avstro-Vugrija byla 2. po površině (676,5 tysěčev km²) i 3. po naseljenju (nad 51 milionov ljudij) državoju Evropy.

Avstro-Vugrija prěd početkom Prvoj světovoj vojny

Državny gerb Avstro-Vugrije

V jej sostav, kromě avstrijskyh i madjarskyh ozemj, vhodili ozemja Čehije, Moravije, Silezije, Dalmacije, Krajny, Istrije, Triestu i Fiume (nyně Rijeka), Transiljvanije, Hrvatije, Slavonije, Banata, Slovakije, Haličiny, Bukoviny i Vugorskoj Rusi.

Avstro-Vugrija byla mnogonarodnoju državoju: srěd jej naseljenja byli prědstavitelje 30 narodov, najmnogočislne iz ktoryh — němci, vugrci, čehi, poljaki, slovaki, rumuni, hrvati. Feudalne ostanky, socialno-kastova neravnost, narodne gnety, najprvo slovjanov, sojestvovali v Avstro-Vugriji s procesami ekonomičnogo razvitja i kulturnoj integracije.

Podčas Prvoj světovoj vojny Avstro-Vugrija, ako člen Centralnyh sil, ktore protivili se Antantě, byla poražena, čto uskorilo upad dinastije Habsburgov i razvaljenje monarhije. Na ozemjah byloj Avstro-Vugrije vslěd narodno-demokratičnyh obratov vniknuli nezaležne državy — Avstrija, Vugrija, Čehoslovakija. Čest ozemj Avstro-Vugrija vstupila v sostav Jugoslavije, Rumunije, Poljsky.

Kniževnost

• Илья Трайнин (1947). Национальные противоречия в Австро-Венгрии и ее распад (na russkom).
• Освободительное движение народов Австрийской империи: Период утверждения капитализма (na russkom). 1981.
• Василь Веріга (1996). Нариси з історії України (кін. ХVIII – поч. ХХ ст.) (na ukrajinskom).
• Австро-Венгрия: интеграционные процессы и национальная специфика (na russkom). 1997.

Vněšnje linky

• Tutoj zapis sodržaje prěvod iz zapisa «Австро-Угорщина» (avtor/avtorka — Stepan Vidnjanskij) v Enciklopediji historije Ukrajiny (dozvolenje CC BY-SA 3.0 Unported)