Rimski mozaici u Risnu su iz rimskog perioda, nastali krajem 2. i početkom 3. vijeka n.e.[1][2]
Otkriće i značaj edit
Rimski mozaici se prvi put pomenuti od strane pripadnika francuske armije French Viala de Sommier u njegovim spisima Les Mosaiques romaines, 1820.god. Po drugi put su otkriveni 1930.god., od strane Dušana Vuksana, direktora cetinjskog muzeja. U periodu od 1957 do 1959 god. u potpunosti je odrađena njihova konzervacija, restauracija i prezentacija. Kasnije, 2004. god otkrivena su još 2 mozaika od strane Istraživačkog arheološkog centra iz Varšave što su oni objavili na svom sajtu. Pored pomenutih mozaika otkriven je još jedan blizini bolnice Vaso Ćuković.
Arheološki ostaci Rimskih mozaika predstavljaju veliku vrijednost i izdvajaju se kao posebna cjelina u čitavom kompleksu rimskog provincijškog stvaranja na južnom jadranskom primorju i uopšte na tlu sadašnje Crne Gore.[3]
Prostorije edit
Čitav otkriveni kompleks iznosi oko 790 m2 i sastoji se od pravougaonog centralnog prostora oko koga se odvojenim hodnikom nižu pravougaone prostorije.Sa istočne strane nalazi se pet prostorija povezanih prolazom iz jedne u drugu. Prostorije su bogato i veoma lijepo ukrašene podnim mozaicima. Takvom ukrašavanju podova, Rimljani su posvećivali veliku pažnju. U prvoj prostoriji pod je, čitavom površinom prekriven sitnim mozaikom bijele, crne i sive boje. Sastoji se iz centarlnog i osam pobočnih polja, odnosno igura i slika. U drugoj prostoriji, nešto manjoj od prve, skoro čitav patos je prekriven mozaikom, kao i prethodni sa centralnim i bočnim igurama.Treća prostorija nije patosana mozaikom, već je pod sačinjen od maltera i cigle. Mozaik u četvrtoj prostoriji ima najjednostavniji izgled i nešto je manjih dimenzija. Izveden je od pravilnog kvadrata, koji je po cijeloj površini ukrašen šah poljem. U poslednjoj, petoj prostoriji mozaik ima najinteresantniji i umjetnički najvrijedniji značaj. Na osnovi od sitnog bijelog mozaika, izrađeni su trouglovi, kvadrati, rombovi i polokrugovi. Centralno polje izgrađeno je od 16 kvadrata, dijagonalno ispresjecanih, stilizovanim biljnim ornamentima. Ono što ovom mozaiku daje posebnu ljepotu, draž i vrijednost jeste medaljon koji je izgrađen u središnjem dijelu, oivičen crnim kamenčićima sa utkanim bijelim meandrima. U medaljonu je smještena igura muškarca, koje predstavlja boga sna - Hipnosa.[4]
Arheološki nalazi u Risnu ukazuju na zavidan stepen kulture stanovnika Risna. Poznato je da su Rimljani nastojali da preobraze sredinu u koju su živjeli i uspostavljali svoju vlast, podižući u njima hramove, monumentalne zgrade, spomenike, zgrade za stanovanje, vile imućnih građana, što je rimsku kulturu činilo bogatom.