Isa Boljetinac (alb. Isa Boletini, pravo ime Isa Šalja; 23. januar 1864. Boljetin, kod Zvečana - 23. januar 1916. Podgorica) bio je albanski borac za nezavisnost i vodeća ličnost gerilskog otpora protiv Turske, Srbije i Crne Gore.
.jpg)
Među Albancima je poznat kao Heroj Kosova.[1] Neki srpski izvori ga pominju kao razbojnika.[2]
Biografija
editGodine 1878. pridružio se Prizrenskoj ligi sa samo 14 godina. Učestvovao je u bici kod Slivova aprila 1881. protiv otomanskog ekspedicionog korpusa za likvidaciju Lige. Zbog sukoba sa Portom Isa Boletini je 1902. deportovan u Istanbul, gdje je ostao do 1906. godine. Od 1910 sprovodi gerilske operacije protiv Turaka. Isa Boljetini je jedno vreme bio počasni gost na dvoru kralja Nikole na Cetinju, te je sa njim crnogorski kralj pravio planove o zajedničkom ustanku Malisora u severnoj Albaniji i Albanaca na Kosovu u proleće 1911. godine.[3]
Kada su oktobra 1912. srpska i crnogorska vojska napale otomansku državu prodirući na Kosovo i Metohiju, Albanci su se protivili zauzimanju njihovih naselja i organizovali su dobrovoljačke jedinice koje su pružale jak otpor.[4] Kod Podujeva se petnaest hiljada dobrovoljaca pod komandom Ise Boljetinca suprotstavilo Trećoj srpskoj armiji koja je nastupala prema Prizrenu.[5] Posle pobede nad Albancima, Srbija je ušla u Prizren, a u toku oktobra i novembra 1912. zaposela gotovo čitav Kosovski vilajet i najveći dio današnje Albanije.[5]
Decembra 1912. Isa Boletini je bio jedan od albanskih prijedstavnika sa Kosova koji nisu stigli na vreme na Skupštinu u Valoni, na kojoj je proglašena albanska nezavisnost, ali je ipak kasnije bio njen član i praktično sa svojim kačacima činio zametak oružanih snaga moderne Albanske države. Zajedno sa Ismailom Ćemalijem prisustvovao je konferenciji u Londonu 1913, koja je potvrdila albansku nezavisnost. U martu 1913. godine, nakon odluke londonske konferencije da Srbiji dodijeli neke oblasti većinski naseljene Albancima, Ismail Kemal je evropskim medijima izjavio: Template:Citat
Isa je ostao u Albaniji dok princ Vilhelm od Vida nije napustio zemlju, nakon čega se vratio na Kosovo. Tokom Balkanskih ratova i Prvog svetskog rata Boljetinac je predvodio albanski gerilski pokret (kačaci) u borbi protiv vojski Kraljevine Srbije i Kraljevine Crne Gore a zatim i vojski Austrougarske i Bugarske.[6] U januaru 1916. godine su ga, zajedno sa sinovima, ubile crnogorske vlasti u Podgorici.[7]
Nasljeđe
editGodine 2004 Ibrahim Rugova dodijelio mu je orden Heroja Kosova. Osnovna Škola u Orahovcu nosi njegovo ime a u njegovom rodnom mestu postoji "Memorijalni kompleks Isa Boljetinac".
Izvori
edit- ↑ Isa Boletini
- ↑ Politika, tekst objavljen 25. jula 1910. godine a ponovo objavljeno 25. jula 2010. godine u rubrici listajući politiku
- ↑ Срђан СЛОВИЋ: Косово и Метохија од 1900. године до почетка Првог светског рата, strana 281
- ↑ Otpor okupaciji i modernizaciji
- ↑ 5.0 5.1 СРБИЈА, ЦРНА ГОРА И КОСОВО – ПРЕГЛЕД 1878-1914
- ↑ Robert Elsie, Historical dictionary of Kosova, Azem Galica
- ↑ Enciklopedija Jugoslavije JLZ Zagreb 1982. tom 2 str 54.
Literatura
editVanjske veze
edit