Wp/chn/k’ak’aʔ

K'ak'aʔ Corvus (bastən-wawa: crows pi ravens) ixt łiʔil kəlakəla. Dilet łush k'ak'aʔ łaska həmhəm, pi łaska miłait khapa khanawi iliʔi. K'ak'aʔ məkhmək tenas kəlakəla, phawich, phaʔ, lesap, xulxul, pi mimalust x̣ələl ikta łaska iłwəli. Ixt tenas łuchman-k'ak'aʔ chako hayas khimt'a łun khul, pi ixt man-k'ak'aʔ khimt'a q'winəm khul. Ixt man-k'ak'aʔ pi łuchman-k'ak'aʔ miłait khanumakwst, pi hayu łush łaska kəmtəks maika latet. Ixt ixt k'ak'aʔ łaska chako iləp-khapa 20 snu khimt'a łaska chako-tenas khapa łaska lisap.

ixt k'ak'aʔ

sinamakwst k'ak'aʔ khanumakwst ixt lilu

Khanumakwst x̣luima x̣ələl-ikta

Hayu k'ak'aʔ qhawaq khanumakwst lilu pi t'alapas: khanumakwst łaska t'łap ikta pus məkhmək.

ikhanəm pus [hayas] k'ak'aʔ

nanich:https://en.wikipedia.org/wiki/Ravens_in_Native_American_mythology khapa bastən-wawa wikipitiya

haiłtsaqw

haiłtsaqw-tilixam łaska wawa: k'ak'aʔ yaka wawa pus khanawi tilixam: ałqi hayu hayas phaya chako, łush nanich!

kato

kato-tilixam khapa khaliponiya-iliʔi khul-sitkum łaska wawa: k'ak'aʔ yaka chako-kəmtəks qhata mamuk ixt iliʔi, bət wik yaka kəmtəks qhata mamuk tsəqw əbə t'wax̣. qhata yaka tlai t'łap tsəqw, yaka chako khapa ixt łuchman yaka lapush. ukuk łuchman yaka mamuk ixt tenas-man, pi łuchman pałach łun lisak pus tenas-man. ukuk łun lisak t'uʔan san, mun pi tsiltsil, pi khanai ukuk sak chako sax̣ali, qha łaska alta t'wax̣ ikta miłait.

kwak'wəkəwakw

k'ak'aʔ yaka wawa ikhanəm pus ałqi-thaim.

kwoʔliyot'

kwoʔliyot-tilixam łaska t'uʔan hayu ikhanəm pus k'ak'aʔ (Báyaḳ): łaska wawa: k'ak'aʔ mamuk-kəmtəks man qhata mamuk pish, pi k'ak'aʔ pis yaka mamuk Ozette-chəqw khapa washintan-iliʔi.

nuuchaan'uł

"stuxtkin-lima pi k'ak'aʔ"

thałthan

thałthan-tilixam łaska wawa: k'ak'aʔ yaka chako saliks khanumakwst masachi tilixam łaksta hayu-anqati chako-mimalust.

wəx̣t, łaska wawa, anqati khapa łinkit-tilixam łaska iliʔi, ixt łuchman yaka mamuk-tenas uk k'ak'aʔ, pi ukuk łuchman yaka tʰat yaka mamuk-chako-kəmtəks-qhata-t'łap-məkhəmək k'ak'aʔ. qənchi khapa bot k'ak'aʔ, k'ak'aʔ yaka mamuk-xwim k'ak'aʔ khapa saltsəqw, bət wik k'ak'aʔ yaka chako mimalust khapa tsəqw. k'ak'aʔ yaka mamuk-hayas ixt tenas kənim. makwst thaim khimt'a k'ak'aʔ yaka tʰat yaka tlai-mamuk-mimalust k'ak'aʔ, bət k'ak'aʔ yaka miłait. khimt'a ukuk, k'ak'aʔ yaka nanich ixt łuchman, pi makwst kəlakəla (qisqis pi q'wəɬq'wəɬ-kəlakəla) chako łax̣ani ukuk łuchman yaka iłwili, pi ukuk łuchman yaka chako-mimalust.

x̣aayda

x̣aayda-tilixam łaska wawa: iləp k'ak'aʔ, kikwəli saltsəqw khanawi iliʔi. khimt'a, k'ak'aʔ yaka mamuk iliʔi pus t'łap məkhmək. khapa ixt hayas lakachi, ixt tenas ikta yaka shati. k'ak'aʔ yaka mamuk-x̣alaqł ukuk lakachi, pi iləp ulman man yaka chako-łax̣ani. wəx̣t k'ak'aʔ yaka t'łap hayu łuchmən khapa tł'ix̣tan-haus.

wəx̣t anqati tq'up k'ak'aʔ, pi k'ak'aʔ yaka kapswala gli-chakchak yaka phaya pi tsəqw. k'ak'aʔ yaka mamuk-xwim ukuk chəqw pi alta saltchəqw, stalu pi khanawi xluima chəqw miłait khapa iliʔi. ukuk phaya yaka smuk mamuk-łiʔil k'ak'aʔ.