مریخ یا گوھرام چهارمین سیاره شه نظام شمسیا اینت که به تچک تیرین مدار شه دگارا و کمین تیزی یا سرعت شه دگار حرکت ئه کنت . هر یک واری که به روچئ چاردوروبرا گردیت معادل اینت گو ۶۸۷ روچا (البته دگارئ روچان) ، شپ و روچ به مریخئ تا کمي شه دگارئ کره یی روچان تچک انت.
مریخئ مزني نزینک به دگارئ یک دوما اینت و آیی قطر ۶۷۹۰ کیلومتر اینت (دگاری قطر : ۱۲۷۵۶ کیلومتر اینت).[1]
مریخئ اسمان یا جو سور رقم اینت و شپا به آسماني تا شه دگارا هم مریخ سور دیسته ئه بیت. مریخئ کره دو گووندین ماه به فوبوس و دِیموس نامان ، داریت که نامنظمین ریچئ دارنت. ایئ دو ماه شاید شه شهاب‌سینگان به ینت که به مریخئ مدارئ دامي تا گیر گپته انت. اگه کسی به مریخئ کره یی تا بیت آ گیندیت که فوبوس سه وار به یکروچئ تا طلوع و غروب ئه کنت. دیموس هم فوبوسئ نیمگ اینت و اگه شه مریخا به آیی سیل کنیت گیشتیر هنچو یک استارا دیسته ئه بیت تا یک ماه ئی رقما . روچ گیپتگی به مریخئ تا به دلیل آیی ماه ئانی گووند بوتینا روچئ مکمل ئه نه بیت یعنی روچ کامل گیپته ئه نه بیت . مریخئ قمر یا ماه به آیی نزینک هستنت و آیی مزنین قمر فوبوس اینت که آیی یک دور تقریبان ۷ساعت و۳۹دقیقه و۲۷، ثانیه اینت. دیموسئ قمر هم ۱روز و ۶ساعت و۲۱دقیقه و۱۶ثانیه ایتت.
مریخ، شمسین نظامئ سورفامین سیاره ، دگارئ یک دوما قطر داریت و آیی سطحئ مساحت برابر اینت گو دگارئ دیمئ حشکین بخشی مساحتا . هنچو دگارا، قطبین یخ،کورمین دره، کوه، غبار، توفان و فصل داریت. به آیی دشتانی تا چو ماهیا، جُهلین کورم و دیک که شه اسمانین سنگ لگگیتینا ودي بوته انت دیسته ئه به ینت . گو ایشی که مریخ گووندین سیاره اینت، ولی نظام شمسیی تا بُرزین قلهٔ یعنی کوه المپوس و هم نظام شمسیی مزنین دره به ای سیاره یی تا ودي بوته انت.
به ضمن تا به سال ۲۰۲۰ میلادیا فضانورد به مریخ ئه رونت و آ جایی تا جستجو و گردگ ئه کننت:^)[2]
مریخئ روچ ۲۴ ساعت و ۳۷ دقیقه تچکي دارنت. شه آ جا که مریخ سیارهِ محور هنچو دگارا ۲۴ درجه چوت اینت به ای سیاره یی تا هم سالئ فصل موجود انت.مگه مریخئ هر سال کم یا باز دو برابر شه دگارئ سالان یعنی ۶۷۸ روچ انت.[3]
فزیکین خاصییتان
edit
الف:
زمین (۴) > ناهید (۳) > مریخ (۲) > تیر (۱)
ب:
هرمز (۸) > کیوان (۷) > اورانوس(۶) > نپتون (۵) > زمین (بدون شماره)
پ:
شباهنگ (۱۱) > شمس (۱۰) > ولف ۳۵۹ (۹) > هرمز (بدون شماره)
ت:
دبران (۱۴) > نگهبان شمال (۱۳) > رأس پیکر پسین (۱۲) > شباهنگ (بدون شماره)
ث:
ابط‌الجوزا (۱۷) >قلب عقرب (۱۶) > پای شکارچی (۱۵) > دبران (بدون شماره)
ج:
وی‌وای سگ بزرگ (۲۰) >وی‌وی قیفاووس (۱۹) > مو قیفاووس (۱۸) > ابط‌الجوزا (بدون شماره)
مریخئ شعاع تقریبان به اندازه یک دوم دگارئ شعاعا اینت. و همیرنگ مریخ شه دگارا کم چگالتیر اینت، به رقمئ که حجمی برابر گو ۱۵٪ و جرمی برابر گو ۱۱٪ شه دگارا داریت. آیی سطحی مساحت کمی کمتیر شه حشکی ئا به دگاری دیما بیت . مریخ شه عطارد (پارسی و بلوچی تا تیر هم گشته ئه بیت) مزنیتیر و گیشتیرین جرم و در نتیجه چگال تیر اینت. همی زمینه سبب بوته که به مریخئ سطحی تا گیشتیرین نیروی گرانش موجود بیت.
مریخ شه اندازه گی نظرا، جرم و سطح گرانشئ ، یک حالت به دگار و ماه (دگارئ ماه) مانجینا داریت؛ ماه قطری برابر گو یک دوم قطر مریخا داریت، ای به حالتی است که دگارئ قطر تقریبان مریخئ قطری دو برابرا اینت، دگاری جرم تقریبان برابر اینت گو ده برابر مریخئ جرما ، در حالی که ماه ئی جرم ده برابر کمتیر شه شه مریخئ جرما اینت. مریخئ سور-نارنجین رنگی نمایگ شه آهین (III) اکسایدئ موجودیتئ اثرا ، که گیشتیر به هماتیت یا زنگ آهنا مشهور اینت، به وجود آته.
حاک
editبه جون ۲۰۰۸، حستجوگر فینیکسئ به دست آته ئین مالومات ثابت کورتنت که مریخئ حاک کمین خاصیت شه (قلیایی) و همیرنگ به ای حاکاني ته بعضی مواد هنچو منیزیم، سدیم، پتاسیم و کلر، که آوانی موجودیت په زنده گی و سبز بوتینا ضروری اینت ، آدا موجود انت. جستجوگر کمي حاکا که شه مریخئ شمالین قطبی نزینکیان به دست آته گو دگارین باگچه یی حاکان مقایسه کورتنت و به ای نتیجه ئا رستنت که مریخئ حاک به جر و دارانی سبز بوتینا هنچو مارچوبه (آسپاراگوس) ئا مناسب انت.
به آگوست ۲۰۰۸، جستجوگر فینیکس گو بعضی کمیاوین سادگین آزمایشان، هنچو دگاری آپئ یکجا کورتینا گو مریخئ حاکا، مریخئ حاکی pH مالوم کورتینا ، شه پرکلراتئ واداني نشانگان ودي کورت، که ای موضوع بازین عالمانيي تئوریا که ادعا کورته تنت که مریخئ حاک تیزاپی اینت، تایید کورت. مریخئ حاکی pH ۸٫۳ اندازه‌گیری بوت.[citation needed]
مریخئ سطحی حاکی نمونه گیری و آزمایشاني نتایجان، که کو اشعه ایکس کومکا ، شه کاوشگر کنجکاوی انجام گیپت، نشان ئه دیه ینت که مریخئ سطح بازالتی بافتئ داریت که یک مودیلی شه سنگ آتش‌فشانین انت، مشابه گو هاوایی ساحلئ سنگان.[4]
جو
edit
مریخئ مشخصاتاني جدول
edit| مشخصات مداری (ژانویه ۲۰۰۰) | |
|---|---|
| نیم‌قطر مزن | ۲۲۷، ۹۳۶، ۶۳۷ کیلومتر ۱۴۱، ۶۳۲، ۹۷۶ مایل ۱٫۵۲۳، ۶۶۲، ۳۱ نجومین واحد |
| پیرامون مدار | ۱، ۴۲۹، ۰۰۰، ۰۰۰ کیلومتر ۸۸۷، ۹۰۰، ۰۰۰ مایل ۹٫۵۵۳ واحد نجومی |
| خروج از مرکز | ۰٫۰۹۳، ۴۱۲، ۳۳ |
| حضیض | ۲۰۶، ۶۴۴، ۵۴۵ کیلومتر ۱۲۸، ۴۰۲، ۹۶۷ مایل ۱٫۳۸۱، ۳۳۳، ۴۶ واحد نجومی |
| اوج | ۲۴۹، ۲۲۸، ۷۳۰ کیلومتر ۱۵۴، ۸۶۳، ۵۵۳ مایل ۱٫۶۶۵، ۹۹۱، ۱۶ |
| تناوب مداری | ۶۸۶٫۹۶۰۰ روز ۱٫۸۸۰۸ سال |
| تناوب هلالی | ۷۷۹٫۶۹ روز ۲٫۱۳۵ سال |
| سرعت مداری: ~میانگین ~بیشینه ~کمینه |
۲۴٫۰۷۷ کیلومتر در ثانیه (۵۳٫۸۵۹ مایل در ساعت) ۲۶٫۴۹ کیلومتر در ثانیه (۵۹٫۲۷۷ مایل در ساعت) ۲۱٫۹۷۲ کیلومتر در ثانیه (۴۹٫۱۵۰ مایل در ساعت) |
| تمایل نسبت به: ~صفحه مداری زمین ~صفحه استوایی خورشید |
۱٫۸۵۰، ۶۱ درجه ۵٫۶۵ درجه |
| طول دایره البروجی اعتدال بهاری | ۴۹٫۵۷۸، ۵۴ درجه |
| شناسه حضیض | ۲۸۶٫۴۶۲، ۳۰ درجه |
| تعداد ندیم‌های طبیعی | ۲ |
| مشخصات فیزیکی (ژانویه ۲۰۰۰) | |
| قطر استوایی | ۶٬۸۰۴٫۹ کیلومتر ۴، ۲۲۸٫۴ مایل ۰٫۵۳۳ برابر قطر زمین |
| قطر قطبی | ۰٫۵۳۳ برابر قطر زمین ۴، ۱۹۷٫۲ مایل ۰٫۵۳۱ برابر زمین |
| پخی | ۰٫۰۰۷، ۳۶ |
| مساحت سطح | ۱۴۴، ۷۹۸، ۴۶۵ کیلومتر مربع ۵۵٬۹۰۶٬۷۷۱ مایل مربع ۰٫۲۸۴ برابر زمین |
| حجم | ۱٫۶۳۱، ۸×۱۰۱۱ کیلومتر مکعب ۰٫۱۵۱ برابر زمین |
| جرم | ۶٫۴۱۸، ۵×۱۰۲۳ کیلوگرم ۰٫۱۰۷ برابر زمین |
| چگالی متوسط | ۳٫۹۳۴ گرم در سانتیمتر مکعب |
| گرانش استوایی | ۳٫۶۹ متر در مجذور ثانیه ۰٫۳۷۶ برابر زمین |
| سرعت فرار | ۵٫۰۲۷ کیلومتر در ثانیه ۱۱٫۲۴۵ مایل در ساعت |
| تناوب گردش | ۱٫۰۲۵، ۹۵۷ روز ۲۴٫۶۲۲، ۹۶۲ ساعت |
| تمایل محور | ۲۵٫۱۹ درجه |
| بعد سرسو در قطب شمال | ۳۱۷٫۶۸۱، ۴۳ درجه ۲۱:۱۰:۴۴ |
| بازتاب | ۰٫۱۵ |
| دمای سطحی: ~کمینه ~متوسط ~بیشینه |
۱۴۰- درجه سانتی‌گراد (۱۳۳ کلوین) ۶۳- درجه سانتی‌گراد (۲۱۰ کلوین) ۲۰ درجه سانتی‌گراد (۲۳۹ کلوین) |
| مشخصات جوی | |
| فشار جوّی | ۰٫۷ تا ۰٫۹ کیلو پاسکال |
| دی اکسید کربن | ۹۵٫۷۲ درصد |
| نیتروژن | ۲٫۷ درصد |
| آرگون | ۱٫۶ درصد |
| اکسیژن | ۰٫۱۳ درصد |
| مونو اکسید کربن | ۰٫۰۷ درصد |
| بخار آب | ۰٫۰۳ درصد |
| اکسید نیتریک | ۰٫۰۱ درصد |
| نئون | ۰٫۰۰۰۲۵ درصد (۲٫۵ ذره در هر میلیون) |
| کریپتون | ۰٫۰۰۰۰۳ درصد (۳۰۰ ذره در هر میلیارد) |
| زنون | ۰٫۰۰۰۰۰۸ درصد (۸۰ ذره در هر میلیارد) |
| ازن | ۰٫۰۰۰۰۰۳ درصد (۳۰ ذره در هر میلیارد) |
مربوتین موزوئان
edit
گیپتجاه
edit- ↑ Miles, Frank, and Piet Smolders. 1988. Wedloop naar Mars: het nieuwe avontuur van de ruimtevaart. Ede [etc.]: Zomer & Keuning p.102.
- ↑ Miles, Frank, and Piet Smolders. 1988. Wedloop naar Mars: het nieuwe avontuur van de ruimtevaart. Ede [etc.]: Zomer & Keuning p.102.
- ↑ Miles, Frank, and Piet Smolders. 1988. Wedloop naar Mars: het nieuwe avontuur van de ruimtevaart. Ede [etc.]: Zomer & Keuning p.102.
- ↑ «خاک مریخ مثل هاوایی است»، بی‌بی‌سی فارسی
- موریسون، ایان. «». درآمدی بر نجوم و کیهان‌شناسی. بدل گپ غلامرضا شاه‌علی. شیراز: ارم شیراز. ISBN 978-600-6036-25-0.