ဝၼ်းသဝ်၊ မေႇ 25၊ 2024
မိူဝ်ႈဝၼ်းသုၵ်းၼၼ်ႉ လုမ်းတတ်းသိၼ် ၵူႈမိူင်းမိူင်း (ICJ) ၶွင် ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ လႆႈတႅပ်းတတ်းဝႃႈ လွင်ႈဢၼ် ဢိတ်ႇသရေးၶဝ် ႁၢင်ႈသိုၵ်းတေႃႇ ရႃႇၾႃႇ တီႈ လႅၼ်လိၼ်ဢီးၵျိပ်ႈ တီႈ ၵႃႇꩡႃႇပွတ်းၸၢၼ်းၼၼ်ႉ ထုၵ်ႇလီၵိုတ်းၵမ်းလဵဝ် ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။ ၽူႈၼမ်း ၸုမ်း ၽူႈထတ်းသိၼ် ICJ ဢၼ်ပဵၼ် Nawaf Salam လႆႈလူၶေႃႈတတ်းသိၼ်ၼၼ်ႉဝႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း ဢၼ်ၸၢင်ႈတိူဝ်ႉၶိူၵ်ႈလႆႈငၢႆႈငၢႆႈ ၸိူဝ်းမီးယူႇတီႈ ရႃႇၾႃႇၼႆႉ လႆႈထူပ်းတေႃႇၼႃႈၵၼ်တင်း သၢႆငၢႆ “ဢၼ်ႁၢႆႉၸႃႉႁႅင်း“ ဝႃႈၼႆယဝ်ႉ။
ICJ လၢတ်ႈဝႃႈ လႆႈမီးလွင်ႈထၢင်ႇထိူမ်ၼိူဝ် လွင်ႈဢၼ် ဢဝ် လၢႆးၵၢၼ် ဢိတ်ႇသရေးသေ ၶၢႆႉၵူၼ်းမိူင်း တီႈရႃႇၾႃႇၵႂႃႇၼၼ်ႉ ၸွင်ႇမၼ်းတေယွၼ်ႇယွမ်းပၼ်လႆႈ လွင်ႈမီးၽေးၶဵၼ်ႁိုဝ် ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူင်းဢႃႇၾရိၵၸၢၼ်း လႆႈမၢပ်ႇၼႄးဝႃႈ ဢိတ်ႇသရေးၼႆႉ လႆႈၶႃႈမူၺ်ႉၶိူဝ်းၵူၼ်း ပႃးလဵတ်ႈသတၢႆး ၼႆသေ လႆႈတၢင်ႇလဝ်ႈတုၵ်းယွၼ်း ICJ ႁႂ်ႈတမ်းဝၢင်းပၼ်လၢႆးၵၢၼ်ၶိုၵ်ႉၶၵ်ႉ တီႈ ရႃႇၾႃႇၼႆလႄႈ ယူႇထႅင်ႈဝူင်ႈၼိုင်ႈၵေႃႈ ၶေႃႈတႅပ်းတတ်းၼႆႉ လႆႈဢွၵ်ႇမႃးၼင်ႇၼႆယဝ်ႉ။ ၼႆႉ မၼ်းတေႁႂ်ႈ ႁဵင်းတဵၵ်းတိူဝ်းၼမ်မႃးၼိူဝ် ဢိတ်ႇသရေး ဢၼ်ႁၢင်ႈသိုၵ်းတိုၵ်းတေႃး ရႃႇၾႃႇ ဢၼ်တႃႇၽဵဝ်ႈမူၺ်ႉ ႁႃးမၢတ်ႉသ်ၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ICJ ၼႆႉ ပဵၼ်ၸုမ်းတတ်းသိၼ် ၶွင် ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉ ဢၼ်လႆႈၽွတ်ႈႁႅၼ်းဝႆႉ တႃႇငိၼ်းထွမ်ႇ လွင်ႈထဵင်မေႃး ၼႂ်းၵႄႈ မိူင်းၶဝ်ႈၸုမ်း ၸုမ်းၸၢတ်ႈၸိုင်ႈလုမ်ႈၾႃႉၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
တီႈ ၽိင်ႈတတ်ႈသိၼ် ICJ ၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈဝႃႈမီး လွင်ႈၶွတ်ႇမၼ်ႈဢၼ်ယဝ်ႉတူဝ်သေတႃႉ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဢမ်ႇမီး ဢၢမ်းၼၢတ်ႈတႃႇပၼ်တၢမ်ႇလႄႈ လွင်ႈတႅပ်းတတ်းမၢင်ၸိူဝ်းၼႆႉ လႆႈထုၵ်ႇႁဵတ်းဢမ်ႇႁူႉဢမ်ႇႁၼ်ၵေႃႈ မီးမႃးယူႇ။ ႁွင်ႈၵၢၼ်ၵပ်းသိုပ်ႇၵူႈမိူင်းမိူင်း ဢႃႇၾရိၵၸၢၼ်းတႄႉ လႆႈယွင်ႈယေႃးႁပ်ႉတွၼ်ႈ လွင်ႈတႅပ်းတတ်း ဝၼ်းသုၵ်း ၶွင် ICJ ၼၼ်ႉ ၵမ်းလဵဝ်းယူႇ။
ၶဝ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဝႃႈ ယွၼ်ႉပိူဝ်ႈဝႃႈ လွင်ႈလၢတ်ႈတႅၵ်ႇတႅၵ်ႇလႅင်းလႅင်းၼိူဝ် တႃႇၵိုတ်း လွင်ႈဢိတ်ႇသရေးဢဝ်ၵၢၼ်သိုၵ်းသေ ဢဝ်လိူင်ႈ တီႈၵႃႇꩡႃႇၼၼ်ႉ ၼႆႉမၼ်းပဵၼ် ပဵၼ်ပွၵ်ႈဢွၼ်တၢင်းသုတ်းလႄႈ လွင်ႈတႅပ်းတတ်းဢၼ်ၼႆႉ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈလႅၵ်ႈလၢႆႈယဝ်ႉ“ ဝႃႈၼႆ။ ၶုၼ်ပွင်ၵၢၼ် ႁွင်ႈၵၢၼ်ႁူမ်ႈသၢင်ႈ ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၶွင် ဢႃႇၾရိၵ ဢၼ်ပဵၼ် Zane Dangor လႆႈမွၵ်ႇလၢတ်ႈ ၼႂ်း ၶၢဝ်ႇငဝ်းႁၢင်ႈသဵင်ဝႃႈ “ဢၼ်ၼႆႉၼႆႉ ပေႃးလၢတ်ႈထႅင်ႈလၢႆးၼိုင်ႈၵေႃႈ မၼ်းပဵၼ် လွင်ႈတုၵ်းယွၼ်း တႃႇၵိုတ်းတိုၵ်းယဝ်ႉ။ ၼႆႉ ပဵၼ်လွင်ႈပၼ်ၶေႃႈပူင် တႃႇႁႂ်ႈၵူၼ်းၸိူဝ်းႁဵတ်း လွင်ႈႁႃလိူင်ႈၼိူဝ် ၵူၼ်းမိူင်းပႃးလဵတ်ႈသတၢႆးၼၼ်ႉ ႁႂ်ႈၶဝ်ၵိုတ်း လွင်ႈႁဵတ်းသၢင်ႈၶဝ်ၼၼ်ႉယဝ်ႉ“ ဝႃၼႆ။
ၽူႈယႂ်ႇၽၢႆႇပေႃႇလသီႇၵၢၼ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၸုမ်းၽွမ်ႉႁူမ်ႈယူးရူပ်ႉ (EU) ဢၼ်ပဵၼ် Josep Borrell ၼၼ်ႉၵေႃႈ ပၼ်ၵႂၢမ်းမၢႆဝႃႈ “ၵဵဝ်ႇၵပ်းလူၺ်ႈ ၶေႃႈတႅပ်းတတ်း လုမ်းတတ်းသိၼ်ၵူႈမိူင်းမိူင်း ၼႆႉသေ ၶေႃႈတွပ်ႇ EU ၼႆႉ တေပဵၼ်သင်၊ လွင်ႈၸုၵ်းယၼ်ႁဝ်း တေပဵၼ်ႁိုဝ်ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉ တေၵမ်ႉထႅမ် ဢိတ်ႇသရေးႁႃႉ၊ ဢမ်ႇၼၼ် တေၵမ်ႉထႅမ် ၸုမ်းပိူင်ၽဵၼ်ႈၵူတ်းမၢႆ ၵူႈမိူင်းမိူင်းႁႃႉ ဢၼ်ဝႃႈၼၼ်ႉတႄႉ လူဝ်ႇလႆႈလိူၵ်ႈဢဝ်ယဝ်ႉ“ ဝႃႈၼႆ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈတိုၼ်း
- Mike Corder. "Top UN court orders Israel to halt military offensive in Rafah, though Israel is unlikely to comply" — AP News, May 25, 2024
- Raffi Berg. "Top UN court orders Israel to stop Rafah offensive" — BBC News, May 25, 2024
- Abbas Al Lawati. "UN’s top court orders Israel to ‘immediately’ halt its operation in Rafah" — CNN, May 25, 2024
