ဝၼ်းသုၵ်း၊ ၸူႇလၢႆႇ 5၊ 2024
ၶေႃႈတွပ်ႇ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ဢၼ်ၸတ်းႁဵတ်း မိူဝ်ႈလိူၼ်ၸူႇလၢႆႇ 4 ဝၼ်းၼၼ်ႉ တႄႇပိုၼ်ၽၢဝ်ႇ လုၵ်ႉတီႈ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ၽႂ်မၼ်းမႃးယဝ်ႉ ၼႆယဝ်ႉ။
ဝၢႆးသေ ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 11 မူင်း ၶၢဝ်းယၢမ်းၼႂ်းမိူင်းယဝ်ႉ ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ ဢၼ်ပိုၼ်ၽၢဝ်ႇဢွၼ်တၢင်းသုတ်းၼၼ်ႉ ပဵၼ် ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ သႅၼ်ႇတႃႇလႅၼ်ႇ ပွတ်းၸၢၼ်းသေ ပႃႇတီႇလေႇၿႃႇ လႆႈဢွင်ႇပေႉ။
ၸွမ်းၼင်ႇ ၵၢၼ်ထတ်းသၢင် ၵၢင်ၸႂ် ၽူႈပၼ်သဵင် ၸိူဝ်းဢွၵ်ႇပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူဝ်ႈဝၼ်းလိူၵ်ႈတင်ႈၼၼ်ႉသေ တႅၼ်းၽွင်း ပႃႇတီႇလေႇၿႃႇ တေဢွင်ႇပႄႉ တီႈၼင်ႈၼမ်လိူဝ် ၼႆယဝ်ႉ။
ဢမ်ႇႁိုင်သင် ႁဝ်းၶႃႈ တေႁူႉလႆႈဝႃႈ ပႃႇတီႇလေႇၿႃႇ တေမႃးပုတ်ႈတႅၼ်း ပႃႇတီႇၶွၼ်ႇသႃႇဝေးတိပ်ႉ ဢၼ်ဢုပ်ႉပိူင်ႇ မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈမႃး 14 ပီၼၼ်ႉႁိုဝ် ၼႆယဝ်ႉ။
ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းယူႇၶေႇ
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈသွမ်ႈမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ ပဵၼ်ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ တႃႇလိူၵ်ႈၽူႈတႅၼ်းသၽႃး၊ မိူင်းဢိင်ႇၵလႅၼ်ႇ သၵွတ်ႉလႅၼ်ႇ မိူင်းဝႄႇလ် ၼႂ်း 4 မိူင်း ဢၼ်ပဵၼ် မိူင်းဢၢႆႇယႃႇလႅၼ်ႇ ပွတ်းႁွင်ႇၼၼ်ႉ ၼႂ်းၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈ 650 တီႈၼၼ်ႉ လိူၵ်ႈတင်ႈ ၽူႈတႅၼ်းၽွင်း ၵေႃႉလႂ်ၵေႃႉၼိုင်ႈ။
ၸိူဝ်းဢွင်ႇပႄႉၼၼ်ႉ တေတၢင်တူဝ် ၶဵတ်ႇလိူၵ်ႈတင်ႈၽႂ်မၼ်းသေ ၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသၽႃး ဢၼ်ႁွင်ႉဝႃႈ ႁေႃလူင်ဝႅတ်ႉမိၼ်ႇသတႃႇ တီႈဝဵင်းလၼ်ႇတၼ်ႇၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ၸိူဝ်းၶဝ်ႈၶႄႉၶဵင်ႇၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈ ပဵၼ်လုၵ်ႈၸုမ်း ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်႞ ၼႆယဝ်ႉ။
ပႃႇတီႇ တီႈ မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ
ပႃႇတီႇလေႇၿႃႇ လႄႈ ပႃႇတီႇၶွၼ်ႇသႃႇဝေးတိပ်ႉၶဝ်ၼႆႉ ၸွမ်းၼင်ႇၾိင်ႈထုင်းမၼ်း ပဵၼ်ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်ယႂ်ႇသေပိူၼ်ႈသေ ပႃႇတီႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ သၵွတ်ႉ (SNP) လႄႈ ပႃႇတီႇ လီႇပႃႇပူး (Lib Dem) ၶဝ် ၸွမ်းမႃး တီႈမိူင်းသၵွတ်ႉလႅၼ်ႇ မိူဝ်ႈပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ ပီ 2019 ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ပႃႇတီႇဢွၼ်ႇတၢင်ႇၸိူဝ်း ဢိၵ်ႇပႃး ၽူႈတႅၼ်းၽႂ်မၼ်းၵေႃႈ ၶဝ်ႈၶေႉၶဵင်ႇၵၼ်။ ၼႂ်းပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပွၵ်ႈၼႆႉ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ၽၢႆႇၶႂႃ Reform UK ၼႆႉ ပဵၼ်ပႃႇတီႇဢၼ်ၵူၼ်းသူၼ်ၸႂ်ၼမ်သေပိူၼ်ႈ ၽၢႆႇလင် ပႃႇတီႇလူင် 2 ပႃႇတီႇၼၼ်ႉ ၼႆ ၽူႈပၼ်သဵင်ၶဝ် လႆႈထတ်းသၢင်တူၺ်းၼင်ႇၼႆ။
ပႃႇတီႇ Sinn Fein တီႈမိူင်းဢၢႆႇယႃႇလႅၼ်ႇ ပွတ်းႁွင်ႇ လႄႈ ပႃႇတီႇပလီႇမွတ်ႉ တီႈမိူင်းဝႄႇလ် ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်ဝႆႉယူႇ။
ၼေႃႇၽူႈတႅၼ်းၸွမ်ၽွင်းလူင်
ႁူဝ်ၼႃႈ ပႃႇတီႇၵၢၼ်မိူင်း ဢၼ်တေဢွင်ႇပႄႉ တီႈမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼၼ်ႉ တေပဵၼ်မႃး ၸွမ်ၽွင်းလူင်။
ၸွမ်ၶုၼ်ၽွင်းလူင်ယၢမ်းလဵဝ် ရီႇသျီႇသုၼၵ်ႉၼႆႉ ပဵၼ်ႁူဝ်ၼႃႈ ပႃႇတီႇၶွၼ်ႇသႃႇဝေးတိပ်ႉသေ ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင်မႃး ၶၢဝ်းတၢင်း 2 ပီပၢႆယဝ်ႉ။ ယဝ်ႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၸွမ်ၽွင်းလူင် ဢေးသျႃး ၵေႃႉဢွၼ်တၢင်းသုတ်း မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၼႆယဝ်ႉ။
ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇႁႅင်းၵၢၼ်ၼႆႉ ပဵၼ် Kia Starmer ၵေႃႉယၢမ်ႈပဵၼ် ၽူႈတၢင်ၼႃႈ ၵူၼ်းမိူင်း မိူဝ်ႈပႆႇပဵၼ် ၽူႈႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇ Reform UK ၼႆႉ ပဵၼ် Nigel Farage ဢၼ်ၸိုဝ်ႈသဵင်လိုဝ်းလင်မႃး ယွၼ်ႉ လွင်ႈတူင်ႉၼိုင် Brexit ဢၼ်တႃႇႁႂ်ႈ UK ဢွၵ်ႇ EU ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
Ed Davey ၼႆႉ ပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇလီႇပႃႇပူး၊ မၼ်းယၢမ်ႈပဵၼ် ၽွင်းလူင် ၽၢႆႇႁႅင်းၾႆးၾႃႉ ၼႂ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၽွမ်ႉႁူမ်ႈ တေးဝိတ်ႉၶႅမ်ႇမရုၼ်း။
ပႃႇတီႇ SNP ဢၼ်တူင်ႉၼိုင် ၼႂ်းၵၢၼ်ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈ သၵွတ်ႉၼၼ်ႉ ၵျွၼ်ႇသျိၼ်ႇၼီႇ ဢွၼ်ႁူဝ်။ ၽူႈႁူမ်ႈဢွၼ်ႁူဝ် ပႃႇတီႇသီၶဵဝ် (ပႃႇတီႇၷရိၼ်း)ၼႆႉ ပဵၼ်ၼၢင်းယိင်း ၵႃႇရႃႇတၢၼ်ႇယႃႇ။
ဝၼ်းလိူၵ်ႈတင်ႈ
ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈၼႆႉ ၵႆႉၸတ်းႁဵတ်း ၼႂ်းဝၼ်းၽတ်းသေ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈပွၵ်ႈၼႆႉ ၸတ်းႁဵတ်း မိူဝ်ႈဝၼ်းၽတ်း လိူၼ်ၸူႇလၢႆႇ 4 ဝၼ်း။ ၸတ်းႁဵတ်းၼႂ်းဝၼ်းလဵဝ် ယၢမ်းၵၢင်ၼႂ် 7:00 မူင်းထိုင် 10:00 မူင်းသေ ၽူႈပၼ်သဵင်ၵူႈၵေႃႉ တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်လႆႈၼိုင်ႈၶႅပ်း။
ပေႃးဢိုတ်းပၢင်တွတ်ႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ယဝ်ႉ ၸင်ႇၼပ်ႉၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ်ၵမ်းလဵဝ်သေ ဢွၵ်ႇၶိုၼ်း ၽွၼ်းလႆႈ ပၢင်လိူၵ်ႈတင်ႈ။
ယူင်ႉၵၢၼ်လိူၵ်ႈတင်ႈ မိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈ
တီႈမိူင်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၼႆႉ ၸႂ်ႉတိုဝ်းလွၵ်းပိူင်(FTPT) ၼႆလႄႈ ၽႂ်လႆႈတီႈၼင်ႈၼမ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ မၼ်းတေပႄႉ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေၽွတ်ႈႁႅၼ်း လူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ဢၼ်မီးၵူၼ်းၼမ်ၼၼ်ႉ တေလႆႈတီႈၼင်ႈ 326 တီႈၼင်ႈ ဢၼ်ၼမ်လိူဝ် ၶိုင်ႈၼိုင်ႈ ၼႂ်း 650 တီႈၼင်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
မိူဝ်ႈပႃႇတီႇလႂ် ဢမ်ႇလႆႈတီႈၼင်ႈၼမ်ၼၼ်ႉ ႁွင်ႉဝႃႈ သၽႃးႁွႆႈဝႆႉ (hung parliament) ယွၼ်ႉဝႃႈ ၽႂ်ၵေႃႈဢမ်ႇပေႉလႆႈၼမ်။ ပေႃးၼၼ် ပႃႇတီႇဢၼ်လႆႈတီႈၼင်ႈၼမ်သေပိူၼ်ႈသေတႃႉ ဢမ်ႇၸႂ်ႈၵူၼ်းၼမ်ၼၼ်ႉ ၸၢင်ႈၶတ်းၸႂ်ႁဵတ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈ ၵူၼ်းဢေႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈ တႃႇတေႁဵတ်းဢွၵ်ႇမၢႆမီႈၼၼ်ႉ ၶဝ်လႆႈပိုင်ႈဢိင် လွင်ႈၵမ်ႉထႅမ် တၢင်ႇပႃႇတီႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ် လူင်ပွင်ၸိုင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉ ဢမ်ႇပေႃးၶၢမ်ႇႁိုင်။ ၵွပ်ႈၼၼ် ပႃႇတီႇဢၼ်လႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼမ်သေပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁူမ်ႈၵၼ်တင်းတၢင်ႇပႃႇတီႇသေ ၽွတ်ႈႁႅၼ်းလူင်ပွင်ၸိုင်ႈၽွမ်ႉႁူမ်ႈ။ မိူဝ်ႈပီ 2010 ၼၼ်ႉ တေးဝိတ်ႉၶႅမ်ႇမရုၼ်း ဢၼ်ပဵၼ် ပႃႇတီႇ ၶွၼ်ႇသႃႇဝေးတိပ်ႉ ဢၼ်လႆႈၶႅပ်းၵၢင်ၸႂ် ၼမ်လိူဝ်ပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ လႆႈၶွတ်ႇၽွတ်ႈ ၸုမ်းႁူမ်ႈႁွမ်း တင်း ပႃႇတီႇ လီႇပႃႇပူး ၼၼ်ႉယဝ်ႉ။
ငိူၼ်ႈငဝ်ႈၶၢဝ်ႇ
- BBC News. "UK General election 2024 Results" — BBC News, July 5, 2024
- The Associated Press. "UK election live updates and results: Exit polls suggest a landslide victory for Labour" — AP News, July 5, 2024
- Carlotta Dotto, Christian Edwards and Lauren Said-Moorhouse,. "2024 UK general election results in graphics" — CNN, July 4, 2024
- Cnbc. "Labour set to win UK election in landslide victory: Live updates" — CNBC, July 5, 2024
- Emmet Lyons. "2024 U.K. election is set to overhaul British politics. Here's what to know as Labour projected to win." — CBS, July 4, 2024
- AJLabs. "UK general election live results 2024: By the numbers" — Aljazeera, July 4, 2024