Wn/ppl/Nelson Mandela 1918–2013

Nelson Mandela 1918–2013

Tatzinu Africa, 6/12/2013 Nelson Mandela Iwan 95 shiwit techajkawtuk ne "iteku" tasujtatuk pal Tatzinu Africa, Nelson Mandela. Yajtuk se wey takat pal ne sentzunshiwit senpual. Kwak nesik, Tatzinu Africa se coloniaj katka tik ne Imperioj Britanicoj. Tatuktiat ne istakmet, wan muchiwki ne sistemaj itukay apartheid kan ne tiltikmet nemituyat pal nakat tik se ladoj wan ne istakmet tik ukse ladoj. Ne istakmet nemituyat yek, iwan wey tumin wan muchi tay munekit; ne tiltikmet te kipiatuyat tatka nian welituyat kichiwat tatka. Nesik se wey movimientoj ne musuma pal kipata ne regimen wan kimaka poder ne tiltikmet: ne African National Congress (ANC). Nelson Mandela muchiwki se pal ne ANC tik 1943. Nelson Rolihlahla Mandela Nesik tik 1918, se pal ne Xhosa techan tik Tatzinu Africa wan tik ne familiaj pal tatuktianimet itukay Thembu. 1943: Kalak tik ne ANC. 1956: Kiwikaket iishpan ne takakiluyan ipanpa "alta traicion" pero te kitentzakket. 1962: Kitzkijket senpa ipanpa "sabotaje" wan kimakaket makwil shiwit tik tatzakwiluyan. 1964: Inak ukse takakiluyan ma mutzakwa hasta ma miki. Nakak tzaktuk hasta 1990. 1993: Kikwij ne Premioj Nobel pal Nejmachnemilis. 1994: Muishpejpen ken ne achtu achtumutaliani tiltik pal Tatzinu Africa. 1999: Kiajkaw ne tatuktilis, wan tik 2004 kiski tik ne vida publica. Tatzinu Africa muchiwki independientej tik 1961; melka uni, te mupatak ne sistemaj pal apartheid tik ne techan postcolonial, wan ne istakmet tatuktiat kenhayuk. Ashan miak techan pal ne taltikpak pejket inat ka uni te nemi yek wan kichiwket se wey boycot pal te kikuat tatka ne muchiwtuk tik Tatzinu Africa. Ne kalpuli te takakik wan kitentzak sujsul miak. Se yejemet Nelson Mandela. Uni regimen pal apartheid, kan Tatzinu Africa se tal independientej pero semaya ne istakmet tatuktiat, semaya yejemet kipiatuyat wey tumin wan muchi tay munekit, wan te muchiwat respetar ne tay ipal ne techan, nakak hasta 1994. Kwakuni tamik uni kalpuli wan nesik se yankwik tunal. Kiajkawket kisa Nelson Mandela tik ne tetzakwiluyan tik 1990. Tik 1993 kikwij ne Premioj Nobel pal Nejmachnemilis. Tik 1994 muchiwki achtumutaliani pal Tatzinu Africa. Nelson Mandela kukushki iwan tuberculosis kwak nemik tzaktuk. Yajika kwak chulet seuseujti kukuya. Tik 1999 inak ka yawi kiajkawa ne puestoj pal achtumutaliani pal musewia. Tik sejse shiwit kenhayuk nakak tik ne "vida pública" pero tik 2004 inak ka kiajkawa pal naka ichan. Kan inaket BBC News: "South Africa's Nelson Mandela dies" BBC Mundo: "Murió Nelson Mandela" BBC tijtipan yankwik "en vivo"