Wy/diq/Erebıstano Suudi
|
---|
Erebıstano Seudi mıntıqa ra rocawanê (ğerb) qıtaya Asya dero. Zımeyê (Şımalê) Erebıstanê Seudi de İraq, Quweyt u Urdun; veroc (cenub) de Yemen u Uman; rocawan (ğerb) de Mısır u Deyayo Sur; rocakewtene (rocvetış, şerq) de Xelicê İrani, Yewiya Emiranê Erebi, Qeter u Bahreyn estê. Paytextê Erebıstanê Seudi Riyado. Sistemê idareyê Erebıstanê Seudi monarşiya teokratika. Erebıstanê Seudi ezayê Mıletê Yewbiyayey, Yewiya Erebi u OPECiyo.
Tarix
editTarix u medeniyetê Erebıstanê Seudi zaf dewletiyo. Ewelun ra Erebun runistiya. Mekka u Medina ca Islamiyeta; Islamiyet Medinera u Mekkara umey dinya. Waxte serserun 6, Erebun Erebıstanê Seudi ra hıkum kerd dinya. Erdê İraqi zaf işğali diy: Moğolan, Tırkan u İngilizun. Seserra 15, İmparatoriya Usmanıcan Erebıstanê Seudi feth kerd. Seserunra 15 - 19 İmparatoriya Usmanıcan hukim xu na ro. Feqat waxte Cengê Dınyaê I., seyhu Erebu Britanya Gırde itifak kerd u fetilna İmparatoriya Usmanıcan. Serra 1932i de Erebıstanê Seudi xo reyna ra, xoser ilan kerd.
İklım u sûki
editİklımê Erebıstanê Seudi zaf kuriye. Çoli tey estê, zaf huşkê. Sile u waru zaf ni waren. Feqat nezfi deryaun ra hewa u iklım wesa.
Sûkê gırdi:
- 1. Ryad, Nıfuse: 4,260,000
- 2. Cidde, Nıfuse: 2,700,000
- 3. Meka, Nıfuse: 1,294,168
- 4. Medina, Nıfuse: 918,889
- 5. Damman, Nıfuse: 750,000
Sûka Riyad zaf raver şiya. Banê xeylê berzi u bınaê ke hetê mımarine de mıkemmel vıraziyaê, estê; bacarê dewizio, paytextê borsao, merkezê iqtısad u siyasetê Erebıstanê Seudi.
Nıfus
editNıfusa Erebıstano Seudi 25 milyono. Etnisiteye Erebıstanê Seudi Arapkiyo; feqat tae İranki, Malayki u sare Ewropa u Amerika tedi esta. Dinê Erebıstanê Seudi İslamo, mezhebo resmi Sunniyo. Ehlê Heqi taê esto. Musewiy cinyo. Zıwano resmi Erebkiyo. Nuskar u wendoğê xo zaf niya. Zaf merdume dewunra runisti.
Ekonomi
editEkonomiyé Erebıstano Seudi ne zaf qewetıne, ne zaf qewetıne niyo. Zaf mintiqun peyser menda; feqat zaf mıntıqey raver şiyo.Standarde xehat zaf xirap niyo. Erebıstanê Seudi zaf petrol u qaz roşena; dınya de ê yewina (1). Fiyatu petral zaf biya way; Erebıstanê Seudi biya zaf zengun.
Bini
editGeyrayış
edit
Dewletê Asya Azerbeycan• Behreyn• Bengladeş• Brunei • Bhutan• Çin• Efğanıstan• Erebıstano Suudi• Ermenıstan• Filistin• Fılipini• Gurcıstan• Hindıstan• İndonezya• Japonya• Iraq• İran• İsrail• Kamboçya• Qoreya Veroci• Qoreya Zımi• Quweyt• Laos• Lubnan• Maldivi• Malezya• Mısır• Moğolıstan• Myanmar• Nepal• Ozbekıstan• Pakıstan• Qazaxistan• Qeter• Qıbris• Qırğızistan• Rusya• Singapur• Sri Lanka• Suriya• Tacikistan• Tayland• Taywan• Timuro Rocakewten• Tırkiya• Tırkmenistan• Umman• Urdun• Vietnam• Yemen• Jewiya Emiranê Erebi
|