Wt/zea/wille

Zeêuws

Etymologie

Over Middelnederlands willen en Oudnederlands willon van Oergermaons *wiljau, feitelijk 'n ouwen optatief die-a in de dochtertaelen toet infinitief is gegeneraliseêrd en toet gewoôn werkwoôrd is uutgebouwd. Kom van d'n Indo-Germaonse wortel *wel-, die-a 'tzelfde beteikent. Van d'n ablautende vurm *wol- è me de flejen tied wou (Middelnederlands wolde).

Omschrievienge

wille
werkwoôrd

1. ('ulpwerkwoôrd) 'n actie wense te doeën
2. (zelfstandig werkwoôrd) begêre, 'n dienk wense t'ebben
   

zelfstandig naemwoôrd v

3. 't willen, d'n innerlijke drang om wat te doeën
4. groeikracht (van planten op 't land)
5. plezier genot (van 'n dienk, 'n bezig'eid enz.)

Uutspraek

[ˈʋɪlə], [ˈβ̞ɪlə]

Verbugienge

willetje verkleinwoôrd

Vervoegienge

infinitief	wille(n)
gerundium	te willen(e)
tegewoordigen tied	ik wil	oôns wille(n)
	jie wil(t) (wille)	julder wille(n)
	'ie wil(t)	'ulder wille(n)
flejen tied	ik, jie, 'ie wou	oôns, julder, 'ulder wouwe(n)
gebieënde wieze	wil(t)
onvoltoôid deêlwoôrd	willende
voltoôid deêlwoôrd	ei (g)ewille
Ziet vò details en verschillen tussen de Zeêuwse dialecten 't artikel Zeêuwse grammaotica op Wikipedia.

Afleiiengen

• willig

Uutdruksels

• wi'k, za'k, 'n bitje twufelend, nie mee volle overtugienge
• wou'k nie, van eiges, wat ao je dan gedocht (vee varianten)

Varianten

werkwoôrd

• willen in Zeêuws-Vlaendere en op oôstelijk Zuud-Beveland

zelfstandig naemwoôrd

• wil

Ontlêniengen in aore taelen

• wil, wel Neger'ollands
• wel Skepi

Vertaeliengen

werkwoôrd

• Afrikaons: wil
• Araobisch: أَرَادَ (ʾarāda)
• Berbice-Nederlands: suku
• Chinees (Mandarijn): 要 (yào), 想 (xiǎng)
• Duuts: wollen
• Frans: vouloir
• 'Ebreêuws: רָצָה (ratsá)
• Hindi: चाहना (cāhnā), इच्छा (icchā)
• Iengels: want
• Italiaons: volere
• Japans: 欲しい (ほしい, hoshii)
• Latijn: velle, cupere
• Limburgs: wille, wèlle
• Nederlands: willen
• Nedersaksisch/Platduuts: wöln, wiln enz.

• Oôst-Vlaems: willen
• Oudgrieks: ἐθέλω (ethèloo), βούλομαι (boulomai)
• Poôls: chcieć (imp.)
• Portugees: querer
• Russisch: хоте́ть (chotétʹ), захоте́ть (zachotét') imp.-perf. paer
• Skepi: wel
• Spaons: querer
• Swahili: kutaka
• Turks: istemek
• Westerlauwers Vries: wolle
  • Terschelliengs: wólle
  • Schiermonnikoôgs: wille
• West-Vlaems: wiln, wuln
• Zweeds: vilja

Bronnen

• Dr. Ha.C.M. Ghijsen (red.), Woordenboek der Zeeuwse Dialecten. Van Velzen, Krabbendieke, 1964, ¹⁰1998: blz. 1143-4

• Nicoline van der Sijs (2010, saemenstellienge), Etymologiebank

• Nicoline van der Sijs (2015, saemenstellienge), Uitleenwoordenbank bie 't trefwoôrd 'willen'