Wt/pms/esse

Piemontèis: esse

Verb ausiliar

(coniugassion particolar)

1. Esiste.
2. Presensié.
3. Sucede, rivé, ancapité.
4. Apartnì a cheicòs o cheidun.
5. Destiné.
6. Consiste.
7. Trovesse temporalman.
8. A dsern cheicòs o cheidun.
9. A atribuiss al soget na caraterìstica, në stat, na fonsion, n'apartenensa, na natura, na materia, un but con ël complement cupolant ch'a peul esse un nòm, n'agetiv o n'adverb.

• Manere ëd dì: A l'era ëd parlé: a ventava parlene. A l'é tut lòn ch'a peul esse: a l'é 'l pes ch'a-i sia. Esse a brus: esse an pèrdita; esse an sël pont ëd fé cheicòs. Esse a ca: esse a pòst acon la testa. Esse a caval: esse an na bon-a situassion. Esse a ciapëtte: avèj dle ruse an cors con cheidun. Esse a curte busche: avèj dle dificoltà. Esse a j'ùltim: sté për meuire. Esse al bon, Esse tòst al bon: esse davzin al but. Esse a le strèite, Esse andaré d'un quart d'ora: esse ignorant. Esse al largh: vive ëd fasson asià. Esse al pian dij babi: esse d'un bass livel. Esse a leugh e feu: sent-se pròpe bin. Esse a mesa bròca, Esse ant la vigna: avèj beivù tròp. Esse an bischiss: trovesse ant ij pastiss. Esse an camin a fé: forma dël present progressiv. Esse an carn: esse un pòch grass. Esse an fil: sté bin. Esse an pe: esse nen malavi. Esse an sël sò bon: esse ant l'età pi bela. Esse ant ël sò: esse cioch; avèj arcuperà dle ròbe përdùe; esse sodësfàit. Esse an via ëd na còsa: esse davzin a oten-e cheicòs. Esse apress a fé na còsa: esse ocupà a fé na ròba. Esse a tute man: esse pront a fé 'd tut. Esse chit d'un dolor: seufre pi nen ëd cheicòs. Esse con un, Esse për un: sté da la part d'un. Esse cul e camisa: esse 'd bon cambrada. Esse 'd pi: esse an na situassion anté che un a l'é inùtil. Esse ëd bon-a lun-a: esse aléghe e disponìbil. Esse ëd carn e d'òss: avèj le debolësse uman-e. Esse fòra ëd tùa: esse responsàbil për la lej. Esse l'ola: esse chi as pija tute le colpe. Essend che: dagià che. Esse ni carn ni pess: esse adolessent. Esse pel e òss: esse motobin màire. Esse reuse e fior tacà a na còsa: Valèj gnente al confront ëd cheicòs. Esse spers: sente dla nostalgìa. Esse tut nerv: esse ëd caràter motobin nervos. Esse tut sò pare: smijé a sò pare ant ël caràter. Essie: andviné, tacheje. Essie quaicòs da mòrde: essie dle possibilità ëd guadagné.

10. Dovrà për la formassion dij temp compòst (passà indicativ, trapassà indicativ, futur anterior indicativ e passà condissional) për ij verb intransitiv.

• An d'àutre lenghe: anglèis: to be; fransèis: être; italian: essere; lombard: vesser; sicilian: èssiri; spagneul: ser, estar.

Coniugassion

Present Indicativ	Passà Indicativ	Amperfet Indicativ	Trapassà indicativ	Futur I Indicativ	Futur II Indicativ	Present Condissional	Passà Condissional	Imperativ	Anfinì Present
Mi i son	Mi i son ëstait	Mi i j'era	Mi i j'era stàit	Mi i sarai	Mi i sarai stàit	Mi i sarìa	Mi i sarìa stàit	-	Esse
Ti it ses	Ti it ses ëstàit	Ti it j'ere	Ti it j'ere stàit	Ti it saras	Ti it saras ëstàit	Ti it sarìe	Ti it sarìe stàit	Esse	Infinì passà
Chiel a l'é	Chiel a l'é stàit	Chiel a l'era	Chiel a l'era stàit	Chiel a sarà	Chiel a sarà stàit	Chiel a sarìa	Chiel a sarìa stàit	Ch'a sia	Esse stàit
Noi i soma	Noi i soma stàit	Noi i j'ero	Noi i j'ero stàit	Noi i saroma	Noi i saroma stàit	Noi i sarìo	Noi i sarìo stàit	Soma	Partissipi
Voi i seve	Voi i seve stàit	Voi i j'ere	Voi i j'ere stàit	Voi i sareve	Voi i sareve stàit	Voi i sarìe	Voi i sarìe stàit	Esse	Stàit
Lor a son	Lor a son ëstàit	Lor a j'ero	Lor a j'ero stàit	Lor a saran	Lor a saran ëstàit	Lor a sarìo	Lor a sarìo stàit	Ch'a sio	Gerundi
									Essend

Nòm masculin

(plural: esse)

1. Ent ch'a esist.

• An d'àutre lenghe: anglèis: being; fransèis: être; italian: essere, lombard: vesser