Wt/kiu/Waxtqese

Gorê Tewıri

Bend • Edat • İnterceksiyon • Name • Keshurêndi • Qesegirêdoğe • More • Sıfet • Waxtqese • Zemir • Zerfe

Waxtqese, çekuya ke zon de ‘hal, kerden u biyaena’ çi ya ki mordemi ifade kena.

Antene

Zazaki de waxtqesey gorê kes, amare, waxt, modus u cınsi ancinê.

Rabırriyaene

Cumla de caguretena waxtqesu ra gore, wextqesê pırri u waxtqesê yardımkerdoği estê.

Hetê awankerdışi ra ki waxtqesey bırrinê ra (yanê rıstım, cumla de caguretene u mane).

Aktif u pasif

Zazaki de dı cınsê waxtqesu estê, nê aktif u pasifê. Halê waxtqesu hetê kerdoği ra 'aktif'o u hetê biyaoği ra ki 'pasif'o.

Transitif u intransitif

Gorê halê waxtqısu be obje ra, waxtqesey bırrinê ra dı grubu. Nê waxtqesê transitif u intransitifê. Waxtqesê ke objeo direkt cênê cıra waxtqesê transitifi, iyê ke objeo direkt nêcênê ki cı ra waxtqesê intransitifi vacinê.

Partizip

Waxtqesu ra gorê zemirunê kesu ra partizipi yenê meydan. Nê yenê mana sıfet u namu. Nine ra dı hali estê, nê agentivpartizip u präteritalpartizipê.

Partizip	neri	mayki	xeylê
Agentivpartizip	-oğ	-oğe	-oği
Präteritalpartizip	-e	-iye	-ey

Waxtqesu ra vırastena namu

Eke rıstımê waxtqesu ra dıme peybend -ış ame, nê benê name. Labelê mesderê waxtqesu ki mordem şikino (cumla de) zê namu bıcêro.

Mesder

Mesderê waxtqesunê Zazaki ebe peybend -ene qedino. No peybend bestino ra rıstımê (waxtê veriê) waxtqesu.

Rıstımê waxtqesu

Zazaki de hirê rıstımê waxtqesu estê.

Rıstımê waxtê nıkay	Rıstımê waxtê veri	Rıstımê modusê wastene
-en-	-ø-, -d-, -t-, -ıt-, -na-, -a-, -iya-, -niya-	bı-…rıstımê waxtqısey (bê rıstımê waxtê veri)

Waxtqesê Zazaki ebe rıstımê waxtê veri u peybend -ene vıracinê. Nine ra Zazaki de heşt grubi estê:

Rıstımê waxtê veri be -ø-

Rıstımê waxtê veri be -d-

Rıstımê waxtê veri be -t-

Rıstımê waxtê veri be -ıt-

Rıstımê waxtê veri be -na-

Rıstımê waxtê veri be -a-

Rıstımê waxtê veri be -iya-

Rıstımê waxtê veri be -niya-