АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
ӏэпхъуамбэ
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ʔɐp'χʷɑ:mbɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [Ӏ] + -э + [пхъуамб] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | Ӏэпхъуамбэ | Ӏэпхъуамбэр | -- | Ӏэпхъуамбэхэр |
Эргативнэ: | Ӏэпхъуамбэ | Ӏэпхъуамбэм | -- | Ӏэпхъуамбэхэм |
Послеложнэ: | ӀэпхъуамбэкӀэ | ӀэпхъуамбэмкӀэ | ӀэпхъуамбэхэкӀэ | ӀэпхъуамбэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | Ӏэпхъуамбэу | Ӏэпхъуамбэрауэ | Ӏэпхъуамбэхэу | Ӏэпхъуамбэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Хъейуэ, зекӀуэу Ӏэм пыт Ӏыхьэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Ӏэпхъуамбитхурэ пэт зэхуэдэкъым. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- ӏэпхъуамбэ: fingers
УРЫСЫБЗЭ
- ӏэпхъуамбэ: палец руки
НЭГЪУЭЩӀ БЗЭХЭР:
- адыгеибзэ (кӀахыбзэ) (ady):
- азэрбайджаныбзэ (az):
- башкирыбзэ (ba): бармаҡ (barmaq)
- армяныбзэ (ермэлыбзэ) (hy):
- грузиныбзэ (куржыбзэ, сонэбзэ) (ka):
- иврит (he):
- къэрэшей-балъкъэрыбзэ (kbc):
- нэмыцэбзэ (de):
- персыбзэ (fa):
- тыркубзэ (tr):
- французыбзэ (франджыбзэ) (fr):
- хьэрыпыбзэ (ar):
псалъафэ зэпыщӀахэр
Ӏэпхъуамбэр щӀишэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: his fingers twitched convulsively. Урысыбзэ: судорогой свело пальцы руки. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Ӏэпхъуамбэ курыт
Мыхьэнэ: Ӏэпхъуамбитхум щыщу яку дэтыр. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: middle finer Урысыбзэ: средний палец Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Ӏэпхъуамбэ цӀэншэ
Мыхьэнэ: Ӏэпхъуамбэ курытымрэ ӀэпхъуамбэжьакӀэмрэ яку дэт Ӏэпхъуамбэр. НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: ring finer Урысыбзэ: безымянный палец Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.