АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[ӏ] + -э + [къу] + -э + [шэкъу] + -э + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ӏэкъуэшэкъуэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ӏэкъуэшэкъуэн
щымыӀэныгъэ:
мыӏэкъуэшэкъуэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэн
уӏэкъуэшэкъуэн
ӏэкъуэшэкъуэн
дыӏэкъуэшэкъуэн
фыӏэкъуэшэкъуэн
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэн
умыӏэкъуэшэкъуэн
мыӏэкъуэшэкъуэн
дымыӏэкъуэшэкъуэн
фымыӏэкъуэшэкъуэн
мыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ӏэкъуэшакъуэ!
фыӏэкъуэшакъуэ!
щымыӀэныгъэ:
умыӏэкъуэшакъуэ!
фымыӏэкъуэшакъуэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среӏэкъуэшакъуэ
уреӏэкъуэшакъуэ
иреӏэкъуэшакъуэ
дреӏэкъуэшакъуэ
фреӏэкъуэшакъуэ
иреӏэкъуэшакъуэ
щымыӀэныгъэ:
сремыӏэкъуэшакъуэ
уремыӏэкъуэшакъуэ
иремыӏэкъуэшакъуэ
дремыӏэкъуэшакъуэ
фремыӏэкъуэшакъуэ
иремыӏэкъуэшакъуэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соӏэкъуэшакъуэ(р)
уоӏэкъуэшакъуэ(р)
мэӏэкъуэшакъуэ(р)
доӏэкъуэшакъуэ(р)
фоӏэкъуэшакъуэ(р)
мэӏэкъуэшакъуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэркъым
уӏэкъуэшакъуэркъым
ӏэкъуэшакъуэркъым
дыӏэкъуэшакъуэркъым
фыӏэкъуэшакъуэркъым
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэ(р)т
уӏэкъуэшакъуэ(р)т
ӏэкъуэшакъуэ(р)т
дыӏэкъуэшакъуэ(р)т
фыӏэкъуэшакъуэ(р)т
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъым
уӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъым
ӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъым
дыӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъым
фыӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъым
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуащ
уӏэкъуэшэкъуащ
ӏэкъуэшэкъуащ
дыӏэкъуэшэкъуащ
фыӏэкъуэшэкъуащ
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуакъым
уӏэкъуэшэкъуакъым
ӏэкъуэшэкъуакъым
дыӏэкъуэшэкъуакъым
фыӏэкъуэшэкъуакъым
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуат
уӏэкъуэшэкъуат
ӏэкъуэшэкъуат
дыӏэкъуэшэкъуат
фыӏэкъуэшэкъуат
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуатэкъым
уӏэкъуэшэкъуатэкъым
ӏэкъуэшэкъуатэкъым
дыӏэкъуэшэкъуатэкъым
фыӏэкъуэшэкъуатэкъым
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъащ
уӏэкъуэшэкъуэгъащ
ӏэкъуэшэкъуэгъащ
дыӏэкъуэшэкъуэгъащ
фыӏэкъуэшэкъуэгъащ
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъакъым
уӏэкъуэшэкъуэгъакъым
ӏэкъуэшэкъуэгъакъым
дыӏэкъуэшэкъуэгъакъым
фыӏэкъуэшэкъуэгъакъым
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъат
уӏэкъуэшэкъуэгъат
ӏэкъуэшэкъуэгъат
дыӏэкъуэшэкъуэгъат
фыӏэкъуэшэкъуэгъат
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъатэкъым
уӏэкъуэшэкъуэгъатэкъым
ӏэкъуэшэкъуэгъатэкъым
дыӏэкъуэшэкъуэгъатэкъым
фыӏэкъуэшэкъуэгъатэкъым
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэщ
уӏэкъуэшакъуэщ
ӏэкъуэшакъуэщ
дыӏэкъуэшакъуэщ
фыӏэкъуэшакъуэщ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэкъым
уӏэкъуэшакъуэкъым
ӏэкъуэшакъуэкъым
дыӏэкъуэшакъуэкъым
фыӏэкъуэшакъуэкъым
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэт
уӏэкъуэшакъуэт
ӏэкъуэшакъуэт
дыӏэкъуэшакъуэт
фыӏэкъуэшакъуэт
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэтэкъым
уӏэкъуэшакъуэтэкъым
ӏэкъуэшакъуэтэкъым
дыӏэкъуэшакъуэтэкъым
фыӏэкъуэшакъуэтэкъым
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнщ
уӏэкъуэшэкъуэнщ
ӏэкъуэшэкъуэнщ
дыӏэкъуэшэкъуэнщ
фыӏэкъуэшэкъуэнщ
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнкъым
уӏэкъуэшэкъуэнкъым
ӏэкъуэшэкъуэнкъым
дыӏэкъуэшэкъуэнкъым
фыӏэкъуэшэкъуэнкъым
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнущ
уӏэкъуэшэкъуэнущ
ӏэкъуэшэкъуэнущ
дыӏэкъуэшэкъуэнущ
фыӏэкъуэшэкъуэнущ
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнукъым
уӏэкъуэшэкъуэнукъым
ӏэкъуэшэкъуэнукъым
дыӏэкъуэшэкъуэнукъым
фыӏэкъуэшэкъуэнукъым
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэрэ
уӏэкъуэшакъуэрэ
ӏэкъуэшакъуэрэ
дыӏэкъуэшакъуэрэ
фыӏэкъуэшакъуэрэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэркъэ
уӏэкъуэшакъуэркъэ
ӏэкъуэшакъуэркъэ
дыӏэкъуэшакъуэркъэ
фыӏэкъуэшакъуэркъэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэ(р)т
уӏэкъуэшакъуэ(р)т
ӏэкъуэшакъуэ(р)т
дыӏэкъуэшакъуэ(р)т
фыӏэкъуэшакъуэ(р)т
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъэ
уӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъэ
ӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъэ
дыӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъэ
фыӏэкъуэшакъуэ(р)тэкъэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуа
уӏэкъуэшэкъуа
ӏэкъуэшэкъуа
дыӏэкъуэшэкъуа
фыӏэкъуэшэкъуа
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуакъэ
уӏэкъуэшэкъуакъэ
ӏэкъуэшэкъуакъэ
дыӏэкъуэшэкъуакъэ
фыӏэкъуэшэкъуакъэ
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуат
уӏэкъуэшэкъуат
ӏэкъуэшэкъуат
дыӏэкъуэшэкъуат
фыӏэкъуэшэкъуат
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуатэкъэ
уӏэкъуэшэкъуатэкъэ
ӏэкъуэшэкъуатэкъэ
дыӏэкъуэшэкъуатэкъэ
фыӏэкъуэшэкъуатэкъэ
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъа
уӏэкъуэшэкъуэгъа
ӏэкъуэшэкъуэгъа
дыӏэкъуэшэкъуэгъа
фыӏэкъуэшэкъуэгъа
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъакъэ
уӏэкъуэшэкъуэгъакъэ
ӏэкъуэшэкъуэгъакъэ
дыӏэкъуэшэкъуэгъакъэ
фыӏэкъуэшэкъуэгъакъэ
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъат
уӏэкъуэшэкъуэгъат
ӏэкъуэшэкъуэгъат
дыӏэкъуэшэкъуэгъат
фыӏэкъуэшэкъуэгъат
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъатэкъэ
уӏэкъуэшэкъуэгъатэкъэ
ӏэкъуэшэкъуэгъатэкъэ
дыӏэкъуэшэкъуэгъатэкъэ
фыӏэкъуэшэкъуэгъатэкъэ
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэ
уӏэкъуэшакъуэ
ӏэкъуэшакъуэ
дыӏэкъуэшакъуэ
фыӏэкъуэшакъуэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэкъэ
уӏэкъуэшакъуэкъэ
ӏэкъуэшакъуэкъэ
дыӏэкъуэшакъуэкъэ
фыӏэкъуэшакъуэкъэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэт
уӏэкъуэшакъуэт
ӏэкъуэшакъуэт
дыӏэкъуэшакъуэт
фыӏэкъуэшакъуэт
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэтэкъэ
уӏэкъуэшакъуэтэкъэ
ӏэкъуэшакъуэтэкъэ
дыӏэкъуэшакъуэтэкъэ
фыӏэкъуэшакъуэтэкъэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэн
уӏэкъуэшэкъуэн
ӏэкъуэшэкъуэн
дыӏэкъуэшэкъуэн
фыӏэкъуэшэкъуэн
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнкъэ
уӏэкъуэшэкъуэнкъэ
ӏэкъуэшэкъуэнкъэ
дыӏэкъуэшэкъуэнкъэ
фыӏэкъуэшэкъуэнкъэ
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэну
уӏэкъуэшэкъуэну
ӏэкъуэшэкъуэну
дыӏэкъуэшэкъуэну
фыӏэкъуэшэкъуэну
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнукъэ
уӏэкъуэшэкъуэнукъэ
ӏэкъуэшэкъуэнукъэ
дыӏэкъуэшэкъуэнукъэ
фыӏэкъуэшэкъуэнукъэ
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэмэ
уӏэкъуэшакъуэмэ
ӏэкъуэшакъуэмэ
дыӏэкъуэшакъуэмэ
фыӏэкъуэшакъуэмэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшакъуэмэ
умыӏэкъуэшакъуэмэ
мыӏэкъуэшакъуэмэ
дымыӏэкъуэшакъуэмэ
фымыӏэкъуэшакъуэмэ
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуамэ
уӏэкъуэшэкъуамэ
ӏэкъуэшэкъуамэ
дыӏэкъуэшэкъуамэ
фыӏэкъуэшэкъуамэ
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуамэ
умыӏэкъуэшэкъуамэ
мыӏэкъуэшэкъуамэ
дымыӏэкъуэшэкъуамэ
фымыӏэкъуэшэкъуамэ
мыӏэкъуэшэкъуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
уӏэкъуэшэкъуэгъамэ
ӏэкъуэшэкъуэгъамэ
дыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
фыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
умыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
мыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
дымыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
фымыӏэкъуэшэкъуэгъамэ
мыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнмэ
уӏэкъуэшэкъуэнмэ
ӏэкъуэшэкъуэнмэ
дыӏэкъуэшэкъуэнмэ
фыӏэкъуэшэкъуэнмэ
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнмэ
умыӏэкъуэшэкъуэнмэ
мыӏэкъуэшэкъуэнмэ
дымыӏэкъуэшэкъуэнмэ
фымыӏэкъуэшэкъуэнмэ
мыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнумэ
уӏэкъуэшэкъуэнумэ
ӏэкъуэшэкъуэнумэ
дыӏэкъуэшэкъуэнумэ
фыӏэкъуэшэкъуэнумэ
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнумэ
умыӏэкъуэшэкъуэнумэ
мыӏэкъуэшэкъуэнумэ
дымыӏэкъуэшэкъуэнумэ
фымыӏэкъуэшэкъуэнумэ
мыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэтэмэ
уӏэкъуэшакъуэтэмэ
ӏэкъуэшакъуэтэмэ
дыӏэкъуэшакъуэтэмэ
фыӏэкъуэшакъуэтэмэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшакъуэтэмэ
умыӏэкъуэшакъуэтэмэ
мыӏэкъуэшакъуэтэмэ
дымыӏэкъуэшакъуэтэмэ
фымыӏэкъуэшакъуэтэмэ
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуатэмэ
уӏэкъуэшэкъуатэмэ
ӏэкъуэшэкъуатэмэ
дыӏэкъуэшэкъуатэмэ
фыӏэкъуэшэкъуатэмэ
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуатэмэ
умыӏэкъуэшэкъуатэмэ
мыӏэкъуэшэкъуатэмэ
дымыӏэкъуэшэкъуатэмэ
фымыӏэкъуэшэкъуатэмэ
мыӏэкъуэшэкъуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
уӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
ӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
дыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
фыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
умыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
мыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
дымыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
фымыӏэкъуэшэкъуэгъатэмэ
мыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
уӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
ӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
дыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
фыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
умыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
мыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
дымыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
фымыӏэкъуэшэкъуэнтэмэ
мыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
уӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
ӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
дыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
фыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
умыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
мыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
дымыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
фымыӏэкъуэшэкъуэнутэмэ
мыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнт
уӏэкъуэшэкъуэнт
ӏэкъуэшэкъуэнт
дыӏэкъуэшэкъуэнт
фыӏэкъуэшэкъуэнт
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнтэкъым
уӏэкъуэшэкъуэнтэкъым
ӏэкъуэшэкъуэнтэкъым
дыӏэкъуэшэкъуэнтэкъым
фыӏэкъуэшэкъуэнтэкъым
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнут
уӏэкъуэшэкъуэнут
ӏэкъуэшэкъуэнут
дыӏэкъуэшэкъуэнут
фыӏэкъуэшэкъуэнут
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнутэкъым
уӏэкъуэшэкъуэнутэкъым
ӏэкъуэшэкъуэнутэкъым
дыӏэкъуэшэкъуэнутэкъым
фыӏэкъуэшэкъуэнутэкъым
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэми
уӏэкъуэшакъуэми
ӏэкъуэшакъуэми
дыӏэкъуэшакъуэми
фыӏэкъуэшакъуэми
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшакъуэми
умыӏэкъуэшакъуэми
мыӏэкъуэшакъуэми
дымыӏэкъуэшакъуэми
фымыӏэкъуэшакъуэми
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуами
уӏэкъуэшэкъуами
ӏэкъуэшэкъуами
дыӏэкъуэшэкъуами
фыӏэкъуэшэкъуами
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуами
умыӏэкъуэшэкъуами
мыӏэкъуэшэкъуами
дымыӏэкъуэшэкъуами
фымыӏэкъуэшэкъуами
мыӏэкъуэшэкъуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъами
уӏэкъуэшэкъуэгъами
ӏэкъуэшэкъуэгъами
дыӏэкъуэшэкъуэгъами
фыӏэкъуэшэкъуэгъами
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэгъами
умыӏэкъуэшэкъуэгъами
мыӏэкъуэшэкъуэгъами
дымыӏэкъуэшэкъуэгъами
фымыӏэкъуэшэкъуэгъами
мыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнми
уӏэкъуэшэкъуэнми
ӏэкъуэшэкъуэнми
дыӏэкъуэшэкъуэнми
фыӏэкъуэшэкъуэнми
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнми
умыӏэкъуэшэкъуэнми
мыӏэкъуэшэкъуэнми
дымыӏэкъуэшэкъуэнми
фымыӏэкъуэшэкъуэнми
мыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнуми
уӏэкъуэшэкъуэнуми
ӏэкъуэшэкъуэнуми
дыӏэкъуэшэкъуэнуми
фыӏэкъуэшэкъуэнуми
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнуми
умыӏэкъуэшэкъуэнуми
мыӏэкъуэшэкъуэнуми
дымыӏэкъуэшэкъуэнуми
фымыӏэкъуэшэкъуэнуми
мыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшакъуэтэми
уӏэкъуэшакъуэтэми
ӏэкъуэшакъуэтэми
дыӏэкъуэшакъуэтэми
фыӏэкъуэшакъуэтэми
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшакъуэтэми
умыӏэкъуэшакъуэтэми
мыӏэкъуэшакъуэтэми
дымыӏэкъуэшакъуэтэми
фымыӏэкъуэшакъуэтэми
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуатэми
уӏэкъуэшэкъуатэми
ӏэкъуэшэкъуатэми
дыӏэкъуэшэкъуатэми
фыӏэкъуэшэкъуатэми
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуатэми
умыӏэкъуэшэкъуатэми
мыӏэкъуэшэкъуатэми
дымыӏэкъуэшэкъуатэми
фымыӏэкъуэшэкъуатэми
мыӏэкъуэшэкъуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
уӏэкъуэшэкъуэгъатэми
ӏэкъуэшэкъуэгъатэми
дыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
фыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
умыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
мыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
дымыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
фымыӏэкъуэшэкъуэгъатэми
мыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнтэми
уӏэкъуэшэкъуэнтэми
ӏэкъуэшэкъуэнтэми
дыӏэкъуэшэкъуэнтэми
фыӏэкъуэшэкъуэнтэми
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнтэми
умыӏэкъуэшэкъуэнтэми
мыӏэкъуэшэкъуэнтэми
дымыӏэкъуэшэкъуэнтэми
фымыӏэкъуэшэкъуэнтэми
мыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуэнутэми
уӏэкъуэшэкъуэнутэми
ӏэкъуэшэкъуэнутэми
дыӏэкъуэшэкъуэнутэми
фыӏэкъуэшэкъуэнутэми
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуэнутэми
умыӏэкъуэшэкъуэнутэми
мыӏэкъуэшэкъуэнутэми
дымыӏэкъуэшэкъуэнутэми
фымыӏэкъуэшэкъуэнутэми
мыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъӏэкъуэшэкъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуаи
уӏэкъуэшэкъуаи
ӏэкъуэшэкъуаи
дыӏэкъуэшэкъуаи
фыӏэкъуэшэкъуаи
ӏэкъуэшэкъуаи
щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуакъыми
уӏэкъуэшэкъуакъыми
ӏэкъуэшэкъуакъыми
дыӏэкъуэшэкъуакъыми
фыӏэкъуэшэкъуакъыми
ӏэкъуэшэкъуакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуащэрэт
уӏэкъуэшэкъуащэрэт
ӏэкъуэшэкъуащэрэт
дыӏэкъуэшэкъуащэрэт
фыӏэкъуэшэкъуащэрэт
ӏэкъуэшэкъуащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыӏэкъуэшэкъуащэрэт
умыӏэкъуэшэкъуащэрэт
мыӏэкъуэшэкъуащэрэт
дымыӏэкъуэшэкъуащэрэт
фымыӏэкъуэшэкъуащэрэт
мыӏэкъуэшэкъуащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнщ
уӏэкъуэшэкъуагъэнщ
ӏэкъуэшэкъуагъэнщ
дыӏэкъуэшэкъуагъэнщ
фыӏэкъуэшэкъуагъэнщ
ӏэкъуэшэкъуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнкъым
уӏэкъуэшэкъуагъэнкъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнкъым
дыӏэкъуэшэкъуагъэнкъым
фыӏэкъуэшэкъуагъэнкъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнт
уӏэкъуэшэкъуагъэнт
ӏэкъуэшэкъуагъэнт
дыӏэкъуэшэкъуагъэнт
фыӏэкъуэшэкъуагъэнт
ӏэкъуэшэкъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъым
уӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъым
дыӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъым
фыӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэн
уӏэкъуэшэкъуагъэн
ӏэкъуэшэкъуагъэн
дыӏэкъуэшэкъуагъэн
фыӏэкъуэшэкъуагъэн
ӏэкъуэшэкъуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнкъэ
уӏэкъуэшэкъуагъэнкъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнкъэ
дыӏэкъуэшэкъуагъэнкъэ
фыӏэкъуэшэкъуагъэнкъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнт
уӏэкъуэшэкъуагъэнт
ӏэкъуэшэкъуагъэнт
дыӏэкъуэшэкъуагъэнт
фыӏэкъуэшэкъуагъэнт
ӏэкъуэшэкъуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъэ
уӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъэ
дыӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъэ
фыӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнущ
уӏэкъуэшэкъуагъэнущ
ӏэкъуэшэкъуагъэнущ
дыӏэкъуэшэкъуагъэнущ
фыӏэкъуэшэкъуагъэнущ
ӏэкъуэшэкъуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнукъым
уӏэкъуэшэкъуагъэнукъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнукъым
дыӏэкъуэшэкъуагъэнукъым
фыӏэкъуэшэкъуагъэнукъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнут
уӏэкъуэшэкъуагъэнут
ӏэкъуэшэкъуагъэнут
дыӏэкъуэшэкъуагъэнут
фыӏэкъуэшэкъуагъэнут
ӏэкъуэшэкъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъым
уӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъым
дыӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъым
фыӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъым
ӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэну
уӏэкъуэшэкъуагъэну
ӏэкъуэшэкъуагъэну
дыӏэкъуэшэкъуагъэну
фыӏэкъуэшэкъуагъэну
ӏэкъуэшэкъуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнукъэ
уӏэкъуэшэкъуагъэнукъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнукъэ
дыӏэкъуэшэкъуагъэнукъэ
фыӏэкъуэшэкъуагъэнукъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнут
уӏэкъуэшэкъуагъэнут
ӏэкъуэшэкъуагъэнут
дыӏэкъуэшэкъуагъэнут
фыӏэкъуэшэкъуагъэнут
ӏэкъуэшэкъуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъэ
уӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъэ
дыӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъэ
фыӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъэ
ӏэкъуэшэкъуагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшакъуэ
уӏэкъуэшакъуэ
ӏэкъуэшакъуэ
дыӏэкъуэшакъуэ
фыӏэкъуэшакъуэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшакъуэ
умыӏэкъуэшакъуэ
мыӏэкъуэшакъуэ
дымыӏэкъуэшакъуэ
фымыӏэкъуэшакъуэ
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшэкъуа
уӏэкъуэшэкъуа
ӏэкъуэшэкъуа
дыӏэкъуэшэкъуа
фыӏэкъуэшэкъуа
ӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшэкъуа
умыӏэкъуэшэкъуа
мыӏэкъуэшэкъуа
дымыӏэкъуэшэкъуа
фымыӏэкъуэшэкъуа
мыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшэкъуэгъа
уӏэкъуэшэкъуэгъа
ӏэкъуэшэкъуэгъа
дыӏэкъуэшэкъуэгъа
фыӏэкъуэшэкъуэгъа
ӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшэкъуэгъа
умыӏэкъуэшэкъуэгъа
мыӏэкъуэшэкъуэгъа
дымыӏэкъуэшэкъуэгъа
фымыӏэкъуэшэкъуэгъа
мыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшэкъуэн
уӏэкъуэшэкъуэн
ӏэкъуэшэкъуэн
дыӏэкъуэшэкъуэн
фыӏэкъуэшэкъуэн
ӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшэкъуэн
умыӏэкъуэшэкъуэн
мыӏэкъуэшэкъуэн
дымыӏэкъуэшэкъуэн
фымыӏэкъуэшэкъуэн
мыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшэкъуэну
уӏэкъуэшэкъуэну
ӏэкъуэшэкъуэну
дыӏэкъуэшэкъуэну
фыӏэкъуэшэкъуэну
ӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшэкъуэну
умыӏэкъуэшэкъуэну
мыӏэкъуэшэкъуэну
дымыӏэкъуэшэкъуэну
фымыӏэкъуэшэкъуэну
мыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэкъуэшакъуэ
узэрыӏэкъуэшакъуэ
зэрыӏэкъуэшакъуэ
дызэрыӏэкъуэшакъуэ
фызэрыӏэкъуэшакъуэ
зэрыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыӏэкъуэшакъуэ
узэрымыӏэкъуэшакъуэ
зэрымыӏэкъуэшакъуэ
дызэрымыӏэкъуэшакъуэ
фызэрымыӏэкъуэшакъуэ
мызэрыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэкъуэшэкъуа
узэрыӏэкъуэшэкъуа
зэрыӏэкъуэшэкъуа
дызэрыӏэкъуэшэкъуа
фызэрыӏэкъуэшэкъуа
зэрыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыӏэкъуэшэкъуа
узэрымыӏэкъуэшэкъуа
зэрымыӏэкъуэшэкъуа
дызэрымыӏэкъуэшэкъуа
фызэрымыӏэкъуэшэкъуа
зэрымыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэкъуэшэкъуэгъа
узэрыӏэкъуэшэкъуэгъа
зэрыӏэкъуэшэкъуэгъа
дызэрыӏэкъуэшэкъуэгъа
фызэрыӏэкъуэшэкъуэгъа
зэрыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыӏэкъуэшэкъуэгъа
узэрымыӏэкъуэшэкъуэгъа
зэрымыӏэкъуэшэкъуэгъа
дызэрымыӏэкъуэшэкъуэгъа
фызэрымыӏэкъуэшэкъуэгъа
зэрымыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэкъуэшэкъуэн
узэрыӏэкъуэшэкъуэн
зэрыӏэкъуэшэкъуэн
дызэрыӏэкъуэшэкъуэн
фызэрыӏэкъуэшэкъуэн
зэрыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыӏэкъуэшэкъуэн
узэрымыӏэкъуэшэкъуэн
зэрымыӏэкъуэшэкъуэн
дызэрымыӏэкъуэшэкъуэн
фызэрымыӏэкъуэшэкъуэн
зэрымыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыӏэкъуэшэкъуэну
узэрыӏэкъуэшэкъуэну
зэрыӏэкъуэшэкъуэну
дызэрыӏэкъуэшэкъуэну
фызэрыӏэкъуэшэкъуэну
зэрыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыӏэкъуэшэкъуэну
узэрымыӏэкъуэшэкъуэну
зэрымыӏэкъуэшэкъуэну
дызэрымыӏэкъуэшэкъуэну
фызэрымыӏэкъуэшэкъуэну
зэрымыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэкъуэшакъуэ
ущыӏэкъуэшакъуэ
щыӏэкъуэшакъуэ
дыщыӏэкъуэшакъуэ
фыщыӏэкъуэшакъуэ
щыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыӏэкъуэшакъуэ
ущымыӏэкъуэшакъуэ
щымыӏэкъуэшакъуэ
дыщымыӏэкъуэшакъуэ
фыщымыӏэкъуэшакъуэ
щымыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэкъуэшэкъуа
ущыӏэкъуэшэкъуа
щыӏэкъуэшэкъуа
дыщыӏэкъуэшэкъуа
фыщыӏэкъуэшэкъуа
щыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыӏэкъуэшэкъуа
ущымыӏэкъуэшэкъуа
щымыӏэкъуэшэкъуа
дыщымыӏэкъуэшэкъуа
фыщымыӏэкъуэшэкъуа
щымыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэкъуэшэкъуэгъа
ущыӏэкъуэшэкъуэгъа
щыӏэкъуэшэкъуэгъа
дыщыӏэкъуэшэкъуэгъа
фыщыӏэкъуэшэкъуэгъа
щыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыӏэкъуэшэкъуэгъа
ущымыӏэкъуэшэкъуэгъа
щымыӏэкъуэшэкъуэгъа
дыщымыӏэкъуэшэкъуэгъа
фыщымыӏэкъуэшэкъуэгъа
щымыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэкъуэшэкъуэн
ущыӏэкъуэшэкъуэн
щыӏэкъуэшэкъуэн
дыщыӏэкъуэшэкъуэн
фыщыӏэкъуэшэкъуэн
щыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыӏэкъуэшэкъуэн
ущымыӏэкъуэшэкъуэн
щымыӏэкъуэшэкъуэн
дыщымыӏэкъуэшэкъуэн
фыщымыӏэкъуэшэкъуэн
щымыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыӏэкъуэшэкъуэну
ущыӏэкъуэшэкъуэну
щыӏэкъуэшэкъуэну
дыщыӏэкъуэшэкъуэну
фыщыӏэкъуэшэкъуэну
щыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыӏэкъуэшэкъуэну
ущымыӏэкъуэшэкъуэну
щымыӏэкъуэшэкъуэну
дыщымыӏэкъуэшэкъуэну
фыщымыӏэкъуэшэкъуэну
щымыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэӏэкъуэшакъуэ
уздэӏэкъуэшакъуэ
здэӏэкъуэшакъуэ
дыздэӏэкъуэшакъуэ
фыздэӏэкъуэшакъуэ
здэӏэкъуэшакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыӏэкъуэшакъуэ
уздэмыӏэкъуэшакъуэ
здэмыӏэкъуэшакъуэ
дыздэмыӏэкъуэшакъуэ
фыздэмыӏэкъуэшакъуэ
здэмыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэӏэкъуэшэкъуа
уздэӏэкъуэшэкъуа
здэӏэкъуэшэкъуа
дыздэӏэкъуэшэкъуа
фыздэӏэкъуэшэкъуа
здэӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыӏэкъуэшэкъуа
уздэмыӏэкъуэшэкъуа
здэмыӏэкъуэшэкъуа
дыздэмыӏэкъуэшэкъуа
фыздэмыӏэкъуэшэкъуа
здэмыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэӏэкъуэшэкъуэгъа
уздэӏэкъуэшэкъуэгъа
здэӏэкъуэшэкъуэгъа
дыздэӏэкъуэшэкъуэгъа
фыздэӏэкъуэшэкъуэгъа
здэӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
уздэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
здэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
дыздэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
фыздэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
здэмыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэӏэкъуэшэкъуэн
уздэӏэкъуэшэкъуэн
здэӏэкъуэшэкъуэн
дыздэӏэкъуэшэкъуэн
фыздэӏэкъуэшэкъуэн
здэӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыӏэкъуэшэкъуэн
уздэмыӏэкъуэшэкъуэн
здэмыӏэкъуэшэкъуэн
дыздэмыӏэкъуэшэкъуэн
фыздэмыӏэкъуэшэкъуэн
здэмыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэӏэкъуэшэкъуэну
уздэӏэкъуэшэкъуэну
здэӏэкъуэшэкъуэну
дыздэӏэкъуэшэкъуэну
фыздэӏэкъуэшэкъуэну
здэӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыӏэкъуэшэкъуэну
уздэмыӏэкъуэшэкъуэну
здэмыӏэкъуэшэкъуэну
дыздэмыӏэкъуэшэкъуэну
фыздэмыӏэкъуэшэкъуэну
здэмыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэӏэкъуэшакъуэ
ущӀэӏэкъуэшакъуэ
щӀэӏэкъуэшакъуэ
дыщӀэӏэкъуэшакъуэ
фыщӀэӏэкъуэшакъуэ
щӀэӏэкъуэшакъуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыӏэкъуэшакъуэ
ущӀэмыӏэкъуэшакъуэ
щӀэмыӏэкъуэшакъуэ
дыщӀэмыӏэкъуэшакъуэ
фыщӀэмыӏэкъуэшакъуэ
щӀэмыӏэкъуэшакъуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэӏэкъуэшэкъуа
ущӀэӏэкъуэшэкъуа
щӀэӏэкъуэшэкъуа
дыщӀэӏэкъуэшэкъуа
фыщӀэӏэкъуэшэкъуа
щӀэӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыӏэкъуэшэкъуа
ущӀэмыӏэкъуэшэкъуа
щӀэмыӏэкъуэшэкъуа
дыщӀэмыӏэкъуэшэкъуа
фыщӀэмыӏэкъуэшэкъуа
щӀэмыӏэкъуэшэкъуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэӏэкъуэшэкъуэгъа
ущӀэӏэкъуэшэкъуэгъа
щӀэӏэкъуэшэкъуэгъа
дыщӀэӏэкъуэшэкъуэгъа
фыщӀэӏэкъуэшэкъуэгъа
щӀэӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
ущӀэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
щӀэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
дыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
фыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэгъа
щӀэмыӏэкъуэшэкъуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэӏэкъуэшэкъуэн
ущӀэӏэкъуэшэкъуэн
щӀэӏэкъуэшэкъуэн
дыщӀэӏэкъуэшэкъуэн
фыщӀэӏэкъуэшэкъуэн
щӀэӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэн
ущӀэмыӏэкъуэшэкъуэн
щӀэмыӏэкъуэшэкъуэн
дыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэн
фыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэн
щӀэмыӏэкъуэшэкъуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэӏэкъуэшэкъуэну
ущӀэӏэкъуэшэкъуэну
щӀэӏэкъуэшэкъуэну
дыщӀэӏэкъуэшэкъуэну
фыщӀэӏэкъуэшэкъуэну
щӀэӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэну
ущӀэмыӏэкъуэшэкъуэну
щӀэмыӏэкъуэшэкъуэну
дыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэну
фыщӀэмыӏэкъуэшэкъуэну
щӀэмыӏэкъуэшэкъуэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшакъуэу
уӏэкъуэшакъуэу
ӏэкъуэшакъуэу
дыӏэкъуэшакъуэу
фыӏэкъуэшакъуэу
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшакъуэу
умыӏэкъуэшакъуэу
мыӏэкъуэшакъуэу
дымыӏэкъуэшакъуэу
фымыӏэкъуэшакъуэу
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшэкъуауэ
уӏэкъуэшэкъуауэ
ӏэкъуэшэкъуауэ
дыӏэкъуэшэкъуауэ
фыӏэкъуэшэкъуауэ
ӏэкъуэшэкъуауэ / ӏэкъуэшэкъуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшэкъуауэ
умыӏэкъуэшэкъуауэ
мыӏэкъуэшэкъуауэ
дымыӏэкъуэшэкъуауэ
фымыӏэкъуэшэкъуауэ
мыӏэкъуэшэкъуауэ(хэ) / мыӏэкъуэшэкъуа(хэ)у
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыӏэкъуэшакъуэурэ
уӏэкъуэшакъуэурэ
ӏэкъуэшакъуэурэ
дыӏэкъуэшакъуэурэ
фыӏэкъуэшакъуэурэ
ӏэкъуэшакъуэ(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыӏэкъуэшакъуэурэ
умыӏэкъуэшакъуэурэ
мыӏэкъуэшакъуэурэ
дымыӏэкъуэшакъуэурэ
фымыӏэкъуэшакъуэурэ
мыӏэкъуэшакъуэ(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏэкъуэшакъу]э
[ӏэкъуэшакъу]эр
--
[ӏэкъуэшакъу]эхэр
Эргативнэ:
[ӏэкъуэшакъу]э
[ӏэкъуэшакъу]эм
--
[ӏэкъуэшакъу]эхэм
Послеложнэ:
[ӏэкъуэшакъу]экӀэ
[ӏэкъуэшакъу]эмкӀэ
[ӏэкъуэшакъу]эхэкӀэ
[ӏэкъуэшакъу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ӏэкъуэшакъу]эуэ
[ӏэкъуэшакъу]эрауэ
[ӏэкъуэшакъу]эхэу
[ӏэкъуэшакъу]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]а
[ӏэкъуэшэкъу]ар
--
[ӏэкъуэшэкъу]ахэр
Эргативнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]а
[ӏэкъуэшэкъу]ам
--
[ӏэкъуэшэкъу]ахэм
Послеложнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]акӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]амкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]ахэкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]ауэ
[ӏэкъуэшэкъу]арауэ
[ӏэкъуэшэкъу]ахэу
[ӏэкъуэшэкъу]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]эн
[ӏэкъуэшэкъу]эныр
--
[ӏэкъуэшэкъу]энхэр
Эргативнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]эн
[ӏэкъуэшэкъу]эным
--
[ӏэкъуэшэкъу]энхэм
Послеложнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]энкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]энымкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]энхэкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]эну
[ӏэкъуэшэкъу]энырауэ
[ӏэкъуэшэкъу]энхэу
[ӏэкъуэшэкъу]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]эну
[ӏэкъуэшэкъу]энур
--
[ӏэкъуэшэкъу]энухэр
Эргативнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]эну
[ӏэкъуэшэкъу]энум
--
[ӏэкъуэшэкъу]энухэм
Послеложнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]энукӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]энумкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]энухэкӀэ
[ӏэкъуэшэкъу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ӏэкъуэшэкъу]энууэ
[ӏэкъуэшэкъу]энурауэ
[ӏэкъуэшэкъу]энухэу
[ӏэкъуэшэкъу]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрхэм едыркъын, жьэхэуэн. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
ЛӀыжьыр Ӏэкъуэшакъуэу унэм къыщӀокӀ. НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ӏэкъуэшэкъуэн: shove, jostle, hustle, push, thrust, poke
ЛӀыжьыр Ӏэкъуэшакъуэу унэм къыщӀокӀ: shoving, the old man went out of the house. УРЫСЫБЗЭ
ӏэкъуэшэкъуэн: толкаться
ЛӀыжьыр Ӏэкъуэшакъуэу унэм къыщӀокӀ: толкаясь, старик вышел из дома. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.