АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "ӏыхын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ӏыхын
щымыӀэныгъэ:
ӏымыхын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ӏысхын
ӏыпхын
ӏихын
ӏытхын
ӏыфхын
ӏахын
щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхын
ӏумыхын
ӏимыхын
ӏыдмыхын
ӏывмыхын
ӏамыхын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ӏых!
ӏыфх!
щымыӀэныгъэ:
ӏумых!
ӏывмых!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
сӏырех
уӏрех
ӏырех
дыӏрех
фыӏрех
ӏырех
щымыӀэныгъэ:
сыӏремых
уӏремых
ӏыремых
дыӏремых
фыӏремых
ӏыремых
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏызох(ыр)
ӏыбох(ыр)
ӏех(ыр)
ӏыдох(ыр)
ӏывох(ыр)
ӏах(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыркъым
ӏыпхыркъым
ӏихыркъым
ӏытхыркъым
ӏыфхыркъым
ӏахыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхырт
ӏыпхырт
ӏихырт
ӏытхырт
ӏыфхырт
ӏахырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыртэкъым
ӏыпхыртэкъым
ӏихыртэкъым
ӏытхыртэкъым
ӏыфхыртэкъым
ӏахыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхащ
ӏыпхащ
ӏихащ
ӏытхащ
ӏыфхащ
ӏахащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхакъым
ӏыпхакъым
ӏихакъым
ӏытхакъым
ӏыфхакъым
ӏахакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхат
ӏыпхат
ӏихат
ӏытхат
ӏыфхат
ӏахат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхатэкъым
ӏыпхатэкъым
ӏихатэкъым
ӏытхатэкъым
ӏыфхатэкъым
ӏахатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъащ
ӏыпхыгъащ
ӏихыгъащ
ӏытхыгъащ
ӏыфхыгъащ
ӏахыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыгъакъым
ӏыпхыгъакъым
ӏихыгъакъым
ӏытхыгъакъым
ӏыфхыгъакъым
ӏахыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъат
ӏыпхыгъат
ӏихыгъат
ӏытхыгъат
ӏыфхыгъат
ӏахыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыгъатэкъым
ӏыпхыгъатэкъым
ӏихыгъатэкъым
ӏытхыгъатэкъым
ӏыфхыгъатэкъым
ӏахыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ӏысхщ
ӏыпхщ
ӏихщ
ӏытхщ
ӏыфхщ
ӏахщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ӏысхкъым
ӏыпхкъым
ӏихкъым
ӏытхкъым
ӏыфхкъым
ӏахкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ӏысхт
ӏыпхт
ӏихт
ӏытхт
ӏыфхт
ӏахт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ӏысхтэкъым
ӏыпхтэкъым
ӏихтэкъым
ӏытхтэкъым
ӏыфхтэкъым
ӏахтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынщ
ӏыпхынщ
ӏихынщ
ӏытхынщ
ӏыфхынщ
ӏахынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхынкъым
ӏыпхынкъым
ӏихынкъым
ӏытхынкъым
ӏыфхынкъым
ӏахынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынущ
ӏыпхынущ
ӏихынущ
ӏытхынущ
ӏыфхынущ
ӏахынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхынукъым
ӏыпхынукъым
ӏихынукъым
ӏытхынукъым
ӏыфхынукъым
ӏахынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхрэ
ӏыпхрэ
ӏихрэ
ӏытхрэ
ӏыфхрэ
ӏахрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыркъэ
ӏыпхыркъэ
ӏихыркъэ
ӏытхыркъэ
ӏыфхыркъэ
ӏахыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхырт
ӏыпхырт
ӏихырт
ӏытхырт
ӏыфхырт
ӏахырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыртэкъэ
ӏыпхыртэкъэ
ӏихыртэкъэ
ӏытхыртэкъэ
ӏыфхыртэкъэ
ӏахыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысха
ӏыпха
ӏиха
ӏытха
ӏыфха
ӏаха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхакъэ
ӏыпхакъэ
ӏихакъэ
ӏытхакъэ
ӏыфхакъэ
ӏахакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхат
ӏыпхат
ӏихат
ӏытхат
ӏыфхат
ӏахат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхатэкъэ
ӏыпхатэкъэ
ӏихатэкъэ
ӏытхатэкъэ
ӏыфхатэкъэ
ӏахатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъа
ӏыпхыгъа
ӏихыгъа
ӏытхыгъа
ӏыфхыгъа
ӏахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
ӏысхыгъакъэ
ӏыпхыгъакъэ
ӏихыгъакъэ
ӏытхыгъакъэ
ӏыфхыгъакъэ
ӏахыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъат
ӏыпхыгъат
ӏихыгъат
ӏытхыгъат
ӏыфхыгъат
ӏахыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏысхыгъатэкъэ
ӏыпхыгъатэкъэ
ӏихыгъатэкъэ
ӏытхыгъатэкъэ
ӏыфхыгъатэкъэ
ӏахыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
ӏысх
ӏыпх
ӏих
ӏытх
ӏыфх
ӏах
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
ӏысхкъэ
ӏыпхкъэ
ӏихкъэ
ӏытхкъэ
ӏыфхкъэ
ӏахкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
ӏысхт
ӏыпхт
ӏихт
ӏытхт
ӏыфхт
ӏахт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
ӏысхтэкъэ
ӏыпхтэкъэ
ӏихтэкъэ
ӏытхтэкъэ
ӏыфхтэкъэ
ӏахтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхын
ӏыпхын
ӏихын
ӏытхын
ӏыфхын
ӏахын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхынкъэ
ӏыпхынкъэ
ӏихынкъэ
ӏытхынкъэ
ӏыфхынкъэ
ӏахынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхыну
ӏыпхыну
ӏихыну
ӏытхыну
ӏыфхыну
ӏахыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхынукъэ
ӏыпхынукъэ
ӏихынукъэ
ӏытхынукъэ
ӏыфхынукъэ
ӏахынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхмэ
ӏыпхмэ
ӏихмэ
ӏытхмэ
ӏыфхмэ
ӏахмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхмэ
ӏумыхмэ
ӏимыхмэ
ӏыдмыхмэ
ӏывмыхмэ
ӏамыхмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхамэ
ӏыпхамэ
ӏихамэ
ӏытхамэ
ӏыфхамэ
ӏахамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхамэ
ӏумыхамэ
ӏимыхамэ
ӏыдмыхамэ
ӏывмыхамэ
ӏамыхамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъамэ
ӏыпхыгъамэ
ӏихыгъамэ
ӏытхыгъамэ
ӏыфхыгъамэ
ӏахыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхыгъамэ
ӏумыхыгъамэ
ӏимыхыгъамэ
ӏыдмыхыгъамэ
ӏывмыхыгъамэ
ӏамыхыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынмэ
ӏыпхынмэ
ӏихынмэ
ӏытхынмэ
ӏыфхынмэ
ӏахынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынмэ
ӏумыхынмэ
ӏимыхынмэ
ӏыдмыхынмэ
ӏывмыхынмэ
ӏамыхынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынумэ
ӏыпхынумэ
ӏихынумэ
ӏытхынумэ
ӏыфхынумэ
ӏахынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынумэ
ӏумыхынумэ
ӏимыхынумэ
ӏыдмыхынумэ
ӏывмыхынумэ
ӏамыхынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхтэмэ
ӏыпхтэмэ
ӏихтэмэ
ӏытхтэмэ
ӏыфхтэмэ
ӏахтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхтэмэ
ӏумыхтэмэ
ӏимыхтэмэ
ӏыдмыхтэмэ
ӏывмыхтэмэ
ӏамыхтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхатэмэ
ӏыпхатэмэ
ӏихатэмэ
ӏытхатэмэ
ӏыфхатэмэ
ӏахатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхатэмэ
ӏумыхатэмэ
ӏимыхатэмэ
ӏыдмыхатэмэ
ӏывмыхатэмэ
ӏамыхатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъатэмэ
ӏыпхыгъатэмэ
ӏихыгъатэмэ
ӏытхыгъатэмэ
ӏыфхыгъатэмэ
ӏахыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхыгъатэмэ
ӏумыхыгъатэмэ
ӏимыхыгъатэмэ
ӏыдмыхыгъатэмэ
ӏывмыхыгъатэмэ
ӏамыхыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынтэмэ
ӏыпхынтэмэ
ӏихынтэмэ
ӏытхынтэмэ
ӏыфхынтэмэ
ӏахынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынтэмэ
ӏумыхынтэмэ
ӏимыхынтэмэ
ӏыдмыхынтэмэ
ӏывмыхынтэмэ
ӏамыхынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынутэмэ
ӏыпхынутэмэ
ӏихынутэмэ
ӏытхынутэмэ
ӏыфхынутэмэ
ӏахынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынутэмэ
ӏумыхынутэмэ
ӏимыхынутэмэ
ӏыдмыхынутэмэ
ӏывмыхынутэмэ
ӏамыхынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынт
ӏыпхынт
ӏихынт
ӏытхынт
ӏыфхынт
ӏахынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхынтэкъым
ӏыпхынтэкъым
ӏихынтэкъым
ӏытхынтэкъым
ӏыфхынтэкъым
ӏахынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынут
ӏыпхынут
ӏихынут
ӏытхынут
ӏыфхынут
ӏахынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏысхынутэкъым
ӏыпхынутэкъым
ӏихынутэкъым
ӏытхынутэкъым
ӏыфхынутэкъым
ӏахынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхми
ӏыпхми
ӏихми
ӏытхми
ӏыфхми
ӏахми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхми
ӏумыхми
ӏимыхми
ӏыдмыхми
ӏывмыхми
ӏамыхми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхами
ӏыпхами
ӏихами
ӏытхами
ӏыфхами
ӏахами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхами
ӏумыхами
ӏимыхами
ӏыдмыхами
ӏывмыхами
ӏамыхами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъами
ӏыпхыгъами
ӏихыгъами
ӏытхыгъами
ӏыфхыгъами
ӏахыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхыгъами
ӏумыхыгъами
ӏимыхыгъами
ӏыдмыхыгъами
ӏывмыхыгъами
ӏамыхыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынми
ӏыпхынми
ӏихынми
ӏытхынми
ӏыфхынми
ӏахынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынми
ӏумыхынми
ӏимыхынми
ӏыдмыхынми
ӏывмыхынми
ӏамыхынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынуми
ӏыпхынуми
ӏихынуми
ӏытхынуми
ӏыфхынуми
ӏахынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынуми
ӏумыхынуми
ӏимыхынуми
ӏыдмыхынуми
ӏывмыхынуми
ӏамыхынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхтэми
ӏыпхтэми
ӏихтэми
ӏытхтэми
ӏыфхтэми
ӏахтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхтэми
ӏумыхтэми
ӏимыхтэми
ӏыдмыхтэми
ӏывмыхтэми
ӏамыхтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
ӏысхатэми
ӏыпхатэми
ӏихатэми
ӏытхатэми
ӏыфхатэми
ӏахатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхатэми
ӏумыхатэми
ӏимыхатэми
ӏыдмыхатэми
ӏывмыхатэми
ӏамыхатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
ӏысхыгъатэми
ӏыпхыгъатэми
ӏихыгъатэми
ӏытхыгъатэми
ӏыфхыгъатэми
ӏахыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхыгъатэми
ӏумыхыгъатэми
ӏимыхыгъатэми
ӏыдмыхыгъатэми
ӏывмыхыгъатэми
ӏамыхыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынтэми
ӏыпхынтэми
ӏихынтэми
ӏытхынтэми
ӏыфхынтэми
ӏахынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынтэми
ӏумыхынтэми
ӏимыхынтэми
ӏыдмыхынтэми
ӏывмыхынтэми
ӏамыхынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
ӏысхынутэми
ӏыпхынутэми
ӏихынутэми
ӏытхынутэми
ӏыфхэнутэми
ӏахэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхынутэми
ӏумыхынутэми
ӏимыхынутэми
ӏыдмыхынутэми
ӏывмыхынутэми
ӏамыхынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ӏысхаи
ӏыпхаи
ӏихаи
ӏытхаи
ӏыфхаи
ӏахаи
щымыӀэныгъэ:
ӏысхакъыми
ӏыпхакъыми
ӏихакъыми
ӏытхакъыми
ӏыфхакъыми
ӏахакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
ӏысхащэрэт
ӏыпхащэрэт
ӏихащэрэт
ӏытхащэрэт
ӏыфхащэрэт
ӏахащэрэт
щымыӀэныгъэ:
ӏызмыхащэрэт
ӏумыхащэрэт
ӏимыхащэрэт
ӏыдмыхащэрэт
ӏывмыхащэрэт
ӏамыхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнщ
ӏыпхагъэнщ
ӏихагъэнщ
ӏытхагъэнщ
ӏыфхагъэнщ
ӏахагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнкъым
ӏыпхагъэнкъым
ӏихагъэнкъым
ӏытхагъэнкъым
ӏыфхагъэнкъым
ӏахагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнт
ӏыпхагъэнт
ӏихагъэнт
ӏытхагъэнт
ӏыфхагъэнт
ӏахагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнтэкъым
ӏыпхагъэнтэкъым
ӏихагъэнтэкъым
ӏытхагъэнтэкъым
ӏыфхагъэнтэкъым
ӏахагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэн
ӏыпхагъэн
ӏихагъэн
ӏытхагъэн
ӏыфхагъэн
ӏахагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнкъэ
ӏыпхагъэнкъэ
ӏихагъэнкъэ
ӏытхагъэнкъэ
ӏыфхагъэнкъэ
ӏахагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнт
ӏыпхагъэнт
ӏихагъэнт
ӏытхагъэнт
ӏыфхагъэнт
ӏахагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнтэкъэ
ӏыпхагъэнтэкъэ
ӏихагъэнтэкъэ
ӏытхагъэнтэкъэ
ӏыфхагъэнтэкъэ
ӏахагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнущ
ӏыпхагъэнущ
ӏихагъэнущ
ӏытхагъэнущ
ӏыфхагъэнущ
ӏахагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнукъым
ӏыпхагъэнукъым
ӏихагъэнукъым
ӏытхагъэнукъым
ӏыфхагъэнукъым
ӏахагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнут
ӏыпхагъэнут
ӏихагъэнут
ӏытхагъэнут
ӏыфхагъэнут
ӏахагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнутэкъым
ӏыпхагъэнутэкъым
ӏихагъэнутэкъым
ӏытхагъэнутэкъым
ӏыфхагъэнутэкъым
ӏахагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэну
ӏыпхагъэну
ӏихагъэну
ӏытхагъэну
ӏыфхагъэну
ӏахагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнукъэ
ӏыпхагъэнукъэ
ӏихагъэнукъэ
ӏытхагъэнукъэ
ӏыфхагъэнукъэ
ӏахагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнут
ӏыпхагъэнут
ӏихагъэнут
ӏытхагъэнут
ӏыфхагъэнут
ӏахагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
ӏысхагъэнутэкъэ
ӏыпхагъэнутэкъэ
ӏихагъэнутэкъэ
ӏытхагъэнутэкъэ
ӏыфхагъэнутэкъэ
ӏахагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
ӏызых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызымых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏызыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызымыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏызыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызымыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ӏызыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызымыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ӏызыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызымыхыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ӏысх
ӏыпх
ӏих
ӏытх
ӏыфх
ӏах
ит зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмых
ӏумых
ӏимых
ӏыдмых
ӏывмых
ӏамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏысха
ӏыпха
ӏиха
ӏытха
ӏыфха
ӏаха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмыха
ӏумыха
ӏимыха
ӏыдмыха
ӏывмыха
ӏамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏысхыгъа
ӏыпхыгъа
ӏихыгъа
ӏытхыгъа
ӏыфхыгъа
ӏахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмыхыгъа
ӏумыхыгъа
ӏимыхыгъа
ӏыдмыхыгъа
ӏывмыхыгъа
ӏамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ӏысхын
ӏыпхын
ӏихын
ӏытхын
ӏыфхын
ӏахын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмыхын
ӏумыхын
ӏимыхын
ӏыдмыхын
ӏывмыхын
ӏамыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ӏысхыну
ӏыпхыну
ӏихыну
ӏытхыну
ӏыфхыну
ӏахыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмыхыну
ӏумыхыну
ӏимыхыну
ӏыдмыхыну
ӏывмыхыну
ӏамыхыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
ӏых
ит зэман - щымыӀэныгъэ
ӏымых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏыха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏымыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏыхыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏымыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ӏыхын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
ӏымыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
ӏыхыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
ӏымыхыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
зэрыӏысх
зэрыӏыпх
зэрыӏих
зэрыӏытх
зэрыӏыфх
зэрыӏах
ит зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыӏызмых
зэрыӏумых
зэрыӏимых
зэрыӏыдмых
зэрыӏывмых
зэрыӏамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыӏысха
зэрыӏыпха
зэрыӏиха
зэрыӏытха
зэрыӏыфха
зэрыӏаха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыӏызмыха
зэрыӏумыха
зэрыӏимыха
зэрыӏыдмыха
зэрыӏывмыха
зэрамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
зэрыӏысхыгъа
зэрыӏыпхыгъа
зэрыӏихыгъа
зэрыӏытхыгъа
зэрыӏыфхыгъа
зэрыӏахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыӏызмыхыгъа
зэрыӏумыхыгъа
зэрыӏимыхыгъа
зэрыӏыдмыхыгъа
зэрыӏывмыхыгъа
зэрыӏамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыӏысхын
зэрыӏыпхын
зэрыӏихын
зэрыӏытхын
зэрыӏыфхын
зэрыӏахын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыӏызмыхын
зэрыӏумыхын
зэрыӏимыхын
зэрыӏыдмыхын
зэрыӏывмыхын
зэрыӏамыхын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
зэрыӏысхыну
зэрыӏыпхыну
зэрыӏихыну
зэрыӏытхыну
зэрыӏыфхыну
зэрыӏахыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
зэрыӏызмыхыну
зэрыӏумыхыну
зэрыӏимыхыну
зэрыӏыдмыхыну
зэрыӏывмыхыну
зэрыӏамыхыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щыӏысх
щыӏыпх
щыӏих
щыӏытх
щыӏыфх
щыӏах
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щыӏызмых
щыӏумых
щыӏимых
щыӏыдмых
щыӏывмых
щыӏамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыӏысха
щыӏыпха
щыӏиха
щыӏытха
щыӏыфха
щыӏаха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыӏызмыха
щыӏумыха
щыӏимыха
щыӏыдмыха
щыӏывмыха
щыӏамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щыӏысхыгъа
щыӏыпхыгъа
щыӏихыгъа
щыӏытхыгъа
щыӏыфхыгъа
щыӏахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щыӏызмыхыгъа
щыӏумыхыгъа
щыӏимыхыгъа
щыӏыдмыхыгъа
щыӏывмыхыгъа
щыӏамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыӏысхын
щыӏыпхын
щыӏихын
щыӏытхын
щыӏыфхын
щыӏахын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыӏызмыхын
щыӏумыхын
щыӏимыхын
щыӏыдмыхын
щыӏывмыхын
щыӏамыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щыӏысхыну
щыӏыпхыну
щыӏихыну
щыӏытхыну
щыӏыфхыну
щыӏахыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щыӏызмыхыну
щыӏумыхыну
щыӏимыхыну
щыӏыдмыхыну
щыӏывмыхыну
щыӏамыхыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
здыӏысх
здыӏыпх
здыӏих
здыӏытх
здыӏыфх
здыӏах
ит зэман - щымыӀэныгъэ
здыӏызмых
здыӏумых
здыӏимых
здыӏыдмых
здыӏывмых
здыӏамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыӏысха
здыӏыпха
здыӏиха
здыӏытха
здыӏыфха
здыӏаха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыӏызмыха
здыӏумыха
здыӏимыха
здыӏыдмыха
здыӏывмыха
здыӏамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
здыӏысхыгъа
здыӏыпхыгъа
здыӏихыгъа
здыӏытхыгъа
здыӏыфхыгъа
здыӏахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здыбъэдэзмыхыгъа
здыӏумыхыгъа
здыӏимыхыгъа
здыӏыдмыхыгъа
здыӏывмыхыгъа
здыӏамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыӏысхын
здыӏыпхын
здыӏихын
здыӏытхын
здыӏыфхын
здыӏахын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыӏызмыхын
здыӏумыхын
здыӏимыхын
здыӏыдмыхын
здыӏывмыхын
здыӏамыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
здыӏысхыну
здыӏыпхыну
здыӏихыну
здыӏытхыну
здыӏыфхыну
здыӏахыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
здыгъэдэзмыхыну
здыӏумыхыну
здыӏимыхыну
здыӏыдмыхыну
здыӏывмыхыну
здыӏамыхыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
щӀыӏысх
щӀыӏыпх
щӀыӏих
щӀыӏытх
щӀыӏыфх
щӀыӏах
ит зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыӏызмых
щӀыӏумых
щӀыӏимых
щӀыӏыдмых
щӀыӏывмых
щӀыӏамых
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыӏысха
щӀыӏыпха
щӀыӏиха
щӀыӏытха
щӀыӏыфха
щӀӏаха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыӏызмыха
щӀыӏумыха
щӀыӏимыха
щӀыӏыдмыха
щӀыӏывмыха
щӀыӏамыха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
щӀыӏысхыгъа
щӀэӏыпхыгъа
щӀыӏихыгъа
щӀэӏытхыгъа
щӀэӏыфхыгъа
щӀыӏахыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыӏызмыхыгъа
щӀыӏумыхыгъа
щӀыӏимыхыгъа
щӀыӏыдмыхыгъа
щӀыӏывмыхыгъа
щӀыӏамыхыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыӏысхын
щӀыӏыпхын
щӀыӏихын
щӀыӏытхын
щӀыӏыфхын
щӀыӏахын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыӏызмыхын
щӀыӏумыхын
щӀыӏимыхын
щӀыӏыдмыхын
щӀыӏывмыхын
щӀыӏамыхын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
щӀыӏысхыну
щӀыӏыпхыну
щӀыӏихыну
щӀыӏытхыну
щӀыӏыфхыну
щӀыӏахэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
щӀыӏызмыхыну
щӀыӏумыхыну
щӀыӏимыхыну
щӀыӏыдмыхыну
щӀыӏывмыхыну
щӀыӏамыхыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
ӏысхыу
ӏыпхыу
ӏихыу
ӏытхыу
ӏыфхыу
ӏахыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмыхыу
ӏумыхыу
ӏимыхыу
ӏыдмыхыу
ӏывмыхыу
ӏамыхыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
ӏысхауэ
ӏыпхауэ
ӏихауэ
ӏытхауэ
ӏыфхауэ
ӏахауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
ӏызмыхауэ
ӏумыхауэ
ӏимыхауэ
ӏыдмыхауэ
ӏывмыхауэ
ӏамыхауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
ӏысхыурэ
ӏыпхыурэ
ӏихыурэ
ӏытхыурэ
ӏыфхыурэ
ӏахыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
ӏызмыхыурэ
ӏумыхыурэ
ӏимыхыурэ
ӏыдмыхыурэ
ӏывмыхыурэ
ӏамыхыурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
пӏызох
ӏызох
--
фӏызох
яӏызох
уэ
сӏыбох
--
ӏыбох
тӏыбох
--
яӏыбох
абы
сӏех
пӏех
ӏех
тӏех
фӏех
яӏех
дэ
--
пӏыдох
ӏыдох
--
фӏыдох
яӏыдох
фэ
сӏывох
--
ӏывох
тӏывох
--
яӏывох
абыхэм
сӏах(хэ)
пӏах(хэ)
ӏах(хэ)
тӏах(хэ)
фӏах(хэ)
яӏах(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
пӏыс[хрэ]
ӏыс[хрэ]
--
фӏыс[хрэ]
яӏыс[х(хэ)рэ]
уэ
сӏып[хрэ]
--
ӏып[хрэ]
тӏып[хрэ]
--
яӏып[х(хэ)рэ]
абы
сӏи[хрэ]
пӏи[хрэ]
ӏи[хрэ]
тӏи[хрэ]
фӏи[хрэ]
яӏи[х(хэ)рэ]
дэ
--
пӏыт[хрэ]
ӏыт[хрэ]
--
фӏыт[хрэ]
яӏыт[х(хэ)рэ]
фэ
сӏыф[хрэ]
--
ӏыф[хрэ]
тӏыф[хрэ]
--
яӏыф[х(хэ)рэ]
абыхэм
сӏа[хрэ]
пӏа[хрэ]
ӏа[хрэ]
тӏа[хрэ]
фӏа[хрэ]
яӏа[х(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[х]
[х]ыр
--
[х]хэр
Эргативнэ:
[х]
[х]ым
--
[х]хэм
Послеложнэ:
[х]кӀэ
[х]ымкӀэ
[х]хэкӀэ
[х]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[х]ыу
[х]ырауэ
[х]хэу
[х]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[х]а
[х]ар
--
[х]ахэр
Эргативнэ:
[х]а
[х]ам
--
[х]ахэм
Послеложнэ:
[х]акӀэ
[х]амкӀэ
[х]ахэкӀэ
[х]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[х]ауэ
[х]арауэ
[х]ахэу
[х]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[х]ын
[х]ыныр
--
[х]ынхэр
Эргативнэ:
[х]ын
[х]ыным
--
[х]ынхэм
Послеложнэ:
[х]ынкӀэ
[х]ынымкӀэ
[х]ынхэкӀэ
[х]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[х]ыну
[х]ынырауэ
[х]ынхэу
[х]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[х]ыну
[х]ынур
--
[х]ынухэр
Эргативнэ:
[х]ыну
[х]ынум
--
[х]ынухэм
Послеложнэ:
[х]ынукӀэ
[х]ынумкӀэ
[х]ынухэкӀэ
[х]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[х]ынууэ
[х]ынурауэ
[х]ынухэу
[х]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым зыгуэр къыӀэщӀэхын, зрегъэтын. ЩАПХЪЭХЭР
Езыт нэхърэ Ӏызых нэхъ лӀыхъужьщ. Псалъэжьхэр ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ӏыхын: take sb or sth from sb УРЫСЫБЗЭ
ӏыхын: взять у кого-л. кого-что-л. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.