АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [ɕħɐdɐwǝfɐrɐtʹʂǝ'xǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- щхьэ- + дэ- + [уфэрэкӏ] + -ы + -х + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "щхьэдэуфэрэкӏыхын"-м и спряженэ
| Инфинитив (масдар) | |
|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэдэуфэрэкӏыхын |
| щымыӀэныгъэ: | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын |
| Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхын | ущхьэдэуфэрэкӏыхын | щхьэдэуфэрэкӏыхын | дыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ) |
| унафэ наклоненэ | уэ | фэ |
|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | щхьэдэуфэрэкӏых! | фыщхьэдэуфэрэкӏых! |
| щымыӀэныгъэ: | ущхьэдэмыуфэрэкӏых! | фыщхьэдэмыуфэрэкӏых! |
| Ре-кӀэ унафэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыщхьэдреуфэрэкӏых | ущхьэдреуфэрэкӏых | щхьэдреуфэрэкӏых | дыщхьэдреуфэрэкӏых | фыщхьэдреуфэрэкӏых | щхьэдреуфэрэкӏых |
| щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдремыуфэрэкӏых | ущхьэдремыуфэрэкӏых | щхьэдремыуфэрэкӏых | дыщхьэдремыуфэрэкӏых | фыщхьэдремыуфэрэкӏых | щхьэдремыуфэрэкӏых |
| ЗэраӀуатэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдоуфэрэкӏых(ыр) | ущхьэдоуфэрэкӏых(ыр) | щхьэдоуфэрэкӏых(ыр) | дыщхьэдоуфэрэкӏых(ыр) | фыщхьэдоуфэрэкӏых(ыр) | щхьэдоуфэрэкӏых(хэ)(р) |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыркъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхыркъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыркъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыркъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыркъым | щхьэдэуфэрэкӏыхы(хэ)ркъым |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | ущхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | дыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | фыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т / щхьэдэуфэрэкӏыххэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъым | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъым | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъым / щхьэдэуфэрэкӏыххэ(р)тэкъым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхащ | ущхьэдэуфэрэкӏыхащ | щхьэдэуфэрэкӏыхащ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхащ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхащ | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)щ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхакъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхакъым | щхьэдэуфэрэкӏыхакъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхакъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхакъым | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)къым |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхат | ущхьэдэуфэрэкӏыхат | щхьэдэуфэрэкӏыхат | дыщхьэдэуфэрэкӏыхат | фыщхьэдэуфэрэкӏыхат | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхатэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхатэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхатэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхатэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхатэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)тэкъым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъащ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъащ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъащ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъащ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъащ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)щ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)къым |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)тэкъым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхщ | ущхьэдэуфэрэкӏыхщ | щхьэдэуфэрэкӏыхщ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхщ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхщ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)щ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхкъым | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)къым |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхт | ущхьэдэуфэрэкӏыхт | щхьэдэуфэрэкӏыхт | дыщхьэдэуфэрэкӏыхт | фыщхьэдэуфэрэкӏыхт | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхтэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхтэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхтэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхтэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхтэкъым | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынщ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынщ | щхьэдэуфэрэкӏыхынщ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынщ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынщ | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)щ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхынкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхынкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)къым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынущ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынущ | щхьэдэуфэрэкӏыхынущ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынущ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынущ | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)щ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынукъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхынукъым | щхьэдэуфэрэкӏыхынукъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынукъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынукъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)къым |
| ЗэрыупщӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхрэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхрэ | щхьэдэуфэрэкӏыхрэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхрэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхрэ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)рэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыркъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыркъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыркъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыркъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыркъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыркъэ / щхьэдэуфэрэкӏыххэркъэ |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | ущхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | дыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | фыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)т / щхьэдэуфэрэкӏыххэ(р)т |
| блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏых(ыр)тэкъэ / щхьэдэуфэрэкӏыххэ(р)тэкъэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыха | ущхьэдэуфэрэкӏыха | щхьэдэуфэрэкӏыха | дыщхьэдэуфэрэкӏыха | фыщхьэдэуфэрэкӏыха | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхакъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхакъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхакъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхакъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхакъэ | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)къэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхат | ущхьэдэуфэрэкӏыхат | щхьэдэуфэрэкӏыхат | дыщхьэдэуфэрэкӏыхат | фыщхьэдэуфэрэкӏыхат | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)т |
| блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхатэкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхатэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхатэкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхатэкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхатэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъакъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)къэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъат | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)т |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)тэкъэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏых | ущхьэдэуфэрэкӏых | щхьэдэуфэрэкӏых | дыщхьэдэуфэрэкӏых | фыщхьэдэуфэрэкӏых | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ) |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхкъэ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)къэ |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхт | ущхьэдэуфэрэкӏыхт | щхьэдэуфэрэкӏыхт | дыщхьэдэуфэрэкӏыхт | фыщхьэдэуфэрэкӏыхт | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)т |
| блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхтэкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхтэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхтэкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхтэкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхтэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)тэкъэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхын | ущхьэдэуфэрэкӏыхын | щхьэдэуфэрэкӏыхын | дыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхынкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)къэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | ущхьэдэуфэрэкӏыхыну | щхьэдэуфэрэкӏыхыну | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынукъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынукъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхынукъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынукъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынукъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)къэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхмэ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)мэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхамэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхамэ | щхьэдэуфэрэкӏыхамэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхамэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхамэ | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)мэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхамэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхамэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхамэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхамэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхамэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъамэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъамэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъамэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъамэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъамэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)мэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъамэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъамэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъамэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъамэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъамэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхынмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынумэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынумэ | щхьэдэуфэрэкӏыхынумэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынумэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынумэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)мэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынумэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынумэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынумэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынумэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынумэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ)мэ |
| условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхтэмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхтэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхтэмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхтэмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхтэмэ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)тэмэ |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхтэмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхтэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхтэмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхтэмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхтэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхатэмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхатэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхатэмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхатэмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхатэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)тэмэ |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхатэмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхатэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхатэмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхатэмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхатэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)тэмэ |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынтэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхынтэмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэмэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхынутэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхынутэмэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэмэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэмэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)тэмэ |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэмэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэмэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэмэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэмэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ)тэмэ |
| сослагательнэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынт | ущхьэдэуфэрэкӏыхынт | щхьэдэуфэрэкӏыхынт | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынт | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынт | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)т |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхынтэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхынтэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)тэкъым |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынут | ущхьэдэуфэрэкӏыхынут | щхьэдэуфэрэкӏыхынут | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынут | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынут | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)т |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхынутэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхынутэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)тэкъым |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхми | ущхьэдэуфэрэкӏыхми | щхьэдэуфэрэкӏыхми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхми | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)ми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхми | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхами | ущхьэдэуфэрэкӏыхами | щхьэдэуфэрэкӏыхами | дыщхьэдэуфэрэкӏыхами | фыщхьэдэуфэрэкӏыхами | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)ми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхами | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхами | щхьэдэмыуфэрэкӏыхами | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхами | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхами | щхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъами | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъами | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъами | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъами | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъами | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)ми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъами | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъами | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъами | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъами | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъами | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынми | ущхьэдэуфэрэкӏыхынми | щхьэдэуфэрэкӏыхынми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынми | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)ми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынуми | ущхьэдэуфэрэкӏыхынуми | щхьэдэуфэрэкӏыхынуми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынуми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынуми | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)ми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынуми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынуми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынуми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынуми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынуми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ)ми |
| уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхтэми | ущхьэдэуфэрэкӏыхтэми | щхьэдэуфэрэкӏыхтэми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхтэми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхтэми | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)тэми |
| ит зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхтэми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхтэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхтэми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхтэми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхтэми | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхатэми | ущхьэдэуфэрэкӏыхатэми | щхьэдэуфэрэкӏыхатэми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхатэми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхатэми | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ)тэми |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхатэми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхатэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхатэми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхатэми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхатэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэми | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэми | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъатэми | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ)тэми |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъатэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэми | ущхьэдэуфэрэкӏыхынтэми | щхьэдэуфэрэкӏыхынтэми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынтэми | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынтэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэми | ущхьэдэуфэрэкӏыхынутэми | щхьэдэуфэрэкӏыхынутэми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхынутэми | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ)тэми |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэми | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэми | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэми | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхынутэми | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ)тэми |
| гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхаи | ущхьэдэуфэрэкӏыхаи | щхьэдэуфэрэкӏыхаи | дыщхьэдэуфэрэкӏыхаи | фыщхьэдэуфэрэкӏыхаи | щхьэдэуфэрэкӏыхаи |
| щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхакъыми | ущхьэдэуфэрэкӏыхакъыми | щхьэдэуфэрэкӏыхакъыми | дыщхьэдэуфэрэкӏыхакъыми | фыщхьэдэуфэрэкӏыхакъыми | щхьэдэуфэрэкӏыхакъыми |
| фӀэфӀыныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхащэрэт | ущхьэдэуфэрэкӏыхащэрэт | щхьэдэуфэрэкӏыхащэрэт | дыщхьэдэуфэрэкӏыхащэрэт | фыщхьэдэуфэрэкӏыхащэрэт | щхьэдэуфэрэкӏыхащэрэт |
| щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхащэрэт | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхащэрэт | щхьэдэмыуфэрэкӏыхащэрэт | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхащэрэт | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхащэрэт | щхьэдэмыуфэрэкӏыхащэрэт |
| шэч къытехьэныгъэ наклоненэ | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнщ | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнщ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнщ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнщ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнщ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнщ |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъым |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъым |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэн | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэн | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэн | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэн | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэн | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэн |
| гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнкъэ |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнт |
| гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнтэкъэ |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнуфэрэкӏых | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнуфэрэкӏых | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнуфэрэкӏых | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнуфэрэкӏых | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнуфэрэкӏых | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнуфэрэкӏых |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъым |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъым | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъым | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъым | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъым | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъым |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэну | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэну | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэну | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэну | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэну | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэну |
| гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнукъэ |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнут |
| гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ: | сыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъэ | щхьэдэуфэрэкӏыхагъэнутэкъэ |
| Причастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| Зылэжь (субъектнэ) причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏых | ущхьэдэуфэрэкӏых | щхьэдэуфэрэкӏых | дыщхьэдэуфэрэкӏых | фыщхьэдэуфэрэкӏых | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏых | ущхьэдэмыуфэрэкӏых | щхьэдэмыуфэрэкӏых | дыщхьэдэмыуфэрэкӏых | фыщхьэдэмыуфэрэкӏых | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыха | ущхьэдэуфэрэкӏыха | щхьэдэуфэрэкӏыха | дыщхьэдэуфэрэкӏыха | фыщхьэдэуфэрэкӏыха | щхьэдэуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | ущхьэдэмыуфэрэкӏыха | щхьэдэмыуфэрэкӏыха | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | щхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | ущхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыхын | ущхьэдэуфэрэкӏыхын | щхьэдэуфэрэкӏыхын | дыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | ущхьэдэуфэрэкӏыхыну | щхьэдэуфэрэкӏыхыну | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | щхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэуфэрэкӏых | узэрыщхьэдэуфэрэкӏых | зэрыщхьэдэуфэрэкӏых | дызэрыщхьэдэуфэрэкӏых | фызэрыщхьэдэуфэрэкӏых | зэрыщхьэдэуфэрэкӏых(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏых | узэрыщхьэдэмыуфэрэкӏых | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏых | дызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏых | фызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏых | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэуфэрэкӏыха | узэрыщхьэдэуфэрэкӏыха | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыха | дызэрыщхьэдэуфэрэкӏыха | фызэрыщхьэдэуфэрэкӏыха | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | узэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | дызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | фызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | узэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | дызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | фызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | узэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | дызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | фызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхын | узэрыщхьэдэуфэрэкӏыхын | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыхын | дызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхын | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | узэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | дызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | фызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | узэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | дызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | фызэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | зэрыщхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ | сызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | узэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | дызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | фызэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | зэрыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэуфэрэкӏых | ущыщхьэдэуфэрэкӏых | щыщхьэдэуфэрэкӏых | дыщыщхьэдэуфэрэкӏых | фыщыщхьэдэуфэрэкӏых | щыщхьэдэуфэрэкӏых(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэмыуфэрэкӏых | ущыщхьэдэмыуфэрэкӏых | щыщхьэдэмыуфэрэкӏых | дыщыщхьэдэмыуфэрэкӏых | фыщыщхьэдэмыуфэрэкӏых | щыщхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэуфэрэкӏыха | ущыщхьэдэуфэрэкӏыха | щыщхьэдэуфэрэкӏыха | дыщыщхьэдэуфэрэкӏыха | фыщыщхьэдэуфэрэкӏыха | щыщхьэдэуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | ущищхьэдэмыуфэрэкӏыха | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | дыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | фыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | ущыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | дыщыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | фыщыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | ущыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | дыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | фыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэуфэрэкӏыхын | ущыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щыщхьэдэуфэрэкӏыхын | дыщыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фыщыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щыщхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | ущыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | дыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | фыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | ущыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | щыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | дыщыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | фыщыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | щыщхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | ущыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | дыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | фыщыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | щыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэуфэрэкӏых | уздыщхьэдэуфэрэкӏых | здыщхьэдэуфэрэкӏых | дыздыщхьэдэуфэрэкӏых | фыздыщхьэдэуфэрэкӏых | здыщхьэдэуфэрэкӏых(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэмыуфэрэкӏых | уздыщхьэдэмыуфэрэкӏых | здыщхьэдэмыуфэрэкӏых | дыздыщхьэдэмыуфэрэкӏых | фыздыщхьэдэмыуфэрэкӏых | здыщхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэуфэрэкӏыха | уздыщхьэдэуфэрэкӏыха | здыщхьэдэуфэрэкӏыха | дыздыщхьэдэуфэрэкӏыха | фыздыщхьэдэуфэрэкӏыха | здыщхьэдэуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | уздыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | дыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | фыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | уздыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | здыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | дыздыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | фыздыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | здыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | уздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | дыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | фыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэуфэрэкӏыхын | уздыщхьэдэуфэрэкӏыхын | здыщхьэдэуфэрэкӏыхын | дыздыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фыздыщхьэдэуфэрэкӏыхын | здыщхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | уздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | дыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | фыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | уздыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | здыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | дыздыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | фыздыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | здыщхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | уздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | дыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | фыздыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | здыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие | ||||||
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэуфэрэкӏых | ущӀыщхьэдэуфэрэкӏых | щӀыщхьэдэуфэрэкӏых | дыщӀыщхьэдэуфэрэкӏых | фыщӀыщхьэдэуфэрэкӏых | щӀыщхьэдэуфэрэкӏых(хэ) |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏых | ущӀыщхьэдэмыуфэрэкӏых | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏых | дыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏых | фыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏых | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыха | ущӀыщхьэдэуфэрэкӏыхӀэуфэрэкӏыха | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыха | дыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыха | фыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыха | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | ущӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | дыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | фыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыха | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыха(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | ущӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | дыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | фыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | ущӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | дыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | фыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыгъа(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхын | ущӀыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыхын | дыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхын | фыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхын | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | ущӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | дыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | фыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхын(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | ущӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | дыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | фыщӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыну | щӀыщхьэдэуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ | сыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | ущӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | дыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | фыщӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну | щӀыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыну(хэ) |
| Деепричастиехэр | сэ | уэ | ар | дэ | фэ | ахэр |
|---|---|---|---|---|---|---|
| ит зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыу | ущхьэдэуфэрэкӏыхыу | щхьэдэуфэрэкӏыхыу | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыу | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыу | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)у |
| ит зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыу | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыу | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыу | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыу | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыу | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ)у |
| блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыхауэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхауэ | щхьэдэуфэрэкӏыхауэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхауэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхауэ | щхьэдэуфэрэкӏыхауэ / щхьэдэуфэрэкӏыхахэу |
| блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхауэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхауэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхауэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхауэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхауэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхауэ / щхьэдэмыуфэрэкӏыхахэу |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ | сыщхьэдэуфэрэкӏыхыурэ | ущхьэдэуфэрэкӏыхыурэ | щхьэдэуфэрэкӏыхыурэ | дыщхьэдэуфэрэкӏыхыурэ | фыщхьэдэуфэрэкӏыхыурэ | щхьэдэуфэрэкӏых(хэ)урэ |
| -урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ | сыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыурэ | ущхьэдэмыуфэрэкӏыхыурэ | щхьэдэмыуфэрэкӏыхыурэ | дыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыурэ | фыщхьэдэмыуфэрэкӏыхыурэ | щхьэдэмыуфэрэкӏых(хэ)урэ |
|
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ |
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ |
|||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| сэ | уэ | абы | дэ | фэ | абыхэм | |
| Подлежащэ | ||||||
| сэ | -- | сыпщхьэдоуфэрэкӏых | сыщхьэдоуфэрэкӏых | -- | сыфщхьэдоуфэрэкӏых | сащхьэдоуфэрэкӏых |
| уэ | усщхьэдоуфэрэкӏых | -- | ущхьэдоуфэрэкӏых | утщхьэдоуфэрэкӏых | -- | уащхьэдоуфэрэкӏых |
| ар | сщхьэдоуфэрэкӏых | пщхьэдоуфэрэкӏых | щхьэдоуфэрэкӏых | тщхьэдоуфэрэкӏых | фщхьэдоуфэрэкӏых | ящхьэдоуфэрэкӏых |
| дэ | -- | дыпщхьэдоуфэрэкӏых | дыщхьэдоуфэрэкӏых | -- | дыфщхьэдоуфэрэкӏых | дащхьэдоуфэрэкӏых |
| фэ | фысщхьэдоуфэрэкӏых | -- | фыщхьэдоуфэрэкӏых | фытщхьэдоуфэрэкӏых | -- | фащхьэдоуфэрэкӏых |
| ахэр | сщхьэдоуфэрэкӏых(хэ) | пщхьэдоуфэрэкӏых(хэ) | щхьэдоуфэрэкӏых(хэ) | тщхьэдоуфэрэкӏых(хэ) | фщхьэдоуфэрэкӏых(хэ) | ящхьэдоуфэрэкӏых(хэ) |
| -ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [уфэрэкӏых] | [уфэрэкӏых]ыр | -- | [уфэрэкӏых]хэр |
| Эргативнэ: | [уфэрэкӏых] | [уфэрэкӏых]ым | -- | [уфэрэкӏых]хэм |
| Послеложнэ: | [уфэрэкӏых]кӀэ | [уфэрэкӏых]ымкӀэ | [уфэрэкӏых]хэкӀэ | [уфэрэкӏых]хэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [уфэрэкӏых]ыу | [уфэрэкӏых]ырауэ | [уфэрэкӏых]хэу | [уфэрэкӏых]хэрауэ |
| -а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [уфэрэкӏых]а | [уфэрэкӏых]ар | -- | [уфэрэкӏых]ахэр |
| Эргативнэ: | [уфэрэкӏых]а | [уфэрэкӏых]ам | -- | [уфэрэкӏых]ахэм |
| Послеложнэ: | [уфэрэкӏых]акӀэ | [уфэрэкӏых]амкӀэ | [уфэрэкӏых]ахэкӀэ | [уфэрэкӏых]ахэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [уфэрэкӏых]ауэ | [уфэрэкӏых]арауэ | [уфэрэкӏых]ахэу | [уфэрэкӏых]ахэрауэ |
| -ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [уфэрэкӏых]ын | [уфэрэкӏых]ыныр | -- | [уфэрэкӏых]ынхэр |
| Эргативнэ: | [уфэрэкӏых]ын | [уфэрэкӏых]ыным | -- | [уфэрэкӏых]ынхэм |
| Послеложнэ: | [уфэрэкӏых]ынкӀэ | [уфэрэкӏых]ынымкӀэ | [уфэрэкӏых]ынхэкӀэ | [уфэрэкӏых]ынхэмкӀэ |
| 'Обстоятельственнэ: | [уфэрэкӏых]ыну | [уфэрэкӏых]ынырауэ | [уфэрэкӏых]ынхэу | [уфэрэкӏых]ынхэрауэ |
| -ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр | ||||
|---|---|---|---|---|
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | [уфэрэкӏых]ыну | [уфэрэкӏых]ынур | -- | [уфэрэкӏых]ынухэр |
| Эргативнэ: | [уфэрэкӏых]ыну | [уфэрэкӏых]ынум | -- | [уфэрэкӏых]ынухэм |
| Послеложнэ: | [уфэрэкӏых]ынукӀэ | [уфэрэкӏых]ынумкӀэ | [уфэрэкӏых]ынухэкӀэ | [уфэрэкӏых]ынухэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | [уфэрэкӏых]ынууэ | [уфэрэкӏых]ынурауэ | [уфэрэкӏых]ынухэу | [уфэрэкӏых]ынухэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- УблэрэкӀыу зыгуэрым и лъагапӀэм ихуэн.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- щхьэдэуфэрэкӏыхын: overturn above or over sth
УРЫСЫБЗЭ
- щхьэдэуфэрэкӏыхын: опрокинуться над чем-л.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.