Wt/kbd/хэткӏуэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [xɐ'tkʹʷɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• хэ- + [ткӏу] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "хэткӏуэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	хэткӏуэн
щымыӀэныгъэ:	хэмыткӏуэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэн	ухэткӏуэн	хэткӏуэн	дыхэткӏуэн	фыхэткӏуэн	хэткӏуэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэн	ухэмыткӏуэн	хэмыткӏуэн	дыхэмыткӏуэн	фыхэмыткӏуэн	хэмыткӏуэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	хэткӏуэ!	фыхэткӏуэ!
щымыӀэныгъэ:	ухэмыткӏуэ!	фыхэмыткӏуэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыхреткӏуэ	ухреткӏуэ	хреткӏуэ	дыхреткӏуэ	фыхреткӏуэ	хреткӏуэ
щымыӀэныгъэ:	сыхремыткӏуэ	ухремыткӏуэ	хремыткӏуэ	дыхремыткӏуэ	фыхремыткӏуэ	хремыткӏуэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхоткӏуэ(р)	ухоткӏуэ(р)	хоткӏуэ(р)	дыхоткӏуэ(р)	фыхоткӏуэ(р)	хоткӏуэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэркъым	ухэткӏуэркъым	хэткӏуэркъым	дыхэткӏуэркъым	фыхэткӏуэркъым	хэткӏуэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэрт	ухэткӏуэрт	хэткӏуэрт	дыхэткӏуэрт	фыхэткӏуэрт	хэткӏуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэртэкъым	ухэткӏуэртэкъым	хэткӏуэртэкъым	дыхэткӏуэртэкъым	фыхэткӏуэртэкъым	хэткӏуэ(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуащ	ухэткӏуащ	хэткӏуащ	дыхэткӏуащ	фыхэткӏуащ	хэткӏуа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуакъым	ухэткӏуакъым	хэткӏуакъым	дыхэткӏуакъым	фыхэткӏуакъым	хэткӏуа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуат	ухэткӏуат	хэткӏуат	дыхэткӏуат	фыхэткӏуат	хэткӏуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуатэкъым	ухэткӏуатэкъым	хэткӏуатэкъым	дыхэткӏуатэкъым	фыхэткӏуатэкъым	хэткӏуа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъащ	ухэткӏуэгъащ	хэткӏуэгъащ	дыхэткӏуэгъащ	фыхэткӏуэгъащ	хэткӏуэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъакъым	ухэткӏуэгъакъым	хэткӏуэгъакъым	дыхэткӏуэгъакъым	фыхэткӏуэгъакъым	хэткӏуэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъат	ухэткӏуэгъат	хэткӏуэгъат	дыхэткӏуэгъат	фыхэткӏуэгъат	хэткӏуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъатэкъым	ухэткӏуэгъатэкъым	хэткӏуэгъатэкъым	дыхэткӏуэгъатэкъым	фыхэткӏуэгъатэкъым	хэткӏуэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэщ	ухэткӏуэщ	хэткӏуэщ	дыхэткӏуэщ	фыхэткӏуэщ	хэткӏуэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэкъым	ухэткӏуэкъым	хэткӏуэкъым	дыхэткӏуэкъым	фыхэткӏуэкъым	хэткӏуэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэт	ухэткӏуэт	хэткӏуэт	дыхэткӏуэт	фыхэткӏуэт	хэткӏуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэтэкъым	ухэткӏуэтэкъым	хэткӏуэтэкъым	дыхэткӏуэтэкъым	фыхэткӏуэтэкъым	хэткӏуэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнщ	ухэткӏуэнщ	хэткӏуэнщ	дыхэткӏуэнщ	фыхэткӏуэнщ	хэткӏуэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнкъым	ухэткӏуэнкъым	хэткӏуэнкъым	дыхэткӏуэнкъым	фыхэткӏуэнкъым	хэткӏуэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнущ	ухэткӏуэнущ	хэткӏуэнущ	дыхэткӏуэнущ	фыхэткӏуэнущ	хэткӏуэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнукъым	ухэткӏуэнукъым	хэткӏуэнукъым	дыхэткӏуэнукъым	фыхэткӏуэнукъым	хэткӏуэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэрэ	ухэткӏуэрэ	хэткӏуэрэ	дыхэткӏуэрэ	фыхэткӏуэрэ	хэткӏуэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэркъэ	ухэткӏуэркъэ	хэткӏуэркъэ	дыхэткӏуэркъэ	фыхэткӏуэркъэ	хэткӏуэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэрт	ухэткӏуэрт	хэткӏуэрт	дыхэткӏуэрт	фыхэткӏуэрт	хэткӏуэ(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэртэкъэ	ухэткӏуэртэкъэ	хэткӏуэртэкъэ	дыхэткӏуэртэкъэ	фыхэткӏуэртэкъэ	хэткӏуэ(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуа	ухэткӏуа	хэткӏуа	дыхэткӏуа	фыхэткӏуа	хэткӏуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуакъэ	ухэткӏуакъэ	хэткӏуакъэ	дыхэткӏуакъэ	фыхэткӏуакъэ	хэткӏуа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуат	ухэткӏуат	хэткӏуат	дыхэткӏуат	фыхэткӏуат	хэткӏуа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуатэкъэ	ухэткӏуатэкъэ	хэткӏуатэкъэ	дыхэткӏуатэкъэ	фыхэткӏуатэкъэ	хэткӏуа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъа	ухэткӏуэгъа	хэткӏуэгъа	дыхэткӏуэгъа	фыхэткӏуэгъа	хэткӏуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъакъэ	ухэткӏуэгъакъэ	хэткӏуэгъакъэ	дыхэткӏуэгъакъэ	фыхэткӏуэгъакъэ	хэткӏуэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъат	ухэткӏуэгъат	хэткӏуэгъат	дыхэткӏуэгъат	фыхэткӏуэгъат	хэткӏуэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъатэкъэ	ухэткӏуэгъатэкъэ	хэткӏуэгъатэкъэ	дыхэткӏуэгъатэкъэ	фыхэткӏуэгъатэкъэ	хэткӏуэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэ	ухэткӏуэ	хэткӏуэ	дыхэткӏуэ	фыхэткӏуэ	хэткӏуэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэкъэ	ухэткӏуэкъэ	хэткӏуэкъэ	дыхэткӏуэкъэ	фыхэткӏуэкъэ	хэткӏуэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэт	ухэткӏуэт	хэткӏуэт	дыхэткӏуэт	фыхэткӏуэт	хэткӏуэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэтэкъэ	ухэткӏуэтэкъэ	хэткӏуэтэкъэ	дыхэткӏуэтэкъэ	фыхэткӏуэтэкъэ	хэткӏуэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэн	ухэткӏуэн	хэткӏуэн	дыхэткӏуэн	фыхэткӏуэн	хэткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнкъэ	ухэткӏуэнкъэ	хэткӏуэнкъэ	дыхэткӏуэнкъэ	фыхэткӏуэнкъэ	хэткӏуэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэну	ухэткӏуэну	хэткӏуэну	дыхэткӏуэну	фыхэткӏуэну	хэткӏуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнукъэ	ухэткӏуэнукъэ	хэткӏуэнукъэ	дыхэткӏуэнукъэ	фыхэткӏуэнукъэ	хэткӏуэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэмэ	ухэткӏуэмэ	хэткӏуэмэ	дыхэткӏуэмэ	фыхэткӏуэмэ	хэткӏуэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэмэ	ухэмыткӏуэмэ	хэмыткӏуэмэ	дыхэмыткӏуэмэ	фыхэмыткӏуэмэ	хэмыткӏуэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуамэ	ухэткӏуамэ	хэткӏуамэ	дыхэткӏуамэ	фыхэткӏуамэ	хэткӏуа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуамэ	ухэмыткӏуамэ	хэмыткӏуамэ	дыхэмыткӏуамэ	фыхэмыткӏуамэ	мыткӏуа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъамэ	ухэткӏуэгъамэ	хэткӏуэгъамэ	дыхэткӏуэгъамэ	фыхэткӏуэгъамэ	хэткӏуэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэгъамэ	ухэмыткӏуэгъамэ	хэмыткӏуэгъамэ	дыхэмыткӏуэгъамэ	фыхэмыткӏуэгъамэ	хэмыткӏуэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнмэ	ухэткӏуэнмэ	хэткӏуэнмэ	дыхэткӏуэнмэ	фыхэткӏуэнмэ	хэткӏуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнмэ	ухэмыткӏуэнмэ	хэмыткӏуэнмэ	дыхэмыткӏуэнмэ	фыхэмыткӏуэнмэ	хэмыткӏуэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнумэ	ухэткӏуэнумэ	хэткӏуэнумэ	дыхэткӏуэнумэ	фыхэткӏуэнумэ	хэткӏуэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнумэ	ухэмыткӏуэнумэ	хэмыткӏуэнумэ	дыхэмыткӏуэнумэ	фыхэмыткӏуэнумэ	хэмыткӏуэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэтэмэ	ухэткӏуэтэмэ	хэткӏуэтэмэ	дыхэткӏуэтэмэ	фыхэткӏуэтэмэ	хэткӏуэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэтэмэ	ухэмыткӏуэтэмэ	хэмыткӏуэтэмэ	дыхэмыткӏуэтэмэ	фыхэмыткӏуэтэмэ	хэмыткӏуэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуатэмэ	ухэткӏуатэмэ	хэткӏуатэмэ	дыхэткӏуатэмэ	фыхэткӏуатэмэ	хэткӏуа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуатэмэ	ухэмыткӏуатэмэ	хэмыткӏуатэмэ	дыхэмыткӏуатэмэ	фыхэмыткӏуатэмэ	хэмыткӏуа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъатэмэ	ухэткӏуэгъатэмэ	хэткӏуэгъатэмэ	дыхэткӏуэгъатэмэ	фыхэткӏуэгъатэмэ	хэткӏуэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэгъатэмэ	ухэмыткӏуэгъатэмэ	хэмыткӏуэгъатэмэ	дыхэмыткӏуэгъатэмэ	фыхэмыткӏуэгъатэмэ	хэмыткӏуэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнтэмэ	ухэткӏуэнтэмэ	хэткӏуэнтэмэ	дыхэткӏуэнтэмэ	фыхэткӏуэнтэмэ	хэткӏуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнтэмэ	ухэмыткӏуэнтэмэ	хэмыткӏуэнтэмэ	дыхэмыткӏуэнтэмэ	фыхэмыткӏуэнтэмэ	хэмыткӏуэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнутэмэ	ухэткӏуэнутэмэ	хэткӏуэнутэмэ	дыхэткӏуэнутэмэ	фыхэткӏуэнутэмэ	хэткӏуэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнутэмэ	ухэмыткӏуэнутэмэ	хэмыткӏуэнутэмэ	дыхэмыткӏуэнутэмэ	фыхэмыткӏуэнутэмэ	хэмыткӏуэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнт	ухэткӏуэнт	хэткӏуэнт	дыхэткӏуэнт	фыхэткӏуэнт	хэткӏуэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнтэкъым	ухэткӏуэнтэкъым	хэткӏуэнтэкъым	дыхэткӏуэнтэкъым	фыхэткӏуэнтэкъым	хэткӏуэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнут	ухэткӏуэнут	хэткӏуэнут	дыхэткӏуэнут	фыхэткӏуэнут	хэткӏуэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнутэкъым	ухэткӏуэнутэкъым	хэткӏуэнутэкъым	дыхэткӏуэнутэкъым	фыхэткӏуэнутэкъым	хэткӏуэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэми	ухэткӏуэми	хэткӏуэми	дыхэткӏуэми	фыхэткӏуэми	хэткӏуэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэми	ухэмыткӏуэми	хэмыткӏуэми	дыхэмыткӏуэми	фыхэмыткӏуэми	хэмыткӏуэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуами	ухэткӏуами	хэткӏуами	дыхэткӏуами	фыхэткӏуами	хэткӏуа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуами	ухэмыткӏуами	хэмыткӏуами	дыхэмыткӏуами	фыхэмыткӏуами	хэмыткӏуа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъами	ухэткӏуэгъами	хэткӏуэгъами	дыхэткӏуэгъами	фыхэткӏуэгъами	хэткӏуэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэгъами	ухэмыткӏуэгъами	хэмыткӏуэгъами	дыхэмыткӏуэгъами	фыхэмыткӏуэгъами	хэмыткӏуэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнми	ухэткӏуэнми	хэткӏуэнми	дыхэткӏуэнми	фыхэткӏуэнми	хэткӏуэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнми	ухэмыткӏуэнми	хэмыткӏуэнми	дыхэмыткӏуэнми	фыхэмыткӏуэнми	хэмыткӏуэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнуми	ухэткӏуэнуми	хэткӏуэнуми	дыхэткӏуэнуми	фыхэткӏуэнуми	хэткӏуэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнуми	ухэмыткӏуэнуми	хэмыткӏуэнуми	дыхэмыткӏуэнуми	фыхэмыткӏуэнуми	хэмыткӏуэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэтэми	ухэткӏуэтэми	хэткӏуэтэми	дыхэткӏуэтэми	фыхэткӏуэтэми	хэткӏуэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэтэми	ухэмыткӏуэтэми	хэмыткӏуэтэми	дыхэмыткӏуэтэми	фыхэмыткӏуэтэми	хэмыткӏуэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуатэми	ухэткӏуатэми	хэткӏуатэми	дыхэткӏуатэми	фыхэткӏуатэми	хэткӏуа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуатэми	ухэмыткӏуатэми	хэмыткӏуатэми	дыхэмыткӏуатэми	фыхэмыткӏуатэми	хэмыткӏуа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэгъатэми	ухэткӏуэгъатэми	хэткӏуэгъатэми	дыхэткӏуэгъатэми	фыхэткӏуэгъатэми	хэткӏуэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэгъатэми	ухэмыткӏуэгъатэми	хэмыткӏуэгъатэми	дыхэмыткӏуэгъатэми	фыхэмыткӏуэгъатэми	хэмыткӏуэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнтэми	ухэткӏуэнтэми	хэткӏуэнтэми	дыхэткӏуэнтэми	фыхэткӏуэнтэми	хэткӏуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнтэми	ухэмыткӏуэнтэми	хэмыткӏуэнтэми	дыхэмыткӏуэнтэми	фыхэмыткӏуэнтэми	хэмыткӏуэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуэнутэми	ухэткӏуэнутэми	хэткӏуэнутэми	дыхэткӏуэнутэми	фыхэткӏуэнутэми	хэткӏуэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуэнутэми	ухэмыткӏуэнутэми	хэмыткӏуэнутэми	дыхэмыткӏуэнутэми	фыхэмыткӏуэнутэми	хэмыткӏуэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуаи	ухэткӏуаи	хэткӏуаи	дыхэткӏуаи	фыхэткӏуаи	хэткӏуаи
щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуакъыми	ухэткӏуакъыми	хэткӏуакъыми	дыхэткӏуакъыми	фыхэткӏуакъыми	хэткӏуакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуащэрэт	ухэткӏуащэрэт	хэткӏуащэрэт	дыхэткӏуащэрэт	фыхэткӏуащэрэт	хэткӏуащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыхэмыткӏуащэрэт	ухэмыткӏуащэрэт	хэмыткӏуащэрэт	дыхэмыткӏуащэрэт	фыхэмыткӏуащэрэт	хэмыткӏуащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнщ	ухэткӏуагъэнщ	хэткӏуагъэнщ	дыхэткӏуагъэнщ	фыхэткӏуагъэнщ	хэткӏуагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнкъым	ухэткӏуагъэнкъым	хэткӏуагъэнкъым	дыхэткӏуагъэнкъым	фыхэткӏуагъэнкъым	хэткӏуагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнт	ухэткӏуагъэнт	хэткӏуагъэнт	дыхэткӏуагъэнт	фыхэткӏуагъэнт	хэткӏуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнтэкъым	ухэткӏуагъэнтэкъым	хэткӏуагъэнтэкъым	дыхэткӏуагъэнтэкъым	фыхэткӏуагъэнтэкъым	хэткӏуагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэн	ухэткӏуагъэн	хэткӏуагъэн	дыхэткӏуагъэн	фыхэткӏуагъэн	хэткӏуагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнкъэ	ухэткӏуагъэнкъэ	хэткӏуагъэнкъэ	дыхэткӏуагъэнкъэ	фыхэткӏуагъэнкъэ	хэткӏуагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнт	ухэткӏуагъэнт	хэткӏуагъэнт	дыхэткӏуагъэнт	фыхэткӏуагъэнт	хэткӏуагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнтэкъэ	ухэткӏуагъэнтэкъэ	хэткӏуагъэнтэкъэ	дыхэткӏуагъэнтэкъэ	фыхэткӏуагъэнтэкъэ	хэткӏуагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнущ	ухэткӏуагъэнущ	хэткӏуагъэнущ	дыхэткӏуагъэнущ	фыхэткӏуагъэнущ	хэткӏуагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнукъым	ухэткӏуагъэнукъым	хэткӏуагъэнукъым	дыхэткӏуагъэнукъым	фыхэткӏуагъэнукъым	хэткӏуагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнут	ухэткӏуагъэнут	хэткӏуагъэнут	дыхэткӏуагъэнут	фыхэткӏуагъэнут	хэткӏуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнутэкъым	ухэткӏуагъэнутэкъым	хэткӏуагъэнутэкъым	дыхэткӏуагъэнутэкъым	фыхэткӏуагъэнутэкъым	хэткӏуагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэну	ухэткӏуагъэну	хэткӏуагъэну	дыхэткӏуагъэну	фыхэткӏуагъэну	хэткӏуагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнукъэ	ухэткӏуагъэнукъэ	хэткӏуагъэнукъэ	дыхэткӏуагъэнукъэ	фыхэткӏуагъэнукъэ	хэткӏуагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнут	ухэткӏуагъэнут	хэткӏуагъэнут	дыхэткӏуагъэнут	фыхэткӏуагъэнут	хэткӏуагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыхэткӏуагъэнутэкъэ	ухэткӏуагъэнутэкъэ	хэткӏуагъэнутэкъэ	дыхэткӏуагъэнутэкъэ	фыхэткӏуагъэнутэкъэ	хэткӏуагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуэ	ухэткӏуэ	хэткӏуэ	дыхэткӏуэ	фыхэткӏуэ	хэткӏуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуэ	ухэмыткӏуэ	хэмыткӏуэ	дыхэмыткӏуэ	фыхэмыткӏуэ	хэмыткӏуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуа	ухэткӏуа	хэткӏуа	дыхэткӏуа	фыхэткӏуа	хэткӏуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуа	ухэмыткӏуа	хэмыткӏуа	дыхэмыткӏуа	фыхэмыткӏуа	хэмыткӏуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуэгъа	ухэткӏуэгъа	хэткӏуэгъа	дыхэткӏуэгъа	фыхэткӏуэгъа	хэткӏуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуэгъа	ухэмыткӏуэгъа	хэмыткӏуэгъа	дыхэмыткӏуэгъа	фыхэмыткӏуэгъа	хэмыткӏуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуэн	ухэткӏуэн	хэткӏуэн	дыхэткӏуэн	фыхэткӏуэн	хэткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуэн	ухэмыткӏуэн	хэмыткӏуэн	дыхэмыткӏуэн	фыхэмыткӏуэн	хэмыткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуэну	ухэткӏуэну	хэткӏуэну	дыхэткӏуэну	фыхэткӏуэну	хэткӏуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуэну	ухэмыткӏуэну	хэмыткӏуэну	дыхэмыткӏуэну	фыхэмыткӏуэну	хэмыткӏуэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыхэткӏуэ	узэрыхэткӏуэ	зэрыхэткӏуэ	дызэрыхэткӏуэ	фызэрыхэткӏуэ	зэрыхэткӏуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыхэмыткӏуэ	узэрыхэмыткӏуэ	зэрыхэмыткӏуэ	дызэрыхэмыткӏуэ	фызэрыхэмыткӏуэ	зэрыхэмыткӏуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыхэткӏуа	узэрыхэткӏуа	зэрыхэткӏуа	дызэрыхэткӏуа	фызэрыхэткӏуа	зэрыхэткӏуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыхэмыткӏуа	узэрыхэмыткӏуа	зэрыхэмыткӏуа	дызэрыхэмыткӏуа	фызэрыхэмыткӏуа	зэрыхэмыткӏуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыхэткӏуэгъа	узэрыхэткӏуэгъа	зэрыхэткӏуэгъа	дызэрыхэткӏуэгъа	фызэрыхэткӏуэгъа	зэрыхэткӏуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыхэмыткӏуэгъа	узэрыхэмыткӏуэгъа	зэрыхэмыткӏуэгъа	дызэрыхэмыткӏуэгъа	фызэрыхэмыткӏуэгъа	зэрыхэмыткӏуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыхэткӏуэн	узэрыхэткӏуэн	зэрыхэткӏуэн	дызэрыхэткӏуэн	фызэрыхэткӏуэн	зэрыхэткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыхэмыткӏуэн	узэрыхэмыткӏуэн	зэрыхэмыткӏуэн	дызэрыхэмыткӏуэн	фызэрыхэмыткӏуэн	зэрыхэмыткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыхэткӏуэну	узэрыхэткӏуэну	зэрыхэткӏуэну	дызэрыхэткӏуэну	фызэрыхэткӏуэну	зэрыхэткӏуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыхэмыткӏуэну	узэрыхэмыткӏуэну	зэрыхэмыткӏуэну	дызэрыхэмыткӏуэну	фызэрыхэмыткӏуэну	зэрыхэмыткӏуэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыхэткӏуэ	ущыхэткӏуэ	щыхэткӏуэ	дыщыхэткӏуэ	фыщыхэткӏуэ	щыхэткӏуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыхэмыткӏуэ	ущыхэмыткӏуэ	щыхэмыткӏуэ	дыщыхэмыткӏуэ	фыщыхэмыткӏуэ	щыхэмыткӏуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыхэткӏуа	ущыхэткӏуа	щыхэткӏуа	дыщыхэткӏуа	фыщыхэткӏуа	щыхэткӏуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыхэмыткӏуа	ущыхэмыткӏуа	щыхэмыткӏуа	дыщыхэмыткӏуа	фыщыхэмыткӏуа	щыхэмыткӏуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыхэткӏуэгъа	ущыхэткӏуэгъа	щыхэткӏуэгъа	дыщыхэткӏуэгъа	фыщыхэткӏуэгъа	щыхэткӏуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыхэмыткӏуэгъа	ущыхэмыткӏуэгъа	щыхэмыткӏуэгъа	дыщыхэмыткӏуэгъа	фыщыхэмыткӏуэгъа	щыхэмыткӏуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыхэткӏуэн	ущыхэткӏуэн	щыхэткӏуэн	дыщыхэткӏуэн	фыщыхэткӏуэн	щыхэткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыхэмыткӏуэн	ущыхэмыткӏуэн	щыхэмыткӏуэн	дыщыхэмыткӏуэн	фыщыхэмыткӏуэн	щыхэмыткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыхэткӏуэну	ущыхэткӏуэну	щыхэткӏуэну	дыщыхэткӏуэну	фыщыхэткӏуэну	щыхэткӏуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыхэмыткӏуэну	ущыхэмыткӏуэну	щыхэмыткӏуэну	дыщыхэмыткӏуэну	фыщыхэмыткӏуэну	щыхэмыткӏуэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыхэткӏуэ	уздыхэткӏуэ	здыхэткӏуэ	дыздыхэткӏуэ	фыздыхэткӏуэ	здыхэткӏуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыхэмыткӏуэ	уздыхэмыткӏуэ	здыхэмыткӏуэ	дыздыхэмыткӏуэ	фыздыхэмыткӏуэ	здыхэмыткӏуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыхэткӏуа	уздыхэткӏуа	здыхэткӏуа	дыздыхэткӏуа	фыздыхэткӏуа	здыхэткӏуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыхэмыткӏуа	уздыхэмыткӏуа	здыхэмыткӏуа	дыздыхэмыткӏуа	фыздыхэмыткӏуа	здыхэмыткӏуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыхэткӏуэгъа	уздыхэткӏуэгъа	здыхэткӏуэгъа	дыздыхэткӏуэгъа	фыздыхэткӏуэгъа	здыхэткӏуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыхэмыткӏуэгъа	уздыхэмыткӏуэгъа	здыхэмыткӏуэгъа	дыздыхэмыткӏуэгъа	фыздыхэмыткӏуэгъа	здыхэмыткӏуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыхэткӏуэн	уздыхэткӏуэн	здыхэткӏуэн	дыздыхэткӏуэн	фыздыхэткӏуэн	здыхэткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыхэмыткӏуэн	уздыхэмыткӏуэн	здыхэмыткӏуэн	дыздыхэмыткӏуэн	фыздыхэмыткӏуэн	здыхэмыткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыхэткӏуэну	уздыхэткӏуэну	здыхэткӏуэну	дыздыхэткӏуэну	фыздыхэткӏуэну	здыхэткӏуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыхэмыткӏуэну	уздыхэмыткӏуэну	здыхэмыткӏуэну	дыздыхэмыткӏуэну	фыздыхэмыткӏуэну	здыхэмыткӏуэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыхэткӏуэ	ущӀыхэткӏуэ	щӀыхэткӏуэ	дыщӀыхэткӏуэ	фыщӀыхэткӏуэ	щӀыхэткӏуэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыхэмыткӏуэ	ущӀыхэмыткӏуэ	щӀыхэмыткӏуэ	дыщӀыхэмыткӏуэ	фыщӀыхэмыткӏуэ	щӀыхэмыткӏуэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыхэткӏуа	ущӀыхэткӏуа	щӀыхэткӏуа	дыщӀыхэткӏуа	фыщӀыхэткӏуа	щӀыхэткӏуа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыхэмыткӏуа	ущӀыхэмыткӏуа	щӀыхэмыткӏуа	дыщӀыхэмыткӏуа	фыщӀыхэмыткӏуа	щӀыхэмыткӏуа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыхэткӏуэгъа	ущӀыхэткӏуэгъа	щӀыхэткӏуэгъа	дыщӀыхэткӏуэгъа	фыщӀыхэткӏуэгъа	щӀыхэткӏуэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыхэмыткӏуэгъа	ущӀыхэмыткӏуэгъа	щӀыхэмыткӏуэгъа	дыщӀыхэмыткӏуэгъа	фыщӀыхэмыткӏуэгъа	щӀыхэмыткӏуэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыхэткӏуэн	ущӀыхэткӏуэн	щӀыхэткӏуэн	дыщӀыхэткӏуэн	фыщӀыхэткӏуэн	щӀыхэткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыхэмыткӏуэн	ущӀыхэмыткӏуэн	щӀыхэмыткӏуэн	дыщӀыхэмыткӏуэн	фыщӀыхэмыткӏуэн	щӀыхэмыткӏуэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыхэткӏуэну	ущӀыхэткӏуэну	щӀыхэткӏуэну	дыщӀыхэткӏуэну	фыщӀыхэткӏуэну	щӀыхэткӏуэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыхэмыткӏуэну	ущӀыхэмыткӏуэну	щӀыхэмыткӏуэну	дыщӀыхэмыткӏуэну	фыщӀыхэмыткӏуэну	щӀыхэмыткӏуэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуэу	ухэткӏуэу	хэткӏуэу	дыхэткӏуэу	фыхэткӏуэу	хэткӏуэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуэу	ухэмыткӏуэу	хэмыткӏуэу	дыхэмыткӏуэу	фыхэмыткӏуэу	хэмыткӏуэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуауэ	ухэткӏуауэ	хэткӏуауэ	дыхэткӏуауэ	фыхэткӏуауэ	хэткӏуауэ / хэткӏуа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуауэ	ухэмыткӏуауэ	хэмыткӏуауэ	дыхэмыткӏуауэ	фыхэмыткӏуауэ	хэмыткӏуауэ(хэ) / хэмыткӏуа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыхэткӏуэурэ	ухэткӏуэурэ	хэткӏуэурэ	дыхэткӏуэурэ	фыхэткӏуэурэ	хэткӏуэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыхэмыткӏуэурэ	ухэмыткӏуэурэ	хэмыткӏуэурэ	дыхэмыткӏуэурэ	фыхэмыткӏуэурэ	хэмыткӏуэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыпхоткӏуэ	сыхоткӏуэ	--	сыфхоткӏуэ	сахоткӏуэ
уэ	усхоткӏуэ	--	ухоткӏуэ	утхоткӏуэ	--	уахоткӏуэ
ар	схоткӏуэ	пхоткӏуэ	хоткӏуэ	тхоткӏуэ	фхоткӏуэ	яхоткӏуэ
дэ	--	дыпхоткӏуэ	дыхоткӏуэ	--	дыфхоткӏуэ	дахоткӏуэ
фэ	фысхоткӏуэ	--	фыхоткӏуэ	фытхоткӏуэ	--	фахоткӏуэ
ахэр	схоткӏуэ(хэ)	пхоткӏуэ(хэ)	хоткӏуэ(хэ)	тхоткӏуэ(хэ)	фхоткӏуэ(хэ)	яхоткӏуэ(хэ)

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ткӏу]э	[ткӏу]эр	--	[ткӏу]эхэр
Эргативнэ:	[ткӏу]э	[ткӏу]эм	--	[ткӏу]эхэм
Послеложнэ:	[ткӏу]экӀэ	[ткӏу]эмкӀэ	[ткӏу]эхэкӀэ	[ткӏу]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ткӏу]эуэ	[ткӏу]эрауэ	[ткӏу]эхэу	[ткӏу]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ткӏу]а	[ткӏу]ар	--	[ткӏу]ахэр
Эргативнэ:	[ткӏу]а	[ткӏу]ам	--	[ткӏу]ахэм
Послеложнэ:	[ткӏу]акӀэ	[ткӏу]амкӀэ	[ткӏу]ахэкӀэ	[ткӏу]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ткӏу]ауэ	[ткӏу]арауэ	[ткӏу]ахэу	[ткӏу]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ткӏу]эн	[ткӏу]эныр	--	[ткӏу]энхэр
Эргативнэ:	[ткӏу]эн	[ткӏу]эным	--	[ткӏу]энхэм
Послеложнэ:	[ткӏу]энкӀэ	[ткӏу]энымкӀэ	[ткӏу]энхэкӀэ	[ткӏу]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ткӏу]эну	[ткӏу]энырауэ	[ткӏу]энхэу	[ткӏу]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ткӏу]эну	[ткӏу]энур	--	[ткӏу]энухэр
Эргативнэ:	[ткӏу]эну	[ткӏу]энум	--	[ткӏу]энухэм
Послеложнэ:	[ткӏу]энукӀэ	[ткӏу]энумкӀэ	[ткӏу]энухэкӀэ	[ткӏу]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ткӏу]энууэ	[ткӏу]энурауэ	[ткӏу]энухэу	[ткӏу]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. КъыпыткӀуурэ зыгуэрым хэхуэн, хэлъэдэн.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• Дагъэм псы хэткӀуэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• хэткӏуэн: drip, fall in drops into sth, amidst or among sth
• Дагъэм псы хэткӀуэн: fall in drops into the water (oil)

УРЫСЫБЗЭ

• хэткӏуэн: капнуть куда-л. во что-л. (в какую-л. массу)
• Дагъэм псы хэткӀуэн: капнуть в воду (масло)

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.