АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "хьэлъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
хьэлъэн
щымыӀэныгъэ:
мыхьэлъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэн
ухьэлъэн
хьэлъэн
дыхьэлъэн
фыхьэлъэн
хьэлъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэн
умыхьэлъэн
мыхьэлъэн
дымыхьэлъэн
фымыхьэлъэн
мыхьэлъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
хьэлъэ(т)!
фыхьэлъэ(т)!
щымыӀэныгъэ:
умыхьэлъэ(т)!
фымыхьэлъэ(т)!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срехьэлъэ
урехьэлъэ
ирехьэлъэ
дрехьэлъэ
фрехьэлъэ
ирехьэлъэ
щымыӀэныгъэ:
сремыхьэлъэ
уремыхьэлъэ
иремыхьэлъэ
дремыхьэлъэ
фремыхьэлъэ
иремыхьэлъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэщ
ухьэлъэщ
хьэлъэщ
дыхьэлъэщ
фыхьэлъэщ
хьэлъэ(хэ)щ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэкъым
ухьэлъэкъым
хьэлъэкъым
дыхьэлъэкъым
фыхьэлъэкъым
хьэлъэ(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэт
ухьэлъэт
хьэлъэт
дыхьэлъэт
фыхьэлъэт
хьэлъэ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэтэкъым
ухьэлъэтэкъым
хьэлъэтэкъым
дыхьэлъэтэкъым
фыхьэлъэтэкъым
хьэлъэ(хэ)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъащ
ухьэлъащ
хьэлъащ
дыхьэлъащ
фыхьэлъащ
хьэлъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъакъым
ухьэлъакъым
хьэлъакъым
дыхьэлъакъым
фыхьэлъакъым
хьэлъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъат
ухьэлъат
хьэлъат
дыхьэлъат
фыхьэлъат
хьэлъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъатэкъым
ухьэлъатэкъым
хьэлъатэкъым
дыхьэлъатэкъым
фыхьэлъатэкъым
хьэлъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъащ
ухьэлъэгъащ
хьэлъэгъащ
дыхьэлъэгъащ
фыхьэлъэгъащ
хьэлъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъакъым
ухьэлъэгъакъым
хьэлъэгъакъым
дыхьэлъэгъакъым
фыхьэлъэгъакъым
хьэлъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъат
ухьэлъэгъат
хьэлъэгъат
дыхьэлъэгъат
фыхьэлъэгъат
хьэлъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъатэкъым
ухьэлъэгъатэкъым
хьэлъэгъатэкъым
дыхьэлъэгъатэкъым
фыхьэлъэгъатэкъым
хьэлъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэщ
ухьэлъэщ
хьэлъэщ
дыхьэлъэщ
фыхьэлъэщ
хьэлъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэкъым
ухьэлъэкъым
хьэлъэкъым
дыхьэлъэкъым
фыхьэлъэкъым
хьэлъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэт
ухьэлъэт
хьэлъэт
дыхьэлъэт
фыхьэлъэт
хьэлъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэтэкъым
ухьэлъэтэкъым
хьэлъэтэкъым
дыхьэлъэтэкъым
фыхьэлъэтэкъым
хьэлъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнщ
ухьэлъэнщ
хьэлъэнщ
дыхьэлъэнщ
фыхьэлъэнщ
хьэлъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнкъым
ухьэлъэнкъым
хьэлъэнкъым
дыхьэлъэнкъым
фыхьэлъэнкъым
хьэлъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнущ
ухьэлъэнущ
хьэлъэнущ
дыхьэлъэнущ
фыхьэлъэнущ
хьэлъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнукъым
ухьэлъэнукъым
хьэлъэнукъым
дыхьэлъэнукъым
фыхьэлъэнукъым
хьэлъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэ
ухьэлъэ
хьэлъэ
дыхьэлъэ
фыхьэлъэ
хьэлъэ(хэ)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэкъэ
ухьэлъэкъэ
хьэлъэкъэ
дыхьэлъэкъэ
фыхьэлъэкъэ
хьэлъэ(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэт
ухьэлъэт
хьэлъэт
дыхьэлъэт
фыхьэлъэт
хьэлъэ(хэ)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэтэкъэ
ухьэлъэтэкъэ
хьэлъэтэкъэ
дыхьэлъэтэкъэ
фыхьэлъэтэкъэ
хьэлъэ(хэ)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъа
ухьэлъа
хьэлъа
дыхьэлъа
фыхьэлъа
хьэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъакъэ
ухьэлъакъэ
хьэлъакъэ
дыхьэлъакъэ
фыхьэлъакъэ
хьэлъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъат
ухьэлъат
хьэлъат
дыхьэлъат
фыхьэлъат
хьэлъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъатэкъэ
ухьэлъатэкъэ
хьэлъатэкъэ
дыхьэлъатэкъэ
фыхьэлъатэкъэ
хьэлъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъа
ухьэлъэгъа
хьэлъэгъа
дыхьэлъэгъа
фыхьэлъэгъа
хьэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъакъэ
ухьэлъэгъакъэ
хьэлъэгъакъэ
дыхьэлъэгъакъэ
фыхьэлъэгъакъэ
хьэлъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъат
ухьэлъэгъат
хьэлъэгъат
дыхьэлъэгъат
фыхьэлъэгъат
хьэлъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъатэкъэ
ухьэлъэгъатэкъэ
хьэлъэгъатэкъэ
дыхьэлъэгъатэкъэ
фыхьэлъэгъатэкъэ
хьэлъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэ
ухьэлъэ
хьэлъэ
дыхьэлъэ
фыхьэлъэ
хьэлъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэкъэ
ухьэлъэкъэ
хьэлъэкъэ
дыхьэлъэкъэ
фыхьэлъэкъэ
хьэлъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэт
ухьэлъэт
хьэлъэт
дыхьэлъэт
фыхьэлъэт
хьэлъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэтэкъэ
ухьэлъэтэкъэ
хьэлъэтэкъэ
дыхьэлъэтэкъэ
фыхьэлъэтэкъэ
хьэлъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэн
ухьэлъэн
хьэлъэн
дыхьэлъэн
фыхьэлъэн
хьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнкъэ
ухьэлъэнкъэ
хьэлъэнкъэ
дыхьэлъэнкъэ
фыхьэлъэнкъэ
хьэлъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэну
ухьэлъэну
хьэлъэну
дыхьэлъэну
фыхьэлъэну
хьэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнукъэ
ухьэлъэнукъэ
хьэлъэнукъэ
дыхьэлъэнукъэ
фыхьэлъэнукъэ
хьэлъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэмэ
ухьэлъэмэ
хьэлъэмэ
дыхьэлъэмэ
фыхьэлъэмэ
хьэлъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэмэ
умыхьэлъэмэ
мыхьэлъэмэ
дымыхьэлъэмэ
фымыхьэлъэмэ
мыхьэлъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъамэ
ухьэлъамэ
хьэлъамэ
дыхьэлъамэ
фыхьэлъамэ
хьэлъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъамэ
умыхьэлъамэ
мыхьэлъамэ
дымыхьэлъамэ
фымыхьэлъамэ
мыхьэлъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъамэ
ухьэлъэгъамэ
хьэлъэгъамэ
дыхьэлъэгъамэ
фыхьэлъэгъамэ
хьэлъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэгъамэ
умыхьэлъэгъамэ
мыхьэлъэгъамэ
дымыхьэлъэгъамэ
фымыхьэлъэгъамэ
мыхьэлъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнмэ
ухьэлъэнмэ
хьэлъэнмэ
дыхьэлъэнмэ
фыхьэлъэнмэ
хьэлъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнмэ
умыхьэлъэнмэ
мыхьэлъэнмэ
дымыхьэлъэнмэ
фымыхьэлъэнмэ
мыхьэлъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнумэ
ухьэлъэнумэ
хьэлъэнумэ
дыхьэлъэнумэ
фыхьэлъэнумэ
хьэлъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнумэ
умыхьэлъэнумэ
мыхьэлъэнумэ
дымыхьэлъэнумэ
фымыхьэлъэнумэ
мыхьэлъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэтэмэ
ухьэлъэтэмэ
хьэлъэтэмэ
дыхьэлъэтэмэ
фыхьэлъэтэмэ
хьэлъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэтэмэ
умыхьэлъэтэмэ
мыхьэлъэтэмэ
дымыхьэлъэтэмэ
фымыхьэлъэтэмэ
мыхьэлъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъатэмэ
ухьэлъатэмэ
хьэлъатэмэ
дыхьэлъатэмэ
фыхьэлъатэмэ
хьэлъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъатэмэ
умыхьэлъатэмэ
мыхьэлъатэмэ
дымыхьэлъатэмэ
фымыхьэлъатэмэ
мыхьэлъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъатэмэ
ухьэлъэгъатэмэ
хьэлъэгъатэмэ
дыхьэлъэгъатэмэ
фыхьэлъэгъатэмэ
хьэлъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэгъатэмэ
умыхьэлъэгъатэмэ
мыхьэлъэгъатэмэ
дымыхьэлъэгъатэмэ
фымыхьэлъэгъатэмэ
мыхьэлъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнтэмэ
ухьэлъэнтэмэ
хьэлъэнтэмэ
дыхьэлъэнтэмэ
фыхьэлъэнтэмэ
хьэлъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнтэмэ
умыхьэлъэнтэмэ
мыхьэлъэнтэмэ
дымыхьэлъэнтэмэ
фымыхьэлъэнтэмэ
мыхьэлъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнутэмэ
ухьэлъэнутэмэ
хьэлъэнутэмэ
дыхьэлъэнутэмэ
фыхьэлъэнутэмэ
хьэлъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнутэмэ
умыхьэлъэнутэмэ
мыхьэлъэнутэмэ
дымыхьэлъэнутэмэ
фымыхьэлъэнутэмэ
мыхьэлъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнт
ухьэлъэнт
хьэлъэнт
дыхьэлъэнт
фыхьэлъэнт
хьэлъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнтэкъым
ухьэлъэнтэкъым
хьэлъэнтэкъым
дыхьэлъэнтэкъым
фыхьэлъэнтэкъым
хьэлъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнут
ухьэлъэнут
хьэлъэнут
дыхьэлъэнут
фыхьэлъэнут
хьэлъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнутэкъым
ухьэлъэнутэкъым
хьэлъэнутэкъым
дыхьэлъэнутэкъым
фыхьэлъэнутэкъым
хьэлъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэми
ухьэлъэми
хьэлъэми
дыхьэлъэми
фыхьэлъэми
хьэлъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэми
умыхьэлъэми
мыхьэлъэми
дымыхьэлъэми
фымыхьэлъэми
мыхьэлъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъами
ухьэлъами
хьэлъами
дыхьэлъами
фыхьэлъами
хьэлъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъами
умыхьэлъами
мыхьэлъами
дымыхьэлъами
фымыхьэлъами
мыхьэлъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъами
ухьэлъэгъами
хьэлъэгъами
дыхьэлъэгъами
фыхьэлъэгъами
хьэлъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэгъами
умыхьэлъэгъами
мыхьэлъэгъами
дымыхьэлъэгъами
фымыхьэлъэгъами
мыхьэлъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнми
ухьэлъэнми
хьэлъэнми
дыхьэлъэнми
фыхьэлъэнми
хьэлъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнми
умыхьэлъэнми
мыхьэлъэнми
дымыхьэлъэнми
фымыхьэлъэнми
мыхьэлъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнуми
ухьэлъэнуми
хьэлъэнуми
дыхьэлъэнуми
фыхьэлъэнуми
хьэлъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнуми
умыхьэлъэнуми
мыхьэлъэнуми
дымыхьэлъэнуми
фымыхьэлъэнуми
мыхьэлъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэтэми
ухьэлъэтэми
хьэлъэтэми
дыхьэлъэтэми
фыхьэлъэтэми
хьэлъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэтэми
умыхьэлъэтэми
мыхьэлъэтэми
дымыхьэлъэтэми
фымыхьэлъэтэми
мыхьэлъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъатэми
ухьэлъатэми
хьэлъатэми
дыхьэлъатэми
фыхьэлъатэми
хьэлъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъатэми
умыхьэлъатэми
мыхьэлъатэми
дымыхьэлъатэми
фымыхьэлъатэми
мыхьэлъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэгъатэми
ухьэлъэгъатэми
хьэлъэгъатэми
дыхьэлъэгъатэми
фыхьэлъэгъатэми
хьэлъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэгъатэми
умыхьэлъэгъатэми
мыхьэлъэгъатэми
дымыхьэлъэгъатэми
фымыхьэлъэгъатэми
мыхьэлъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнтэми
ухьэлъэнтэми
хьэлъэнтэми
дыхьэлъэнтэми
фыхьэлъэнтэми
хьэлъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнтэми
умыхьэлъэнтэми
мыхьэлъэнтэми
дымыхьэлъэнтэми
фымыхьэлъэнтэми
мыхьэлъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыхьэлъэнутэми
ухьэлъэнутэми
хьэлъэнутэми
дыхьэлъэнутэми
фыхьэлъэнутэми
хьэлъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъэнутэми
умыхьэлъэнутэми
мыхьэлъэнутэми
дымыхьэлъэнутэми
фымыхьэлъэнутэми
мыхьэлъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхьэлъаи
ухьэлъаи
хьэлъаи
дыхьэлъаи
фыхьэлъаи
хьэлъаи
щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъаи
умыхьэлъаи
мыхьэлъаи
дымыхьэлъаи
фымыхьэлъаи
мыхьэлъаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыхьэлъащэрэт
ухьэлъащэрэт
хьэлъащэрэт
дыхьэлъащэрэт
фыхьэлъащэрэт
хьэлъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыхьэлъащэрэт
умыхьэлъащэрэт
мыхьэлъащэрэт
дымыхьэлъащэрэт
фымыхьэлъащэрэт
мыхьэлъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнщ
ухьэлъагъэнщ
хьэлъагъэнщ
дыхьэлъагъэнщ
фыхьэлъагъэнщ
хьэлъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнкъым
ухьэлъагъэнкъым
хьэлъагъэнкъым
дыхьэлъагъэнкъым
фыхьэлъагъэнкъым
хьэлъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнт
ухьэлъагъэнт
хьэлъагъэнт
дыхьэлъагъэнт
фыхьэлъагъэнт
хьэлъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнтэкъым
ухьэлъагъэнтэкъым
хьэлъагъэнтэкъым
дыхьэлъагъэнтэкъым
фыхьэлъагъэнтэкъым
хьэлъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэн
ухьэлъагъэн
хьэлъагъэн
дыхьэлъагъэн
фыхьэлъагъэн
хьэлъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнкъэ
ухьэлъагъэнкъэ
хьэлъагъэнкъэ
дыхьэлъагъэнкъэ
фыхьэлъагъэнкъэ
хьэлъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнт
ухьэлъагъэнт
хьэлъагъэнт
дыхьэлъагъэнт
фыхьэлъагъэнт
хьэлъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнтэкъэ
ухьэлъагъэнтэкъэ
хьэлъагъэнтэкъэ
дыхьэлъагъэнтэкъэ
фыхьэлъагъэнтэкъэ
хьэлъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнущ
ухьэлъагъэнущ
хьэлъагъэнущ
дыхьэлъагъэнущ
фыхьэлъагъэнущ
хьэлъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнукъым
ухьэлъагъэнукъым
хьэлъагъэнукъым
дыхьэлъагъэнукъым
фыхьэлъагъэнукъым
хьэлъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнут
ухьэлъагъэнут
хьэлъагъэнут
дыхьэлъагъэнут
фыхьэлъагъэнут
хьэлъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнутэкъым
ухьэлъагъэнутэкъым
хьэлъагъэнутэкъым
дыхьэлъагъэнутэкъым
фыхьэлъагъэнутэкъым
хьэлъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэну
ухьэлъагъэну
хьэлъагъэну
дыхьэлъагъэну
фыхьэлъагъэну
хьэлъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнукъэ
ухьэлъагъэнукъэ
хьэлъагъэнукъэ
дыхьэлъагъэнукъэ
фыхьэлъагъэнукъэ
хьэлъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнут
ухьэлъагъэнут
хьэлъагъэнут
дыхьэлъагъэнут
фыхьэлъагъэнут
хьэлъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыхьэлъагъэнутэкъэ
ухьэлъагъэнутэкъэ
хьэлъагъэнутэкъэ
дыхьэлъагъэнутэкъэ
фыхьэлъагъэнутэкъэ
хьэлъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъэ
ухьэлъэ
хьэлъэ
дыхьэлъэ
фыхьэлъэ
хьэлъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъэ
умыхьэлъэ
мыхьэлъэ
дымыхьэлъэ
фымыхьэлъэ
мыхьэлъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъа
ухьэлъа
хьэлъа
дыхьэлъа
фыхьэлъа
хьэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъа
умыхьэлъа
мыхьэлъа
дымыхьэлъа
фымыхьэлъа
мыхьэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъэгъа
ухьэлъэгъа
хьэлъэгъа
дыхьэлъэгъа
фыхьэлъэгъа
хьэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъэгъа
умыхьэлъэгъа
мыхьэлъэгъа
дымыхьэлъэгъа
фымыхьэлъэгъа
мыхьэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъэн
ухьэлъэн
хьэлъэн
дыхьэлъэн
фыхьэлъэн
хьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъэн
умыхьэлъэн
мыхьэлъэн
дымыхьэлъэн
фымыхьэлъэн
мыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъэну
ухьэлъэну
хьэлъэну
дыхьэлъэну
фыхьэлъэну
хьэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъэну
умыхьэлъэну
мыхьэлъэну
дымыхьэлъэну
фымыхьэлъэну
мыхьэлъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэлъэ
узэрыхьэлъэ
зэрыхьэлъэ
дызэрыхьэлъэ
фызэрыхьэлъэ
зэрыхьэлъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэлъэ
узэрымыхьэлъэ
зэрымыхьэлъэ
дызэрымыхьэлъэ
фызэрымыхьэлъэ
зэрымыхьэлъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэлъа
узэрыхьэлъа
зэрыхьэлъа
дызэрыхьэлъа
фызэрыхьэлъа
зэрыхьэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэлъа
узэрымыхьэлъа
зэрымыхьэлъа
дызэрымыхьэлъа
фызэрымыхьэлъа
зэрымыхьэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэлъэгъа
узэрыхьэлъэгъа
зэрыхьэлъэгъа
дызэрыхьэлъэгъа
фызэрыхьэлъэгъа
зэрыхьэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэлъэгъа
узэрымыхьэлъэгъа
зэрымыхьэлъэгъа
дызэрымыхьэлъэгъа
фызэрымыхьэлъэгъа
зэрымыхьэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэлъэн
узэрыхьэлъэн
зэрыхьэлъэн
дызэрыхьэлъэн
фызэрыхьэлъэн
зэрыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэлъэн
узэрымыхьэлъэн
зэрымыхьэлъэн
дызэрымыхьэлъэн
фызэрымыхьэлъэн
зэрымыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыхьэлъэну
узэрыхьэлъэну
зэрыхьэлъэну
дызэрыхьэлъэну
фызэрыхьэлъэну
зэрыхьэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыхьэлъэну
узэрымыхьэлъэну
зэрымыхьэлъэну
дызэрымыхьэлъэну
фызэрымыхьэлъэну
зэрымыхьэлъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэлъэ
ущыхьэлъэ
щыхьэлъэ
дыщыхьэлъэ
фыщыхьэлъэ
щыхьэлъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэлъэ
ущымыхьэлъэ
щымыхьэлъэ
дыщымыхьэлъэ
фыщымыхьэлъэ
щымыхьэлъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэлъа
ущыхьэлъа
щыхьэлъа
дыщыхьэлъа
фыщыхьэлъа
щыхьэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэлъа
ущымыхьэлъа
щымыхьэлъа
дыщымыхьэлъа
фыщымыхьэлъа
щымыхьэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэлъэгъа
ущыхьэлъэгъа
щыхьэлъэгъа
дыщыхьэлъэгъа
фыщыхьэлъэгъа
щыхьэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэлъэгъа
ущымыхьэлъэгъа
щымыхьэлъэгъа
дыщымыхьэлъэгъа
фыщымыхьэлъэгъа
щымыхьэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэлъэн
ущыхьэлъэн
щыхьэлъэн
дыщыхьэлъэн
фыщыхьэлъэн
щыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэлъэн
ущымыхьэлъэн
щымыхьэлъэн
дыщымыхьэлъэн
фыщымыхьэлъэн
щымыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыхьэлъэну
ущыхьэлъэну
щыхьэлъэну
дыщыхьэлъэну
фыщыхьэлъэну
щыхьэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыхьэлъэну
ущымыхьэлъэну
щымыхьэлъэну
дыщымыхьэлъэну
фыщымыхьэлъэну
щымыхьэлъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэлъэ
уздэхьэлъэ
здэхьэлъэ
дыздэхьэлъэ
фыздэхьэлъэ
здэхьэлъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэлъэ
уздэмыхьэлъэ
здэмыхьэлъэ
дыздэмыхьэлъэ
фыздэмыхьэлъэ
здэмыхьэлъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэлъа
уздэхьэлъа
здэхьэлъа
дыздэхьэлъа
фыздэхьэлъа
здэхьэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэлъа
уздэмыхьэлъа
здэмыхьэлъа
дыздэмыхьэлъа
фыздэмыхьэлъа
здэмыхьэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэлъэгъа
уздэхьэлъэгъа
здэхьэлъэгъа
дыздэхьэлъэгъа
фыздэхьэлъэгъа
здэхьэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэлъэгъа
уздэмыхьэлъэгъа
здэмыхьэлъэгъа
дыздэмыхьэлъэгъа
фыздэмыхьэлъэгъа
здэмыхьэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэлъэн
уздэхьэлъэн
здэхьэлъэн
дыздэхьэлъэн
фыздэхьэлъэн
здэхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэлъэн
уздэмыхьэлъэн
здэмыхьэлъэн
дыздэмыхьэлъэн
фыздэмыхьэлъэн
здэмыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэхьэлъэну
уздэхьэлъэну
здэхьэлъэну
дыздэхьэлъэну
фыздэхьэлъэну
здэхьэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыхьэлъэну
уздэмыхьэлъэну
здэмыхьэлъэну
дыздэмыхьэлъэну
фыздэмыхьэлъэну
здэмыхьэлъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэлъэ
ущӀэхьэлъэ
щӀэхьэлъэ
дыщӀэхьэлъэ
фыщӀэхьэлъэ
щӀэхьэлъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэлъэ
ущӀэмыхьэлъэ
щӀэмыхьэлъэ
дыщӀэмыхьэлъэ
фыщӀэмыхьэлъэ
щӀэмыхьэлъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэлъа
ущӀэхьэлъа
щӀэхьэлъа
дыщӀэхьэлъа
фыщӀэхьэлъа
щӀэхьэлъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэлъа
ущӀэмыхьэлъа
щӀэмыхьэлъа
дыщӀэмыхьэлъа
фыщӀэмыхьэлъа
щӀэмыхьэлъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэлъэгъа
ущӀэхьэлъэгъа
щӀэхьэлъэгъа
дыщӀэхьэлъэгъа
фыщӀэхьэлъэгъа
щӀэхьэлъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэлъэгъа
ущӀэмыхьэлъэгъа
щӀэмыхьэлъэгъа
дыщӀэмыхьэлъэгъа
фыщӀэмыхьэлъэгъа
щӀэмыхьэлъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэлъэн
ущӀэхьэлъэн
щӀэхьэлъэн
дыщӀэхьэлъэн
фыщӀэхьэлъэн
щӀэхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэлъэн
ущӀэмыхьэлъэн
щӀэмыхьэлъэн
дыщӀэмыхьэлъэн
фыщӀэмыхьэлъэн
щӀэмыхьэлъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэхьэлъэну
ущӀэхьэлъэну
щӀэхьэлъэну
дыщӀэхьэлъэну
фыщӀэхьэлъэну
щӀэхьэлъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыхьэлъэну
ущӀэмыхьэлъэну
щӀэмыхьэлъэну
дыщӀэмыхьэлъэну
фыщӀэмыхьэлъэну
щӀэмыхьэлъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъэу
ухьэлъэу
хьэлъэу
дыхьэлъэу
фыхьэлъэу
хьэлъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъэу
умыхьэлъэу
мыхьэлъэу
дымыхьэлъэу
фымыхьэлъэу
мыхьэлъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыхьэлъауэ
ухьэлъауэ
хьэлъауэ
дыхьэлъауэ
фыхьэлъауэ
хьэлъауэ / хьэлъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъауэ
умыхьэлъауэ
мыхьэлъауэ
дымыхьэлъауэ
фымыхьэлъауэ
мыхьэлъауэ(хэ) / мыхьэлъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыхьэлъэурэ
ухьэлъэурэ
хьэлъэурэ
дыхьэлъэурэ
фыхьэлъэурэ
хьэлъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыхьэлъэурэ
умыхьэлъэурэ
мыхьэлъэурэ
дымыхьэлъэурэ
фымыхьэлъэурэ
мыхьэлъэ(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъ]э
[хьэлъ]эр
--
[хьэлъ]эхэр
Эргативнэ:
[хьэлъ]э
[хьэлъ]эм
--
[хьэлъ]эхэм
Послеложнэ:
[хьэлъ]экӀэ
[хьэлъ]эмкӀэ
[хьэлъ]эхэкӀэ
[хьэлъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хьэлъ]эу
[хьэлъ]эрауэ
[хьэлъ]эхэу
[хьэлъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъ]а
[хьэлъ]ар
--
[хьэлъ]ахэр
Эргативнэ:
[хьэлъ]а
[хьэлъ]ам
--
[хьэлъ]ахэм
Послеложнэ:
[хьэлъ]акӀэ
[хьэлъ]амкӀэ
[хьэлъ]ахэкӀэ
[хьэлъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хьэлъ]ауэ
[хьэлъ]арауэ
[хьэлъ]ахэу
[хьэлъ]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъ]эн
[хьэлъ]эныр
--
[хьэлъ]энхэр
Эргативнэ:
[хьэлъ]эн
[хьэлъ]эным
--
[хьэлъ]энхэм
Послеложнэ:
[хьэлъ]энкӀэ
[хьэлъ]энымкӀэ
[хьэлъ]энхэкӀэ
[хьэлъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[хьэлъ]эну
[хьэлъ]энырауэ
[хьэлъ]энхэу
[хьэлъ]энхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[хьэлъ]эну
[хьэлъ]энур
--
[хьэлъ]энухэр
Эргативнэ:
[хьэлъ]эну
[хьэлъ]энум
--
[хьэлъ]энухэм
Послеложнэ:
[хьэлъ]энукӀэ
[хьэлъ]энумкӀэ
[хьэлъ]энухэкӀэ
[хьэлъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[хьэлъ]энууэ
[хьэлъ]энурауэ
[хьэлъ]энухэу
[хьэлъ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
ГуащӀэ, къару ин текӀуадэу, гугъуу щытын.
Гугъуехь, хьэзаб зыпылъ, гуащӀэ, къару ин зытекӀуадэ; гугъу.
Хуабжьу сымаджэу щытын.
Нэщхъеягъуэ, бэлыхь, гугъуехь пылъу щытын.
ЦӀыху жагъуэу мыгуапэу щытын, хьэл ӀуэнтӀа иӀэн.
КъыпщӀихьэну мыфӀу, гурымыхьу щытын. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Къэпыр хьэлъэщ.
Лэжьыгъэр хьэлъэт.
Сымаджэр хьэлъэщ.
Нобэрей махуэр хьэлъащ.
Зэманыр хьэлъэщ.
Пэшым щӀэт хъэуар хьэлъэт. НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
хьэлъэн: 1. be laborious, onerous, difficult 2. difficult, onerous, laborious 3. be in a serious condition (about a patient) 4. be fraught of difficulties, hardships, worries, grief, etc. 5. be unpleasant in communication; have a quarrelsome, difficult character 6. have an unpleasant smell
Къэпыр хьэлъэщ: the sack is heavy.
Лэжьыгъэр хьэлъэт: the task was difficult.
Сымаджэр хьэлъэщ: the patient is seriously ill.
Нобэрей махуэр хьэлъащ: today was a difficult day.
Зэманыр хьэлъэщ: times are hard.
Пэшым щӀэт хъэуар хьэлъэт: the was a stench in the room. УРЫСЫБЗЭ
хьэлъэн: 1. быть трудоёмким, трудным 2. трудный, трудоёмкий 3. быть, находиться в тяжёлом состоянии (о больном) 4. быть полным трудностей, лишений, забот, горя и т. п. 5. быть неприятным в общении; иметь неуживчивый, тяжёлый характер 6. иметь неприятный запах
Къэпыр хьэлъэщ: мешок тежелый.
Лэжьыгъэр хьэлъэт: трудная работа.
Сымаджэр хьэлъэщ: больной в тяжелом состоянии
Нобэрей махуэр хьэлъащ: сегоняшний день тяжелый
Зэманыр хьэлъэщ: тяжелое время
Пэшым щӀэт хъэуар хьэлъэт: в комнате стояла вонь. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.