Wt/kbd/фӏиплъэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [fʹi:'pɬɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• фӏ- + и- + [плъ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "фӏиплъэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	фӏиплъэн
щымыӀэныгъэ:	фӏимыплъэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэн	уфӏиплъэн	фӏиплъэн	дыфӏиплъэн	фыфӏиплъэн	фӏиплъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэн	уфӏимыплъэн	фӏимыплъэн	дыфӏимыплъэн	фыфӏимыплъэн	фӏимыплъэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	фӏиплъэ!	фыфӏиплъэ!
щымыӀэныгъэ:	уфӏимыплъэ!	фыфӏимыплъэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыфӏреплъэ	уфӏреплъэ	фӏреплъэ	дыфӏреплъэ	фыфӏреплъэ	фӏреплъэ
щымыӀэныгъэ:	сыфӏремыплъэ	уфӏремыплъэ	фӏремыплъэ	дыфӏремыплъэ	фыфӏремыплъэ	фӏремыплъэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏоплъэ(р)	уфӏоплъэ(р)	фӏоплъэ(р)	дыфӏоплъэ(р)	фыфӏоплъэ(р)	фӏоплъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэркъым	уфӏиплъэркъым	фӏиплъэркъым	дыфӏиплъэркъым	фыфӏиплъэркъым	фӏиплъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэ(р)т	уфӏиплъэ(р)т	фӏиплъэ(р)т	дыфӏиплъэ(р)т	фыфӏиплъэ(р)т	фӏиплъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэ(р)тэкъым	уфӏиплъэ(р)тэкъым	фӏиплъэ(р)тэкъым	дыфӏиплъэ(р)тэкъым	фыфӏиплъэ(р)тэкъым	фӏиплъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъащ	уфӏиплъащ	фӏиплъащ	дыфӏиплъащ	фыфӏиплъащ	фӏиплъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъакъым	уфӏиплъакъым	фӏиплъакъым	дыфӏиплъакъым	фыфӏиплъакъым	фӏиплъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъат	уфӏиплъат	фӏиплъат	дыфӏиплъат	фыфӏиплъат	фӏиплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъатэкъым	уфӏиплъатэкъым	фӏиплъатэкъым	дыфӏиплъатэкъым	фыфӏиплъатэкъым	фӏиплъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъащ	уфӏиплъэгъащ	фӏиплъэгъащ	дыфӏиплъэгъащ	фыфӏиплъэгъащ	фӏиплъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъакъым	уфӏиплъэгъакъым	фӏиплъэгъакъым	дыфӏиплъэгъакъым	фыфӏиплъэгъакъым	фӏиплъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъат	уфӏиплъэгъат	фӏиплъэгъат	дыфӏиплъэгъат	фыфӏиплъэгъат	фӏиплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъатэкъым	уфӏиплъэгъатэкъым	фӏиплъэгъатэкъым	дыфӏиплъэгъатэкъым	фыфӏиплъэгъатэкъым	фӏиплъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэщ	уфӏиплъэщ	фӏиплъэщ	дыфӏиплъэщ	фыфӏиплъэщ	фӏиплъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэкъым	уфӏиплъэкъым	фӏиплъэкъым	дыфӏиплъэкъым	фыфӏиплъэкъым	фӏиплъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэт	уфӏиплъэт	фӏиплъэт	дыфӏиплъэт	фыфӏиплъэт	фӏиплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэтэкъым	уфӏиплъэтэкъым	фӏиплъэтэкъым	дыфӏиплъэтэкъым	фыфӏиплъэтэкъым	фӏиплъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнщ	уфӏиплъэнщ	фӏиплъэнщ	дыфӏиплъэнщ	фыфӏиплъэнщ	фӏиплъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнкъым	уфӏиплъэнкъым	фӏиплъэнкъым	дыфӏиплъэнкъым	фыфӏиплъэнкъым	фӏиплъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнущ	уфӏиплъэнущ	фӏиплъэнущ	дыфӏиплъэнущ	фыфӏиплъэнущ	фӏиплъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнукъым	уфӏиплъэнукъым	фӏиплъэнукъым	дыфӏиплъэнукъым	фыфӏиплъэнукъым	фӏиплъэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэрэ	уфӏиплъэрэ	фӏиплъэрэ	дыфӏиплъэрэ	фыфӏиплъэрэ	фӏиплъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэркъэ	уфӏиплъэркъэ	фӏиплъэркъэ	дыфӏиплъэркъэ	фыфӏиплъэркъэ	фӏиплъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэ(р)т	уфӏиплъэ(р)т	фӏиплъэ(р)т	дыфӏиплъэ(р)т	фыфӏиплъэ(р)т	фӏиплъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэ(р)тэкъэ	уфӏиплъэ(р)тэкъэ	фӏиплъэ(р)тэкъэ	дыфӏиплъэ(р)тэкъэ	фыфӏиплъэ(р)тэкъэ	фӏиплъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъа	уфӏиплъа	фӏиплъа	дыфӏиплъа	фыфӏиплъа	фӏиплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъакъэ	уфӏиплъакъэ	фӏиплъакъэ	дыфӏиплъакъэ	фыфӏиплъакъэ	фӏиплъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъат	уфӏиплъат	фӏиплъат	дыфӏиплъат	фыфӏиплъат	фӏиплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъатэкъэ	уфӏиплъатэкъэ	фӏиплъатэкъэ	дыфӏиплъатэкъэ	фыфӏиплъатэкъэ	фӏиплъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъа	уфӏиплъэгъа	фӏиплъэгъа	дыфӏиплъэгъа	фыфӏиплъэгъа	фӏиплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъакъэ	уфӏиплъэгъакъэ	фӏиплъэгъакъэ	дыфӏиплъэгъакъэ	фыфӏиплъэгъакъэ	фӏиплъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъат	уфӏиплъэгъат	фӏиплъэгъат	дыфӏиплъэгъат	фыфӏиплъэгъат	фӏиплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъатэкъэ	уфӏиплъэгъатэкъэ	фӏиплъэгъатэкъэ	дыфӏиплъэгъатэкъэ	фыфӏиплъэгъатэкъэ	фӏиплъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэ	уфӏиплъэ	фӏиплъэ	дыфӏиплъэ	фыфӏиплъэ	фӏиплъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэкъэ	уфӏиплъэкъэ	фӏиплъэкъэ	дыфӏиплъэкъэ	фыфӏиплъэкъэ	фӏиплъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэт	уфӏиплъэт	фӏиплъэт	дыфӏиплъэт	фыфӏиплъэт	фӏиплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэтэкъэ	уфӏиплъэтэкъэ	фӏиплъэтэкъэ	дыфӏиплъэтэкъэ	фыфӏиплъэтэкъэ	фӏиплъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэн	уфӏиплъэн	фӏиплъэн	дыфӏиплъэн	фыфӏиплъэн	фӏиплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнкъэ	уфӏиплъэнкъэ	фӏиплъэнкъэ	дыфӏиплъэнкъэ	фыфӏиплъэнкъэ	фӏиплъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэну	уфӏиплъэну	фӏиплъэну	дыфӏиплъэну	фыфӏиплъэну	фӏиплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнукъэ	уфӏиплъэнукъэ	фӏиплъэнукъэ	дыфӏиплъэнукъэ	фыфӏиплъэнукъэ	фӏиплъэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэмэ	уфӏиплъэмэ	фӏиплъэмэ	дыфӏиплъэмэ	фыфӏиплъэмэ	фӏиплъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэмэ	уфӏимыплъэмэ	фӏимыплъэмэ	дыфӏимыплъэмэ	фыфӏимыплъэмэ	фӏимыплъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъамэ	уфӏиплъамэ	фӏиплъамэ	дыфӏиплъамэ	фыфӏиплъамэ	фӏиплъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъамэ	уфӏимыплъамэ	фӏимыплъамэ	дыфӏимыплъамэ	фыфӏимыплъамэ	фӏмыплъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъамэ	уфӏиплъэгъамэ	фӏиплъэгъамэ	дыфӏиплъэгъамэ	фыфӏиплъэгъамэ	фӏиплъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэгъамэ	уфӏимыплъэгъамэ	фӏимыплъэгъамэ	дыфӏимыплъэгъамэ	фыфӏимыплъэгъамэ	фӏимыплъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнмэ	уфӏиплъэнмэ	фӏиплъэнмэ	дыфӏиплъэнмэ	фыфӏиплъэнмэ	фӏиплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнмэ	уфӏимыплъэнмэ	фӏимыплъэнмэ	дыфӏимыплъэнмэ	фыфӏимыплъэнмэ	фӏимыплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнумэ	уфӏиплъэнумэ	фӏиплъэнумэ	дыфӏиплъэнумэ	фыфӏиплъэнумэ	фӏиплъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнумэ	уфӏимыплъэнумэ	фӏимыплъэнумэ	дыфӏимыплъэнумэ	фыфӏимыплъэнумэ	фӏимыплъэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэтэмэ	уфӏиплъэтэмэ	фӏиплъэтэмэ	дыфӏиплъэтэмэ	фыфӏиплъэтэмэ	фӏиплъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэтэмэ	уфӏимыплъэтэмэ	фӏимыплъэтэмэ	дыфӏимыплъэтэмэ	фыфӏимыплъэтэмэ	фӏимыплъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъатэмэ	уфӏиплъатэмэ	фӏиплъатэмэ	дыфӏиплъатэмэ	фыфӏиплъатэмэ	фӏиплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъатэмэ	уфӏимыплъатэмэ	фӏимыплъатэмэ	дыфӏимыплъатэмэ	фыфӏимыплъатэмэ	фӏимыплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъатэмэ	уфӏиплъэгъатэмэ	фӏиплъэгъатэмэ	дыфӏиплъэгъатэмэ	фыфӏиплъэгъатэмэ	фӏиплъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэгъатэмэ	уфӏимыплъэгъатэмэ	фӏимыплъэгъатэмэ	дыфӏимыплъэгъатэмэ	фыфӏимыплъэгъатэмэ	фӏимыплъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнтэмэ	уфӏиплъэнтэмэ	фӏиплъэнтэмэ	дыфӏиплъэнтэмэ	фыфӏиплъэнтэмэ	фӏиплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнтэмэ	уфӏимыплъэнтэмэ	фӏимыплъэнтэмэ	дыфӏимыплъэнтэмэ	фыфӏимыплъэнтэмэ	фӏимыплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнутэмэ	уфӏиплъэнутэмэ	фӏиплъэнутэмэ	дыфӏиплъэнутэмэ	фыфӏиплъэнутэмэ	фӏиплъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнутэмэ	уфӏимыплъэнутэмэ	фӏимыплъэнутэмэ	дыфӏимыплъэнутэмэ	фыфӏимыплъэнутэмэ	фӏимыплъэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнт	уфӏиплъэнт	фӏиплъэнт	дыфӏиплъэнт	фыфӏиплъэнт	фӏиплъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнтэкъым	уфӏиплъэнтэкъым	фӏиплъэнтэкъым	дыфӏиплъэнтэкъым	фыфӏиплъэнтэкъым	фӏиплъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнут	уфӏиплъэнут	фӏиплъэнут	дыфӏиплъэнут	фыфӏиплъэнут	фӏиплъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнутэкъым	уфӏиплъэнутэкъым	фӏиплъэнутэкъым	дыфӏиплъэнутэкъым	фыфӏиплъэнутэкъым	фӏиплъэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэми	уфӏиплъэми	фӏиплъэми	дыфӏиплъэми	фыфӏиплъэми	фӏиплъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэми	уфӏимыплъэми	фӏимыплъэми	дыфӏимыплъэми	фыфӏимыплъэми	фӏимыплъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъами	уфӏиплъами	фӏиплъами	дыфӏиплъами	фыфӏиплъами	фӏиплъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъами	уфӏимыплъами	фӏимыплъами	дыфӏимыплъами	фыфӏимыплъами	фӏимыплъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъами	уфӏиплъэгъами	фӏиплъэгъами	дыфӏиплъэгъами	фыфӏиплъэгъами	фӏиплъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэгъами	уфӏимыплъэгъами	фӏимыплъэгъами	дыфӏимыплъэгъами	фыфӏимыплъэгъами	фӏимыплъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнми	уфӏиплъэнми	фӏиплъэнми	дыфӏиплъэнми	фыфӏиплъэнми	фӏиплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнми	уфӏимыплъэнми	фӏимыплъэнми	дыфӏимыплъэнми	фыфӏимыплъэнми	фӏимыплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнуми	уфӏиплъэнуми	фӏиплъэнуми	дыфӏиплъэнуми	фыфӏиплъэнуми	фӏиплъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнуми	уфӏимыплъэнуми	фӏимыплъэнуми	дыфӏимыплъэнуми	фыфӏимыплъэнуми	фӏимыплъэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэтэми	уфӏиплъэтэми	фӏиплъэтэми	дыфӏиплъэтэми	фыфӏиплъэтэми	фӏиплъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэтэми	уфӏимыплъэтэми	фӏимыплъэтэми	дыфӏимыплъэтэми	фыфӏимыплъэтэми	фӏимыплъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъатэми	уфӏиплъатэми	фӏиплъатэми	дыфӏиплъатэми	фыфӏиплъатэми	фӏиплъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъатэми	уфӏимыплъатэми	фӏимыплъатэми	дыфӏимыплъатэми	фыфӏимыплъатэми	фӏимыплъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэгъатэми	уфӏиплъэгъатэми	фӏиплъэгъатэми	дыфӏиплъэгъатэми	фыфӏиплъэгъатэми	фӏиплъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэгъатэми	уфӏимыплъэгъатэми	фӏимыплъэгъатэми	дыфӏимыплъэгъатэми	фыфӏимыплъэгъатэми	фӏимыплъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнтэми	уфӏиплъэнтэми	фӏиплъэнтэми	дыфӏиплъэнтэми	фыфӏиплъэнтэми	фӏиплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнтэми	уфӏимыплъэнтэми	фӏимыплъэнтэми	дыфӏимыплъэнтэми	фыфӏимыплъэнтэми	фӏимыплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъэнутэми	уфӏиплъэнутэми	фӏиплъэнутэми	дыфӏиплъэнутэми	фыфӏиплъэнутэми	фӏиплъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъэнутэми	уфӏимыплъэнутэми	фӏимыплъэнутэми	дыфӏимыплъэнутэми	фыфӏимыплъэнутэми	фӏимыплъэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъплъэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъаи	уфӏиплъаи	фӏиплъаи	дыфӏиплъаи	фыфӏиплъаи	фӏиплъаи
щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъакъыми	уфӏиплъакъыми	фӏиплъакъыми	дыфӏиплъакъыми	фыфӏиплъакъыми	фӏиплъакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъащэрэт	уфӏиплъащэрэт	фӏиплъащэрэт	дыфӏиплъащэрэт	фыфӏиплъащэрэт	фӏиплъащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыфӏимыплъащэрэт	уфӏимыплъащэрэт	фӏимыплъащэрэт	дыфӏимыплъащэрэт	фыфӏимыплъащэрэт	фӏимыплъащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнщ	уфӏиплъагъэнщ	фӏиплъагъэнщ	дыфӏиплъагъэнщ	фыфӏиплъагъэнщ	фӏиплъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнкъым	уфӏиплъагъэнкъым	фӏиплъагъэнкъым	дыфӏиплъагъэнкъым	фыфӏиплъагъэнкъым	фӏиплъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнт	уфӏиплъагъэнт	фӏиплъагъэнт	дыфӏиплъагъэнт	фыфӏиплъагъэнт	фӏиплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнтэкъым	уфӏиплъагъэнтэкъым	фӏиплъагъэнтэкъым	дыфӏиплъагъэнтэкъым	фыфӏиплъагъэнтэкъым	фӏиплъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэн	уфӏиплъагъэн	фӏиплъагъэн	дыфӏиплъагъэн	фыфӏиплъагъэн	фӏиплъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнкъэ	уфӏиплъагъэнкъэ	фӏиплъагъэнкъэ	дыфӏиплъагъэнкъэ	фыфӏиплъагъэнкъэ	фӏиплъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнт	уфӏиплъагъэнт	фӏиплъагъэнт	дыфӏиплъагъэнт	фыфӏиплъагъэнт	фӏиплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнтэкъэ	уфӏиплъагъэнтэкъэ	фӏиплъагъэнтэкъэ	дыфӏиплъагъэнтэкъэ	фыфӏиплъагъэнтэкъэ	фӏиплъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнущ	уфӏиплъагъэнущ	фӏиплъагъэнущ	дыфӏиплъагъэнущ	фыфӏиплъагъэнущ	фӏиплъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнукъым	уфӏиплъагъэнукъым	фӏиплъагъэнукъым	дыфӏиплъагъэнукъым	фыфӏиплъагъэнукъым	фӏиплъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнут	уфӏиплъагъэнут	фӏиплъагъэнут	дыфӏиплъагъэнут	фыфӏиплъагъэнут	фӏиплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнутэкъым	уфӏиплъагъэнутэкъым	фӏиплъагъэнутэкъым	дыфӏиплъагъэнутэкъым	фыфӏиплъагъэнутэкъым	фӏиплъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэну	уфӏиплъагъэну	фӏиплъагъэну	дыфӏиплъагъэну	фыфӏиплъагъэну	фӏиплъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнукъэ	уфӏиплъагъэнукъэ	фӏиплъагъэнукъэ	дыфӏиплъагъэнукъэ	фыфӏиплъагъэнукъэ	фӏиплъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнут	уфӏиплъагъэнут	фӏиплъагъэнут	дыфӏиплъагъэнут	фыфӏиплъагъэнут	фӏиплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыфӏиплъагъэнутэкъэ	уфӏиплъагъэнутэкъэ	фӏиплъагъэнутэкъэ	дыфӏиплъагъэнутэкъэ	фыфӏиплъагъэнутэкъэ	фӏиплъагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъэ	уфӏиплъэ	фӏиплъэ	дыфӏиплъэ	фыфӏиплъэ	фӏиплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъэ	уфӏимыплъэ	фӏимыплъэ	дыфӏимыплъэ	фыфӏимыплъэ	фӏимыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъа	уфӏиплъа	фӏиплъа	дыфӏиплъа	фыфӏиплъа	фӏиплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъа	уфӏимыплъа	фӏимыплъа	дыфӏимыплъа	фыфӏимыплъа	фӏимыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъэгъа	уфӏиплъэгъа	фӏиплъэгъа	дыфӏиплъэгъа	фыфӏиплъэгъа	фӏиплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъэгъа	уфӏимыплъэгъа	фӏимыплъэгъа	дыфӏимыплъэгъа	фыфӏимыплъэгъа	фӏимыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъэн	уфӏиплъэн	фӏиплъэн	дыфӏиплъэн	фыфӏиплъэн	фӏиплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъэн	уфӏимыплъэн	фӏимыплъэн	дыфӏимыплъэн	фыфӏимыплъэн	фӏимыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъэну	уфӏиплъэну	фӏиплъэну	дыфӏиплъэну	фыфӏиплъэну	фӏиплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъэну	уфӏимыплъэну	фӏимыплъэну	дыфӏимыплъэну	фыфӏимыплъэну	фӏимыплъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыфӏиплъэ	узэрыфӏиплъэ	зэрыфӏиплъэ	дызэрыфӏиплъэ	фызэрыфӏиплъэ	зэрыфӏиплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыфӏимыплъэ	узэрыфӏимыплъэ	зэрыфӏимыплъэ	дызэрыфӏимыплъэ	фызэрыфӏимыплъэ	зэрыфӏимыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыфӏиплъа	узэрыфӏиплъа	зэрыфӏиплъа	дызэрыфӏиплъа	фызэрыфӏиплъа	зэрыфӏиплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыфӏимыплъа	узэрыфӏимыплъа	зэрыфӏимыплъа	дызэрыфӏимыплъа	фызэрыфӏимыплъа	зэрыфӏимыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыфӏиплъэгъа	узэрыфӏиплъэгъа	зэрыфӏиплъэгъа	дызэрыфӏиплъэгъа	фызэрыфӏиплъэгъа	зэрыфӏиплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыфӏимыплъэгъа	узэрыфӏимыплъэгъа	зэрыфӏимыплъэгъа	дызэрыфӏимыплъэгъа	фызэрыфӏимыплъэгъа	зэрыфӏимыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыфӏиплъэн	узэрыфӏиплъэн	зэрыфӏиплъэн	дызэрыфӏиплъэн	фызэрыфӏиплъэн	зэрыфӏиплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыфӏимыплъэн	узэрыфӏимыплъэн	зэрыфӏимыплъэн	дызэрыфӏимыплъэн	фызэрыфӏимыплъэн	зэрыфӏимыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыфӏиплъэну	узэрыфӏиплъэну	зэрыфӏиплъэну	дызэрыфӏиплъэну	фызэрыфӏиплъэну	зэрыфӏиплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыфӏимыплъэну	узэрыфӏимыплъэну	зэрыфӏимыплъэну	дызэрыфӏимыплъэну	фызэрыфӏимыплъэну	зэрыфӏимыплъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыфӏиплъэ	ущыфӏиплъэ	щыфӏиплъэ	дыщыфӏиплъэ	фыщыфӏиплъэ	щыфӏиплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыфӏимыплъэ	ущыфӏимыплъэ	щыфӏимыплъэ	дыщыфӏимыплъэ	фыщыфӏимыплъэ	щыфӏимыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыфӏиплъа	ущыфӏиплъа	щыфӏиплъа	дыщыфӏиплъа	фыщыфӏиплъа	щыфӏиплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыфӏимыплъа	ущыфӏимыплъа	щыфӏимыплъа	дыщыфӏимыплъа	фыщыфӏимыплъа	щыфӏимыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыфӏиплъэгъа	ущыфӏиплъэгъа	щыфӏиплъэгъа	дыщыфӏиплъэгъа	фыщыфӏиплъэгъа	щыфӏиплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыфӏимыплъэгъа	ущыфӏимыплъэгъа	щыфӏимыплъэгъа	дыщыфӏимыплъэгъа	фыщыфӏимыплъэгъа	щыфӏимыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыфӏиплъэн	ущыфӏиплъэн	щыфӏиплъэн	дыщыфӏиплъэн	фыщыфӏиплъэн	щыфӏиплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыфӏимыплъэн	ущыфӏимыплъэн	щыфӏимыплъэн	дыщыфӏимыплъэн	фыщыфӏимыплъэн	щыфӏимыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыфӏиплъэну	ущыфӏиплъэну	щыфӏиплъэну	дыщыфӏиплъэну	фыщыфӏиплъэну	щыфӏиплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыфӏимыплъэну	ущыфӏимыплъэну	щыфӏимыплъэну	дыщыфӏимыплъэну	фыщыфӏимыплъэну	щыфӏимыплъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыфӏиплъэ	уздыфӏиплъэ	здыфӏиплъэ	дыздыфӏиплъэ	фыздыфӏиплъэ	здыфӏиплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыфӏимыплъэ	уздыфӏимыплъэ	здыфӏимыплъэ	дыздыфӏимыплъэ	фыздыфӏимыплъэ	здыфӏимыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыфӏиплъа	уздыфӏиплъа	здыфӏиплъа	дыздыфӏиплъа	фыздыфӏиплъа	здыфӏиплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыфӏимыплъа	уздыфӏимыплъа	здыфӏимыплъа	дыздыфӏимыплъа	фыздыфӏимыплъа	здыфӏимыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыфӏиплъэгъа	уздыфӏиплъэгъа	здыфӏиплъэгъа	дыздыфӏиплъэгъа	фыздыфӏиплъэгъа	здыфӏиплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыфӏимыплъэгъа	уздыфӏимыплъэгъа	здыфӏимыплъэгъа	дыздыфӏимыплъэгъа	фыздыфӏимыплъэгъа	здыфӏимыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыфӏиплъэн	уздыфӏиплъэн	здыфӏиплъэн	дыздыфӏиплъэн	фыздыфӏиплъэн	здыфӏиплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыфӏимыплъэн	уздыфӏимыплъэн	здыфӏимыплъэн	дыздыфӏимыплъэн	фыздыфӏимыплъэн	здыфӏимыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыфӏиплъэну	уздыфӏиплъэну	здыфӏиплъэну	дыздыфӏиплъэну	фыздыфӏиплъэну	здыфӏиплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыфӏимыплъэну	уздыфӏимыплъэну	здыфӏимыплъэну	дыздыфӏимыплъэну	фыздыфӏимыплъэну	здыфӏимыплъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыфӏиплъэ	ущӀыфӏиплъэ	щӀыфӏиплъэ	дыщӀыфӏиплъэ	фыщӀыфӏиплъэ	щӀыфӏиплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыфӏимыплъэ	ущӀыфӏимыплъэ	щӀыфӏимыплъэ	дыщӀыфӏимыплъэ	фыщӀыфӏимыплъэ	щӀыфӏимыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыфӏиплъа	ущӀыфӏиплъа	щӀыфӏиплъа	дыщӀыфӏиплъа	фыщӀыфӏиплъа	щӀыфӏиплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыфӏимыплъа	ущӀыфӏимыплъа	щӀыфӏимыплъа	дыщӀыфӏимыплъа	фыщӀыфӏимыплъа	щӀыфӏимыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыфӏиплъэгъа	ущӀыфӏиплъэгъа	щӀыфӏиплъэгъа	дыщӀыфӏиплъэгъа	фыщӀыфӏиплъэгъа	щӀыфӏиплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыфӏимыплъэгъа	ущӀыфӏимыплъэгъа	щӀыфӏимыплъэгъа	дыщӀыфӏимыплъэгъа	фыщӀыфӏимыплъэгъа	щӀыфӏимыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыфӏиплъэн	ущӀыфӏиплъэн	щӀыфӏиплъэн	дыщӀыфӏиплъэн	фыщӀыфӏиплъэн	щӀыфӏиплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыфӏимыплъэн	ущӀыфӏимыплъэн	щӀыфӏимыплъэн	дыщӀыфӏимыплъэн	фыщӀыфӏимыплъэн	щӀыфӏимыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыфӏиплъэну	ущӀыфӏиплъэну	щӀыфӏиплъэну	дыщӀыфӏиплъэну	фыщӀыфӏиплъэну	щӀыфӏиплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыфӏимыплъэну	ущӀыфӏимыплъэну	щӀыфӏимыплъэну	дыщӀыфӏимыплъэну	фыщӀыфӏимыплъэну	щӀыфӏимыплъэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъэу	уфӏиплъэу	фӏиплъэу	дыфӏиплъэу	фыфӏиплъэу	фӏиплъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъэу	уфӏимыплъэу	фӏимыплъэу	дыфӏимыплъэу	фыфӏимыплъэу	фӏимыплъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъауэ	уфӏиплъауэ	фӏиплъауэ	дыфӏиплъауэ	фыфӏиплъауэ	фӏиплъауэ / фӏиплъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъауэ	уфӏимыплъауэ	фӏимыплъауэ	дыфӏимыплъауэ	фыфӏимыплъауэ	фӏимыплъауэ(хэ) / фӏимыплъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыфӏиплъэурэ	уфӏиплъэурэ	фӏиплъэурэ	дыфӏиплъэурэ	фыфӏиплъэурэ	фӏиплъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыфӏимыплъэурэ	уфӏимыплъэурэ	фӏимыплъэурэ	дыфӏимыплъэурэ	фыфӏимыплъэурэ	фӏимыплъэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыпфӏоплъэ	сыфӏоплъэ	--	сыффӏоплъэ	сафӏоплъэ(хэ)
уэ	усфӏоплъэ	--	уфӏоплъэ	утфӏоплъэ	--	уафӏоплъэ(хэ)
ар	сфӏоплъэ	пфӏоплъэ	фӏоплъэ	тфӏоплъэ	ффӏоплъэ	яфӏоплъэ(хэ)
дэ	--	дыпфӏоплъэ	дыфӏоплъэ	--	дыффӏоплъэ	дафӏоплъэ(хэ)
фэ	фысфӏоплъэ	--	фыфӏоплъэ	фытфӏоплъэ	--	фафӏоплъэ(хэ)
ахэр	сфӏоплъэ	пфӏоплъэ	фӏоплъэ	тфӏоплъэ	ффӏоплъэ	яфӏоплъэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыпфӏиплъэрэ	сыфӏиплъэрэ	--	сыффӏиплъэрэ	сафӏиплъэ(хэ)рэ
уэ	усфӏиплъэрэ	--	уфӏиплъэрэ	утфӏиплъэрэ	--	уафӏиплъэ(хэ)рэ
ар	сфӏиплъэрэ	пфӏиплъэрэ	фӏиплъэрэ	тфӏиплъэрэ	ффӏиплъэрэ	яфӏиплъэ(хэ)рэ
дэ	--	дыпфӏиплъэрэ	дыфӏиплъэрэ	--	дыффӏиплъэрэ	дафӏиплъэ(хэ)рэ
фэ	фысфӏиплъэрэ	--	фыфӏиплъэрэ	фытдфӏиплъэрэ	--	фафӏиплъэ(хэ)рэ
ахэр	сфӏиплъэрэ	пфӏиплъэрэ	фӏиплъэрэ	тфӏиплъэрэ	ффӏиплъэрэ	яфӏиплъэ(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]э	[плъ]эр	--	[плъ]эхэр
Эргативнэ:	[плъ]э	[плъ]эм	--	[плъ]эхэм
Послеложнэ:	[плъ]экӀэ	[плъ]эмкӀэ	[плъ]эхэкӀэ	[плъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]эуэ	[плъ]эрауэ	[плъ]эхэу	[плъ]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]а	[плъ]ар	--	[плъ]ахэр
Эргативнэ:	[плъ]а	[плъ]ам	--	[плъ]ахэм
Послеложнэ:	[плъ]акӀэ	[плъ]амкӀэ	[плъ]ахэкӀэ	[плъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]ауэ	[плъ]арауэ	[плъ]ахэу	[плъ]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]эн	[плъ]эныр	--	[плъ]энхэр
Эргативнэ:	[плъ]эн	[плъ]эным	--	[плъ]энхэм
Послеложнэ:	[плъ]энкӀэ	[плъ]энымкӀэ	[плъ]энхэкӀэ	[плъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[плъ]эну	[плъ]энырауэ	[плъ]энхэу	[плъ]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[плъ]эну	[плъ]энур	--	[плъ]энухэр
Эргативнэ:	[плъ]эну	[плъ]энум	--	[плъ]энухэм
Послеложнэ:	[плъ]энукӀэ	[плъ]энумкӀэ	[плъ]энухэкӀэ	[плъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[плъ]энууэ	[плъ]энурауэ	[плъ]энухэу	[плъ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. НэгъуэщӀым фӀэмыфӀу зыщӀыпӀэ иплъэн.

ЩАПХЪЭХЭР

• ПӀытӀу [ХьэтӀутӀэ] къыбгъэдыхьэри хъуржыным фӀиплъащ. Жаным Борис

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• фӏиплъэн: look or peer into sth against sb's wish or will

УРЫСЫБЗЭ

• фӏиплъэн: заглянуть во что-л. вопреки чьему-л. желанию

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.