Wt/kbd/унагъуэ

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

унагъуэ
унагъуэ

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [wǝ'nɑ:ʁʷɐ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[ун] + -а + -гъу + -э

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	унагъуэ	унагъуэр	--	унагъуэхэр
Эргативнэ:	унагъуэ	унагъуэм	--	унагъуэхэм
Послеложнэ:	унагъуэкӀэ	унагъуэмкӀэ	унагъуэхэкӀэ	унагъуэхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	унагъуэу	унагъуэрауэ	унагъуэхэу	унагъуэхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Бынунэмрэ зыхэпсэукӀыну абы иӀэмрэ.

ЩАПХЪЭХЭР

Хъуэжэ и унагъуэр зэрыхъур: и фызыр, и пхъур, езыр арт. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

Унагъуэ умыхъуу къуажэ ухъункъым. Псалъэжьхэр

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 89
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Мэрян еджэнри унагъуэ Ӏуэхури зэдихьырт.	Мерян сочетала учёбу и домашние дела.	Maryan was combining her studies with her home chores.
		нап. 108
Ди унагъуэр инщ.	Наша семья большая.	Our family is big.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

Унагъуэ лъэщ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

унагъуэ: family, household
Унагъуэ лъэщ: a strong family

УРЫСЫБЗЭ

унагъуэ: семья
Унагъуэ лъэщ: крепкая семья

псалъафэ зэпыщӀахэр

Унагъуэ ихьэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: get married (about a woman)
     Урысыбзэ: выйти замуж.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Пщащэ цӀыкӀур унагъуэ ихьауэ зэхэтхати, дыщыгуфӀыкӀащ. Черкес ӀуэрыӀуатэхэр

Унагъуэ щӀын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: get married
     Урысыбзэ: жениться.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Зи унагъуэр бэгъуэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: a benevolent appeal to someone.
     Урысыбзэ: благожелательное обращение к кому-л.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Унагъуэр зэӀыщӀэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: introduce discord into a family, bring discord to a family.
     Урысыбзэ: внести раздор в семью.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Унагъуэр къутэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: destroy a family
     Урысыбзэ: разрушить семью.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Унагъуэр лъэныкъуэбэн

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: lose the breadwinner
     Урысыбзэ: потерять кормильца.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

Унагъуэу тӀысыжын

  Мыхьэнэ: 
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: start a family
     Урысыбзэ: обзавестись семьёй.
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Къуагуи, адрей и къуэшхэм яхуэдэти, унагъуэу тӀысыжащ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор

БИБЛИОГРАФИЕ

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.