АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
[ужь] + -ы + [х] + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ужьыхын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ужьыхын
щымыӀэныгъэ:
мыужьыхын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыужьыхын
уужьыхын
ужьыхын
дыужьыхын
фыужьыхын
ужьыхын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхын
умыужьыхын
мыужьыхын
дымыужьыхын
фымыужьыхын
мыужьыхын(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ужьых!
фыужьых!
щымыӀэныгъэ:
умыужьых!
фымыужьых!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
среужьых
уреужьых
иреужьых
дреужьых
фреужьых
иреужьых
щымыӀэныгъэ:
сремыужьых
уремыужьых
иремыужьых
дремыужьых
фремыужьых
иремыужьых
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
соужьых(ыр)
уоужьых(ыр)
мэужьых(ыр)
доужьых(ыр)
фоужьых(ыр)
мэужьых(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхыркъым
уужьыхыркъым
ужьыхыркъым
дыужьыхыркъым
фыужьыхыркъым
ужьыхы(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьых(ыр)т
уужьых(ыр)т
ужьых(ыр)т
дыужьых(ыр)т
фыужьых(ыр)т
ужьых(ыр)т / ужьыххэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьых(ыр)тэкъым
уужьых(ыр)тэкъым
ужьых(ыр)тэкъым
дыужьых(ыр)тэкъым
фыужьых(ыр)тэкъым
ужьых(ыр)тэкъым / ужьыххэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхащ
уужьыхащ
ужьыхащ
дыужьыхащ
фыужьыхащ
ужьыха(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхакъым
уужьыхакъым
ужьыхакъым
дыужьыхакъым
фыужьыхакъым
ужьыха(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхат
уужьыхат
ужьыхат
дыужьыхат
фыужьыхат
ужьыха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхатэкъым
уужьыхатэкъым
ужьыхатэкъым
дыужьыхатэкъым
фыужьыхатэкъым
ужьыха(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъащ
уужьыхыгъащ
ужьыхыгъащ
дыужьыхыгъащ
фыужьыхыгъащ
ужьыхыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъакъым
уужьыхыгъакъым
ужьыхыгъакъым
дыужьыхыгъакъым
фыужьыхыгъакъым
ужьыхыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъат
уужьыхыгъат
ужьыхыгъат
дыужьыхыгъат
фыужьыхыгъат
ужьыхыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъатэкъым
уужьыхыгъатэкъым
ужьыхыгъатэкъым
дыужьыхыгъатэкъым
фыужьыхыгъатэкъым
ужьыхыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыужьыхщ
уужьыхщ
ужьыхщ
дыужьыхщ
фыужьыхщ
ужьых(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхкъым
уужьыхкъым
ужьыхкъым
дыужьыхкъым
фыужьыхкъым
ужьых(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыужьыхт
уужьыхт
ужьыхт
дыужьыхт
фыужьыхт
ужьых(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхтэкъым
уужьыхтэкъым
ужьыхтэкъым
дыужьыхтэкъым
фыужьыхтэкъым
ужьых(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынщ
уужьыхынщ
ужьыхынщ
дыужьыхынщ
фыужьыхынщ
ужьыхын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхынкъым
уужьыхынкъым
ужьыхынкъым
дыужьыхынкъым
фыужьыхынкъым
ужьыхын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынущ
уужьыхынуш
ужьыхынущ
дыужьыхынущ
фыужьыхынущ
ужьыхыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхынукъым
уужьыхынукъым
ужьыхынукъым
дыужьыхынукъым
фыужьыхынукъым
ужьыхыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхрэ
уужьыхрэ
ужьыхрэ
дыужьыхрэ
фыужьыхрэ
ужьых(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхыркъэ
уужьыхыркъэ
ужьыхыркъэ
дыужьыхыркъэ
фыужьыхыркъэ
ужьыхыркъэ / ужьыххэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьых(ыр)т
уужьых(ыр)т
ужьых(ыр)т
дыужьых(ыр)т
фыужьых(ыр)т
ужьых(ыр)т / ужьыххэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьых(ыр)тэкъэ
уужьых(ыр)тэкъэ
ужьых(ыр)тэкъэ
дыужьых(ыр)тэкъэ
фыужьых(ыр)тэкъэ
ужьых(ыр)тэкъэ / ужьыххэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыха
уужьыха
ужьыха
дыужьыха
фыужьыха
ужьыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхакъэ
уужьыхакъэ
ужьыхакъэ
дыужьыхакъэ
фыужьыхакъэ
ужьыха(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхат
уужьыхат
ужьыхат
дыужьыхат
фыужьыхат
ужьыха(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхатэкъэ
уужьыхатэкъэ
ужьыхатэкъэ
дыужьыхатэкъэ
фыужьыхатэкъэ
ужьыха(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъа
уужьыхыгъа
ужьыхыгъа
дыужьыхыгъа
фыужьыхыгъа
ужьыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъакъэ
уужьыхыгъакъэ
ужьыхыгъакъэ
дыужьыхыгъакъэ
фыужьыхыгъакъэ
ужьыхыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъат
уужьыхыгъат
ужьыхыгъат
дыужьыхыгъат
фыужьыхыгъат
ужьыхыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъатэкъэ
уужьыхыгъатэкъэ
ужьыхыгъатэкъэ
дыужьыхыгъатэкъэ
фыужьыхыгъатэкъэ
ужьыхыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сыужьых
уужьых
ужьых
дыужьых
фыужьых
ужьых(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхкъэ
уужьыхкъэ
ужьыхкъэ
дыужьыхкъэ
фыужьыхкъэ
ужьых(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сыужьыхт
уужьыхт
ужьыхт
дыужьыхт
фыужьыхт
ужьых(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхтэкъэ
уужьыхтэкъэ
ужьыхтэкъэ
дыужьыхтэкъэ
фыужьыхтэкъэ
ужьых(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхын
уужьыхын
ужьыхын
дыужьыхын
фыужьыхын
ужьыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхынкъэ
уужьыхынкъэ
ужьыхынкъэ
дыужьыхынкъэ
фыужьыхынкъэ
ужьыхын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхыну
уужьыхыну
ужьыхыну
дыужьыхыну
фыужьыхыну
ужьыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхынукъэ
уужьыхынукъэ
ужьыхынукъэ
дыужьыхынукъэ
фыужьыхынукъэ
ужьыхыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхмэ
уужьыхмэ
ужьыхмэ
дыужьыхмэ
фыужьыхмэ
ужьых(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхмэ
умыужьыхмэ
мыужьыхмэ
дымыужьыхмэ
фымыужьыхмэ
мыужьых(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхамэ
уужьыхамэ
ужьыхамэ
дыужьыхамэ
фыужьыхамэ
ужьыха(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхамэ
умыужьыхамэ
мыужьыхамэ
дымыужьыхамэ
фымыужьыхамэ
мыужьыха(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъамэ
уужьыхыгъамэ
ужьыхыгъамэ
дыужьыхыгъамэ
фыужьыхыгъамэ
ужьыхыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхыгъамэ
умыужьыхыгъамэ
мыужьыхыгъамэ
дымыужьыхыгъамэ
фымыужьыхыгъамэ
мыужьыхыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынмэ
уужьыхынмэ
ужьыхынмэ
дыужьыхынмэ
фыужьыхынмэ
ужьыхын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынмэ
умыужьыхынмэ
мыужьыхынмэ
дымыужьыхынмэ
фымыужьыхынмэ
мыужьыхын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынумэ
уужьыхынумэ
ужьыхынумэ
дыужьыхынумэ
фыужьыхынумэ
ужьыхыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынумэ
умыужьыхынумэ
мыужьыхынумэ
дымыужьыхынумэ
фымыужьыхынумэ
мыужьыхыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхтэмэ
уужьыхтэмэ
ужьыхтэмэ
дыужьыхтэмэ
фыужьыхтэмэ
ужьых(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхтэмэ
умыужьыхтэмэ
мыужьыхтэмэ
дымыужьыхтэмэ
фымыужьыхтэмэ
мыужьых(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхатэмэ
уужьыхатэмэ
ужьыхатэмэ
дыужьыхатэмэ
фыужьыхатэмэ
ужьыха(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхатэмэ
умыужьыхатэмэ
мыужьыхатэмэ
дымыужьыхатэмэ
фымыужьыхатэмэ
мыужьыха(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъатэмэ
уужьыхыгъатэмэ
ужьыхыгъатэмэ
дыужьыхыгъатэмэ
фыужьыхыгъатэмэ
ужьыхыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхыгъатэмэ
умыужьыхыгъатэмэ
мыужьыхыгъатэмэ
дымыужьыхыгъатэмэ
фымыужьыхыгъатэмэ
мыужьыхыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынтэмэ
уужьыхынтэмэ
ужьыхынтэмэ
дыужьыхынтэмэ
фыужьыхынтэмэ
ужьыхын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынтэмэ
умыужьыхынтэмэ
мыужьыхынтэмэ
дымыужьыхынтэмэ
фымыужьыхынтэмэ
мыужьыхын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынутэмэ
уужьыхынутэмэ
ужьыхынутэмэ
дыужьыхынутэмэ
фыужьыхынутэмэ
ужьыхыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынутэмэ
умыужьыхынутэмэ
мыужьыхынутэмэ
дымыужьыхынутэмэ
фымыужьыхынутэмэ
мыужьыхыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынт
уужьыхынт
ужьыхынт
дыужьыхынт
фыужьыхынт
ужьыхын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхынтэкъым
уужьыхынтэкъым
ужьыхынтэкъым
дыужьыхынтэкъым
фыужьыхынтэкъым
ужьыхын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынут
уужьыхынут
ужьыхынут
дыужьыхынут
фыужьыхынут
ужьыхыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сыужьыхынутэкъым
уужьыхынутэкъым
ужьыхынутэкъым
дыужьыхынутэкъым
фыужьыхынутэкъым
ужьыхыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхми
уужьыхми
ужьыхми
дыужьыхми
фыужьыхми
ужьых(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхми
умыужьыхми
мыужьыхми
дымыужьыхми
фымыужьыхми
мыужьых(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхами
уужьыхами
ужьыхами
дыужьыхами
фыужьыхами
ужьыха(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхами
умыужьыхами
мыужьыхами
дымыужьыхами
фымыужьыхами
мыужьыха(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъами
уужьыхыгъами
ужьыхыгъами
дыужьыхыгъами
фыужьыхыгъами
ужьыхыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхыгъами
умыужьыхыгъами
мыужьыхыгъами
дымыужьыхыгъами
фымыужьыхыгъами
мыужьыхыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынми
уужьыхынми
ужьыхынми
дыужьыхынми
фыужьыхынми
ужьыхын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынми
умыужьыхынми
мыужьыхынми
дымыужьыхынми
фымыужьыхынми
мыужьыхын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынуми
уужьыхынуми
ужьыхынуми
дыужьыхынуми
фыужьыхынуми
ужьыхыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынуми
умыужьыхынуми
мыужьыхынуми
дымыужьыхынуми
фымыужьыхынуми
мыужьыхыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхтэми
уужьыхтэми
ужьыхтэми
дыужьыхтэми
фыужьыхтэми
ужьых(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхтэми
умыужьыхтэми
мыужьыхтэми
дымыужьыхтэми
фымыужьыхтэми
мыужьых(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сыужьыхатэми
уужьыхатэми
ужьыхатэми
дыужьыхатэми
фыужьыхатэми
ужьыха(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхатэми
умыужьыхатэми
мыужьыхатэми
дымыужьыхатэми
фымыужьыхатэми
мыужьыха(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сыужьыхыгъатэми
уужьыхыгъатэми
ужьыхыгъатэми
дыужьыхыгъатэми
фыужьыхыгъатэми
ужьыхыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхыгъатэми
умыужьыхыгъатэми
мыужьыхыгъатэми
дымыужьыхыгъатэми
фымыужьыхыгъатэми
мыужьыхыгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынтэми
уужьыхынтэми
ужьыхынтэми
дыужьыхынтэми
фыужьыхынтэми
ужьыхын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынтэми
умыужьыхынтэми
мыужьыхынтэми
дымыужьыхынтэми
фымыужьыхынтэми
мыужьыхын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сыужьыхынутэми
уужьыхынутэми
ужьыхынутэми
дыужьыхынутэми
фыужьыхынутэми
ужьыхыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхынутэми
умыужьыхынутэми
мыужьыхынутэми
дымыужьыхынутэми
фымыужьыхынутэми
мыужьыхыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыужьыхаи
уужьыхаи
ужьыхаи
дыужьыхаи
фыужьыхаи
ужьыхаи
щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхаи
умыужьыхаи
мыужьыхаи
дымыужьыхаи
фымыужьыхаи
мыужьыхаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сыужьыхащэрэт
уужьыхащэрэт
ужьыхащэрэт
дыужьыхащэрэт
фыужьыхащэрэт
ужьыхащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сымыужьыхащэрэт
умыужьыхащэрэт
мыужьыхащэрэт
дымыужьыхащэрэт
фымыужьыхащэрэт
мыужьыхащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнщ
уужьыхагъэнщ
ужьыхагъэнщ
дыужьыхагъэнщ
фыужьыхагъэнщ
ужьыхагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнкъым
уужьыхагъэнкъым
ужьыхагъэнкъым
дыужьыхагъэнкъым
фыужьыхагъэнкъым
ужьыхагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнт
уужьыхагъэнт
ужьыхагъэнт
дыужьыхагъэнт
фыужьыхагъэнт
ужьыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнтэкъым
уужьыхагъэнтэкъым
ужьыхагъэнтэкъым
дыужьыхагъэнтэкъым
фыужьыхагъэнтэкъым
ужьыхагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэн
уужьыхагъэн
ужьыхагъэн
дыужьыхагъэн
фыужьыхагъэн
ужьыхагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнкъэ
уужьыхагъэнкъэ
ужьыхагъэнкъэ
дыужьыхагъэнкъэ
фыужьыхагъэнкъэ
ужьыхагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнт
уужьыхагъэнт
ужьыхагъэнт
дыужьыхагъэнт
фыужьыхагъэнт
ужьыхагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнтэкъэ
уужьыхагъэнтэкъэ
ужьыхагъэнтэкъэ
дыужьыхагъэнтэкъэ
фыужьыхагъэнтэкъэ
ужьыхагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнужьых
уужьыхагъэнужьых
ужьыхагъэнужьых
дыужьыхагъэнужьых
фыужьыхагъэнужьых
ужьыхагъэнужьых
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнукъым
уужьыхагъэнукъым
ужьыхагъэнукъым
дыужьыхагъэнукъым
фыужьыхагъэнукъым
ужьыхагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнут
уужьыхагъэнут
ужьыхагъэнут
дыужьыхагъэнут
фыужьыхагъэнут
ужьыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнутэкъым
уужьыхагъэнутэкъым
ужьыхагъэнутэкъым
дыужьыхагъэнутэкъым
фыужьыхагъэнутэкъым
ужьыхагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэну
уужьыхагъэну
ужьыхагъэну
дыужьыхагъэну
фыужьыхагъэну
ужьыхагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнукъэ
уужьыхагъэнукъэ
ужьыхагъэнукъэ
дыужьыхагъэнукъэ
фыужьыхагъэнукъэ
ужьыхагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнут
уужьыхагъэнут
ужьыхагъэнут
дыужьыхагъэнут
фыужьыхагъэнут
ужьыхагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сыужьыхагъэнутэкъэ
уужьыхагъэнутэкъэ
ужьыхагъэнутэкъэ
дыужьыхагъэнутэкъэ
фыужьыхагъэнутэкъэ
ужьыхагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыужьых
уужьых
ужьых
дыужьых
фыужьых
ужьых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьых
умыужьых
мыужьых
дымыужьых
фымыужьых
мыужьых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыужьыха
уужьыха
ужьыха
дыужьыха
фыужьыха
ужьыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьыха
умыужьыха
мыужьыха
дымыужьыха
фымыужьыха
мыужьыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыужьыхыгъа
уужьыхыгъа
ужьыхыгъа
дыужьыхыгъа
фыужьыхыгъа
ужьыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьыхыгъа
умыужьыхыгъа
мыужьыхыгъа
дымыужьыхыгъа
фымыужьыхыгъа
мыужьыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыужьыхын
уужьыхын
ужьыхын
дыужьыхын
фыужьыхын
ужьыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьыхын
умыужьыхын
мыужьыхын
дымыужьыхын
фымыужьыхын
мыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сыужьыхыну
уужьыхыну
ужьыхыну
дыужьыхыну
фыужьыхыну
ужьыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьыхыну
умыужьыхыну
мыужьыхыну
дымыужьыхыну
фымыужьыхыну
мыужьыхыну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьых
узэрыужьых
зэрыужьых
дызэрыужьых
фызэрыужьых
зэрыужьых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьых
узэрымыужьых
зэрымыужьых
дызэрымыужьых
фызэрымыужьых
мызэрыужьых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьыха
узэрыужьыха
зэрыужьыха
дызэрыужьыха
фызэрыужьыха
зэрыужьыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьыха
узэрымыужьыха
зэрымыужьыха
дызэрымыужьыха
фызэрымыужьыха
зэрымыужьыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьыхыгъа
узэрыужьыхыгъа
зэрыужьыхыгъа
дызэрыужьыхыгъа
фызэрыужьыхыгъа
зэрыужьыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьыхыгъа
узэрымыужьыхыгъа
зэрымыужьыхыгъа
дызэрымыужьыхыгъа
фызэрымыужьыхыгъа
зэрымыужьыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьыхын
узэрыужьыхын
зэрыужьыхын
дызэрыужьыхын
фызэрыужьыхын
зэрыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьыхын
узэрымыужьыхын
зэрымыужьыхын
дызэрымыужьыхын
фызэрымыужьыхын
зэрымыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыужьыхыну
узэрыужьыхыну
зэрыужьыхыну
дызэрыужьыхыну
фызэрыужьыхыну
зэрыужьыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрымыужьыхыну
узэрымыужьыхыну
зэрымыужьыхыну
дызэрымыужьыхыну
фызэрымыужьыхыну
зэрымыужьыхыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьых
ужьыхыужьых
щыужьых
дыщыужьых
фыщыужьых
щыужьых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьых
ужьыхымыужьых
щымыужьых
дыщымыужьых
фыщымыужьых
щымыужьых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьыха
ужьыхыужьыха
щыужьыха
дыщыужьыха
фыщыужьыха
щыужьыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьыха
ужьыхымыужьыха
щымыужьыха
дыщымыужьыха
фыщымыужьыха
щымыужьыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьыхыгъа
ужьыхыужьыхыгъа
щыужьыхыгъа
дыщыужьыхыгъа
фыщыужьыхыгъа
щыужьыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьыхыгъа
ужьыхымыужьыхыгъа
щымыужьыхыгъа
дыщымыужьыхыгъа
фыщымыужьыхыгъа
щымыужьыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьыхын
ужьыхыужьыхын
щыужьыхын
дыщыужьыхын
фыщыужьыхын
щыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьыхын
ужьыхымыужьыхын
щымыужьыхын
дыщымыужьыхын
фыщымыужьыхын
щымыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщыужьыхыну
ужьыхыужьыхыну
щыужьыхыну
дыщыужьыхыну
фыщыужьыхыну
щыужьыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщымыужьыхыну
ужьыхымыужьыхыну
щымыужьыхыну
дыщымыужьыхыну
фыщымыужьыхыну
щымыужьыхыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьых
уздэужьых
здэужьых
дыздэужьых
фыздэужьых
здэужьых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьых
уздэмыужьых
здэмыужьых
дыздэмыужьых
фыздэмыужьых
здэмыужьых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьыха
уздэужьыха
здэужьыха
дыздэужьыха
фыздэужьыха
здэужьыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьыха
уздэмыужьыха
здэмыужьыха
дыздэмыужьыха
фыздэмыужьыха
здэмыужьыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьыхыгъа
уздэужьыхыгъа
здэужьыхыгъа
дыздэужьыхыгъа
фыздэужьыхыгъа
здэужьыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьыхыгъа
уздэмыужьыхыгъа
здэмыужьыхыгъа
дыздэмыужьыхыгъа
фыздэмыужьыхыгъа
здэмыужьыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьыхын
уздэужьыхын
здэужьыхын
дыздэужьыхын
фыздэужьыхын
здэужьыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьыхын
уздэмыужьыхын
здэмыужьыхын
дыздэмыужьыхын
фыздэмыужьыхын
здэмыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздэужьыхыну
уздэужьыхыну
здэужьыхыну
дыздэужьыхыну
фыздэужьыхыну
здэужьыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздэмыужьыхыну
уздэмыужьыхыну
здэмыужьыхыну
дыздэмыужьыхыну
фыздэмыужьыхыну
здэмыужьыхыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьых
ужьыхӀэужьых
щӀэужьых
дыщӀэужьых
фыщӀэужьых
щӀэужьых(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьых
ужьыхӀэмыужьых
щӀэмыужьых
дыщӀэмыужьых
фыщӀэмыужьых
щӀэмыужьых(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьыха
ужьыхӀэужьыха
щӀэужьыха
дыщӀэужьыха
фыщӀэужьыха
щӀэужьыха(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьыха
ужьыхӀэмыужьыха
щӀэмыужьыха
дыщӀэмыужьыха
фыщӀэмыужьыха
щӀэмыужьыха(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьыхыгъа
ужьыхӀэужьыхыгъа
щӀэужьыхыгъа
дыщӀэужьыхыгъа
фыщӀэужьыхыгъа
щӀэужьыхыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьыхыгъа
ужьыхӀэмыужьыхыгъа
щӀэмыужьыхыгъа
дыщӀэмыужьыхыгъа
фыщӀэмыужьыхыгъа
щӀэмыужьыхыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьыхын
ужьыхӀэужьыхын
щӀэужьыхын
дыщӀэужьыхын
фыщӀэужьыхын
щӀэужьыхын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьыхын
ужьыхӀэмыужьыхын
щӀэмыужьыхын
дыщӀэмыужьыхын
фыщӀэмыужьыхын
щӀэмыужьыхын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀэужьыхыну
ужьыхӀэужьыхыну
щӀэужьыхыну
дыщӀэужьыхыну
фыщӀэужьыхыну
щӀэужьыхыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀэмыужьыхыну
ужьыхӀэмыужьыхыну
щӀэмыужьыхыну
дыщӀэмыужьыхыну
фыщӀэмыужьыхыну
щӀэмыужьыхыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыужьыхыу
уужьыхыу
ужьыхыу
дыужьыхыу
фыужьыхыу
ужьых(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьыхыу
умыужьыхыу
мыужьыхыу
дымыужьыхыу
фымыужьыхыу
мыужьых(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыужьыхауэ
уужьыхауэ
ужьыхауэ
дыужьыхауэ
фыужьыхауэ
ужьыхауэ / ужьыхахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сымыужьыхауэ
умыужьыхауэ
мыужьыхауэ
дымыужьыхауэ
фымыужьыхауэ
мыужьыхауэ / мыужьыхахэу
-урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сыужьыхыурэ
уужьыхыурэ
ужьыхыурэ
дыужьыхыурэ
фыужьыхыурэ
ужьых(хэ)урэ
-урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сымыужьыхыурэ
умыужьыхыурэ
мыужьыхыурэ
дымыужьыхыурэ
фымыужьыхыурэ
мыужьых(хэ)урэ
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьых]
[ужьых]ыр
--
[ужьых]хэр
Эргативнэ:
[ужьых]
[ужьых]ым
--
[ужьых]хэм
Послеложнэ:
[ужьых]кӀэ
[ужьых]ымкӀэ
[ужьых]хэкӀэ
[ужьых]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ужьых]ыу
[ужьых]ырауэ
[ужьых]хэу
[ужьых]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьых]а
[ужьых]ар
--
[ужьых]ахэр
Эргативнэ:
[ужьых]а
[ужьых]ам
--
[ужьых]ахэм
Послеложнэ:
[ужьых]акӀэ
[ужьых]амкӀэ
[ужьых]ахэкӀэ
[ужьых]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ужьых]ауэ
[ужьых]арауэ
[ужьых]ахэу
[ужьых]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьых]ын
[ужьых]ыныр
--
[ужьых]ынхэр
Эргативнэ:
[ужьых]ын
[ужьых]ыным
--
[ужьых]ынхэм
Послеложнэ:
[ужьых]ынкӀэ
[ужьых]ынымкӀэ
[ужьых]ынхэкӀэ
[ужьых]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ужьых]ыну
[ужьых]ынырауэ
[ужьых]ынхэу
[ужьых]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ужьых]ыну
[ужьых]ынур
--
[ужьых]ынухэр
Эргативнэ:
[ужьых]ыну
[ужьых]ынум
--
[ужьых]ынухэм
Послеложнэ:
[ужьых]ынукӀэ
[ужьых]ынумкӀэ
[ужьых]ынухэкӀэ
[ужьых]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ужьых]ынууэ
[ужьых]ынурауэ
[ужьых]ынухэу
[ужьых]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Хуэмурэ хъуаскӀэ трихьэурэ сыныр иухын, ункӀыфӀын (дэпыр).
Зыгуэрым иӀа лъэкӀыныгъэр, мыхьэнэр фӀэкӀуэдын. ЩАПХЪЭХЭР
Лерэ и хъыбар къуажэм ину арыщывууам хуэдэу занщӀэуи ужьыхат. Къэрмокъуэ Мухьэмэд ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ужьыхын: 1. got out, die (about coals, embers) 2. fade away, dry up, disappear
Дакъэжь мафӀэр мэужьых: the log fire went out. УРЫСЫБЗЭ
ужьыхын: 1. угасать (об углях) 2. угаснуть, иссякнуть, исчезнуть
Дакъэжь мафӀэр мэужьых: огонь в полене угас. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.