Wt/kbd/ублэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [wǝb'ɮɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• [убл] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэӏэс "ублэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	ублэн
щымыӀэныгъэ:	мыублэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сублэн	бублэн	иублэн	дублэн	фублэн	яублэн
щымыӀэныгъэ:	сымыублэн	умыублэн	имыублэн	дымыублэн	фымыублэн	ямыублэн

Унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	ублэ!	фублэ!
щымыӀэныгъэ:	умыублэ!	фымыублэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	среублэ	уреублэ	иреублэ	дреублэ	фреублэ	иреублэ
щымыӀэныгъэ:	сремыублэ	уремыублэ	иремыублэ	дремыублэ	фремыублэ	иремыублэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	соублэ(р)	уоублэ(р) / боублэ(р)	еублэ(р)	доублэ(р)	фоублэ(р)	яублэ(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэркъым	бублэркъым	иублэркъым	дублэркъым	фублэркъым	яублэркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сублэ(р)т	бублэ(р)т	иублэ(р)т	дублэ(р)т	фублэ(р)т	яублэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сублэ(р)тэкъым	бублэ(р)тэкъым	иублэ(р)тэкъым	дублэ(р)тэкъым	фублэ(р)тэкъым	яублэ(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сублащ	бублащ	иублащ	дублащ	фублащ	яублащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сублакъым	бублакъым	иублакъым	дублакъым	фублакъым	яублакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сублат	бублат	иублат	дублат	фублат	яублат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сублатэкъым	бублатэкъым	иублатэкъым	дублатэкъым	фублатэкъым	яублатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сублэгъащ	бублэгъащ	иублэгъащ	дублэгъащ	фублэгъащ	яублэгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэгъакъым	бублэгъакъым	иублэгъакъым	дублэгъакъым	фублэгъакъым	яублэгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэгъат	бублэгъат	иублэгъат	дублэгъат	фублэгъат	яублэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэгъатэкъым	бублэгъатэкъым	иублэгъатэкъым	дублэгъатэкъым	фублэгъатэкъым	яублэгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сублэщ	бублэщ	иублэщ	дублэщ	фублэщ	яублэщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сублэкъым	бублэкъым	иублэкъым	дублэкъым	фублэкъым	яублэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сублэт	бублэт	иублэт	дублэт	фублэт	яублэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сублэтэкъым	бублэтэкъым	иублэтэкъым	дублэтэкъым	фублэтэкъым	яублэтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнщ	бублэнщ	иублэнщ	дублэнщ	фублэнщ	яублэнщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэнкъым	бублэнкъым	иублэнкъым	дублэнкъым	фублэнкъым	яублэнкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнущ	бублэнущ	иублэнущ	дублэнущ	фублэнущ	яублэнущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэнукъым	бублэнукъым	иублэнукъым	дублэнукъым	фублэнукъым	яублэнукъым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэрэ	бублэрэ	иублэрэ	дублэрэ	фублэрэ	яублэрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэркъэ	бублэркъэ	иублэркъэ	дублэркъэ	фублэркъэ	яублэркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сублэ(р)т	бублэ(р)т	иублэ(р)т	дублэ(р)т	фублэ(р)т	яублэ(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сублэ(р)тэкъэ	бублэ(р)тэкъэ	иублэ(р)тэкъэ	дублэ(р)тэкъэ	фублэ(р)тэкъэ	яублэ(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	субла	бубла	иубла	дубла	фубла	яубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сублакъэ	бублакъэ	иублакъэ	дублакъэ	фублакъэ	яублакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сублат	бублат	иублат	дублат	фублат	яублат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сублатэкъэ	бублатэкъэ	иублатэкъэ	дублатэкъэ	фублатэкъэ	яублатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сублэгъа	бублэгъа	иублэгъа	дублэгъа	фублэгъа	яублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэгъакъэ	бублэгъакъэ	иублэгъакъэ	дублэгъакъэ	фублэгъакъэ	яублэгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэгъат	бублэгъат	иублэгъат	дублэгъат	фублэгъат	яублэгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сублэгъатэкъэ	бублэгъатэкъэ	иублэгъатэкъэ	дублэгъатэкъэ	фублэгъатэкъэ	яублэгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сублэ	бублэ	иублэ	дублэ	фублэ	яублэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сублэкъэ	бублэкъэ	иублэкъэ	дублэкъэ	фублэкъэ	яублэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сублэт	бублэт	иублэт	дублэт	фублэт	яублэт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сублэтэкъэ	бублэтэкъэ	иублэтэкъэ	дублэтэкъэ	фублэтэкъэ	яублэтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэн	бублэн	иублэн	дублэн	фублэн	яублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэнкъэ	бублэнкъэ	иублэнкъэ	дублэнкъэ	фублэнкъэ	яублэнкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэну	бублэну	иублэну	дублэну	фублэну	яублэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэнукъэ	бублэнукъэ	иублэнукъэ	дублэнукъэ	фублэнукъэ	яублэнукъэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэмэ	бублэмэ	иублэмэ	дублэмэ	фублэмэ	яублэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэмэ	умыублэмэ	имыублэмэ	дымыублэмэ	фымыублэмэ	ямыублэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	субламэ	бубламэ	иубламэ	дубламэ	фубламэ	яубламэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыубламэ	умыубламэ	имыубламэ	дымыубламэ	фымыубламэ	ямыубламэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сублэгъамэ	бублэгъамэ	иублэгъамэ	дублэгъамэ	фублэгъамэ	яублэгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублэгъамэ	умыублэгъамэ	имыублэгъамэ	дымыублэгъамэ	фымыублэгъамэ	ямыублэгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнмэ	бублэнмэ	иублэнмэ	дублэнмэ	фублэнмэ	яублэнмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнмэ	умыублэнмэ	имыублэнмэ	дымыублэнмэ	фымыублэнмэ	ямыублэнмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнумэ	бублэнумэ	иублэнумэ	дублэнумэ	фублэнумэ	яублэнумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнумэ	умыублэнумэ	имыублэнумэ	дымыублэнумэ	фымыублэнумэ	ямыублэнумэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэтэмэ	бублэтэмэ	иублэтэмэ	дублэтэмэ	фублэтэмэ	яублэтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэтэмэ	умыублэтэмэ	имыублэтэмэ	дымыублэтэмэ	фымыублэтэмэ	ямыублэтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сублатэмэ	бублатэмэ	иублатэмэ	дублатэмэ	фублатэмэ	яублатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублатэмэ	умыублатэмэ	имыублатэмэ	дымыублатэмэ	фымыублатэмэ	ямыублатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сублэгъатэмэ	бублэгъатэмэ	иублэгъатэмэ	дублэгъатэмэ	фублэгъатэмэ	яублэгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублэгъатэмэ	умыублэгъатэмэ	имыублэгъатэмэ	дымыублэгъатэмэ	фымыублэгъатэмэ	ямыублэгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнтэмэ	бублэнтэмэ	иублэнтэмэ	дублэнтэмэ	фублэнтэмэ	яублэнтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнтэмэ	умыублэнтэмэ	имыублэнтэмэ	дымыублэнтэмэ	фымыублэнтэмэ	ямыублэнтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнутэмэ	бублэнутэмэ	иублэнутэмэ	дублэнутэмэ	фублэнутэмэ	яублэнутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнутэмэ	умыублэнутэмэ	имыублэнутэмэ	дымыублэнутэмэ	фымыублэнутэмэ	ямыублэнутэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнт	бублэнт	иублэнт	дублэнт	фублэнт	яублэнт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэнтэкъым	бублэнтэкъым	иублэнтэкъым	дублэнтэкъым	фублэнтэкъым	яублэнтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнут	бублэнут	иублэнут	дублэнут	фублэнут	яублэнут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сублэнутэкъым	бублэнутэкъым	иублэнутэкъым	дублэнутэкъым	фублэнутэкъым	яублэнутэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэми	бублэми	иублэми	дублэми	фублэми	яублэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэми	умыублэми	имыублэми	дымыублэми	фымыублэми	ямыублэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сублами	бублами	иублами	дублами	фублами	яублами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублами	умыублами	имыублами	дымыублами	фымыублами	ямыублами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сублэгъами	бублэгъами	иублэгъами	дублэгъами	фублэгъами	яублэгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублэгъами	умыублэгъами	имыублэгъами	дымыублэгъами	фымыублэгъами	ямыублэгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнми	бублэнми	иублэнми	дублэнми	фублэнми	яублэнми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнми	умыублэнми	имыублэнми	дымыублэнми	фымыублэнми	ямыублэнми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнуми	бублэнуми	иублэнуми	дублэнуми	фублэнуми	яублэнуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнуми	умыублэнуми	имыублэнуми	дымыублэнуми	фымыублэнуми	ямыублэнуми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сублэтэми	бублэтэми	иублэтэми	дублэтэми	фублэтэми	яублэтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэтэми	умыублэтэми	имыублэтэми	дымыублэтэми	фымыублэтэми	ямыублэтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сублатэми	бублатэми	иублатэми	дублатэми	фублатэми	яублатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублатэми	умыублатэми	имыублатэми	дымыублатэми	фымыублатэми	ямыублатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сублэгъатэми	бублэгъатэми	иублэгъатэми	дублэгъатэми	фублэгъатэми	яублэгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сымыублэгъатэми	умыублэгъатэми	имыублэгъатэми	дымыублэгъатэми	фымыублэгъатэми	ямыублэгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнтэми	бублэнтэми	иублэнтэми	дублэнтэми	фублэнтэми	яублэнтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнтэми	умыублэнтэми	имыублэнтэми	дымыублэнтэми	фымыублэнтэми	ямыублэнтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сублэнутэми	бублэнутэми	иублэнутэми	дублэнутэми	фублэнутэми	яублэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сымыублэнутэми	умыублэнутэми	имыублэнутэми	дымыублэнутэми	фымыублэнутэми	ямыублэнутэми

гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сублаи	бублаи	иублаи	дублаи	фублаи	яублаи
щымыӀэныгъэ:	сымыублаи	умыублаи	имыублаи	дымыублаи	фымыублаи	ямыублаи

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
щыӀэныгъэ:	сублащэрэт	бублащэрэт	иублащэрэт	дублащэрэт	фублащэрэт	яублащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сымыублащэрэт	умыублащэрэт	имыублащэрэт	дымыублащэрэт	фымыублащэрэт	ямыублащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сублагъэнщ	бублагъэнщ	иублагъэнщ	дублагъэнщ	фублагъэнщ	яублагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнкъым	бублагъэнкъым	иублагъэнкъым	дублагъэнкъым	фублагъэнкъым	яублагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сублагъэнт	бублагъэнт	иублагъэнт	дублагъэнт	фублагъэнт	яублагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнтэкъым	бублагъэнтэкъым	иублагъэнтэкъым	дублагъэнтэкъым	фублагъэнтэкъым	яублагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сублагъэн	бублагъэн	иублагъэн	дублагъэн	фублагъэн	яублагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнкъэ	бублагъэнкъэ	иублагъэнкъэ	дублагъэнкъэ	фублагъэнкъэ	яублагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сублагъэнт	бублагъэнт	иублагъэнт	дублагъэнт	фублагъэнт	яублагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнтэкъэ	бублагъэнтэкъэ	иублагъэнтэкъэ	дублагъэнтэкъэ	фублагъэнтэкъэ	яублагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сублагъэнущ	бублагъэнущ	иублагъэнущ	дублагъэнущ	фублагъэнущ	яублагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнукъым	бублагъэнукъым	иублагъэнукъым	дублагъэнукъым	фублагъэнукъым	яублагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сублагъэнут	бублагъэнут	иублагъэнут	дублагъэнут	фублагъэнут	яублагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнутэкъым	бублагъэнутэкъым	иублагъэнутэкъым	дублагъэнутэкъым	фублагъэнутэкъым	яублагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сублагъэну	бублагъэну	иублагъэну	дублагъэну	фублагъэну	яублагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнукъэ	бублагъэнукъэ	иублагъэнукъэ	дублагъэнукъэ	фублагъэнукъэ	яублагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сублагъэнут	бублагъэнут	иублагъэнут	дублагъэнут	фублагъэнут	яублагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сублагъэнутэкъэ	бублагъэнутэкъэ	иублагъэнутэкъэ	дублагъэнутэкъэ	фублагъэнутэкъэ	яублагъэнутэкъэ

Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зыублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зымыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зыублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зымыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыублэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зыублэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зымыублэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	сублэ	бублэ	иублэ	дублэ	фублэ	яублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыублэ	умыублэ	имыублэ	дымыублэ	фымыублэ	ямыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	субла	бубла	иубла	дубла	фубла	яубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыубла	умыубла	имыубла	дымыубла	фымыубла	ямыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сублэгъа	бублэгъа	иублэгъа	дублэгъа	фублэгъа	яублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыублэгъа	умыублэгъа	имыублэгъа	дымыублэгъа	фымыублэгъа	ямыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сублэн	бублэн	иублэн	дублэн	фублэн	яублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыублэн	умыублэн	имыублэн	дымыублэн	фымыублэн	ямыублэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сублэну	бублэну	иублэну	дублэну	фублэну	яублэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сымыублэну	умыублэну	имыублэну	дымыублэну	фымыублэну	ямыублэну

Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ	ублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	мыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	убла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	ублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	мыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	ублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыублэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	ублэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	мыублэну

Обстоятельственнэ причастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	зэрызублэ	зэрыбублэ	зэриублэ	зэрыдублэ	зэрывублэ	зэраублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыублэ	зэрумыублэ	зэримыублэ	зэрыдмыублэ	зэрывмыублэ	зэрамыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызубла	зэрыбубла	зэриубла	зэрыдубла	зэрывубла	зэраубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыубла	зэрумыубла	зэримыубла	зэрыдмыубла	зэрывмыубла	зэрамыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	зэрызублэгъа	зэрыбублэгъа	зэриублэгъа	зэрыдублэгъа	зэрывублэгъа	зэраублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыублэгъа	зэрумыублэгъа	зэримыублэгъа	зэрыдмыублэгъа	зэрывмыублэгъа	зэрамыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызублэн	зэрыбублэн	зэриублэн	зэрыдублэн	зэрывублэн	зэраублэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыублэн	зэрумыублэн	зэримыублэн	зэрыдмыублэн	зэрывмыублэн	зэрамыублэн
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	зэрызублэну	зэрыбублэну	зэриублэну	зэрыдублэну	зэрывублэну	зэраублэну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	зэрызмыублэну	зэрумыублэну	зэримыублэну	зэрыдмыублэну	зэрывмыублэну	зэрамыублэну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щызублэ	щыбублэ	щиублэ	щыдублэ	щывублэ	щаублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыублэ	щумыублэ	щимыублэ	щыдмыублэ	щывмыублэ	щамыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызубла	щыбубла	щиубла	щыдубла	щывубла	щаубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыубла	щумыубла	щимыубла	щыдмыубла	щывмыубла	щамыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щызублэгъа	щыбублэгъа	щиублэгъа	щыдублэгъа	щывублэгъа	щаублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыублэгъа	щумыублэгъа	щимыублэгъа	щыдмыублэгъа	щывмыублэгъа	щамыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызублэн	щыбублэн	щиублэн	щыдублэн	щывублэн	щаублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыублэн	щумыублэн	щимыублэн	щыдмыублэн	щывмыублэн	щамыублэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щызублэну	щыбублэну	щиублэну	щыдублэну	щывублэну	щаублэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щызмыублэну	щумыублэну	щимыублэну	щыдмыублэну	щывмыублэну	щамыублэну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	здэзублэ	здэбублэ	здиублэ	здэдублэ	здэвублэ	здаублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыублэ	здумыублэ	здимыублэ	здэдмыублэ	здэвмыублэ	здамыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзубла	здэбубла	здиубла	здэдубла	здэвубла	здаубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыубла	здумыубла	здимыубла	здэдмыубла	здэвмыубла	здамыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	здэзублэгъа	здэбублэгъа	здиублэгъа	здэдублэгъа	здэвублэгъа	здаублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыублэгъа	здумыублэгъа	здимыублэгъа	здэдмыублэгъа	здэвмыублэгъа	здамыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзублэн	здэбублэн	здиублэн	здэдублэн	здэвублэн	здаублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыублэн	здумыублэн	здимыублэн	здэдмыублэн	здэвмыублэн	здамыублэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	здэзублэну	здэбублэну	здиублэну	здэдублэну	здэвублэну	здаублэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	здэзмыублэну	здумыублэну	здимыублэну	здэдмыублэну	здэвмыублэну	здамыублэну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзублэ	щӀэбублэ	щӀиублэ	щӀэдублэ	щӀэвублэ	щӀаублэ
ит зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыублэ	щӀумыублэ	щӀимыублэ	щӀэдмыублэ	щӀэвмыублэ	щӀамыублэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзубла	щӀэбубла	щӀиубла	щӀэдубла	щӀэвубла	щӀаубла
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыубла	щӀумыубла	щӀимыубла	щӀэдмыубла	щӀэвмыубла	щӀамыубла
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзублэгъа	щӀэбублэгъа	щӀиублэгъа	щӀэдублэгъа	щӀэвублэгъа	щӀаублэгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыублэгъа	щӀумыублэгъа	щӀимыублэгъа	щӀэдмыублэгъа	щӀэвмыублэгъа	щӀамыублэгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзублэн	щӀэбублэн	щӀиублэн	щӀэдублэн	щӀэвублэн	щӀаублэн
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыублэн	щӀумыублэн	щӀимыублэн	щӀэдмыублэн	щӀэвмыублэн	щӀамыублэн
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	щӀэзублэну	щӀэбублэну	щӀиублэну	щӀэдублэну	щӀэвублэну	щӀаублэну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	щӀэзмыублэну	щӀумыублэну	щӀимыублэну	щӀэдмыублэну	щӀэвмыублэну	щӀамыублэну

Деепричастиехэр	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ	сублэу	бублэу	иублэу	дублэу	фублэуэ	яублэу
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сымыублэу	умыублэу	имыублэу	дымыублэу	фымыублэу	ямыублэу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сублауэ	бублауэ	иублауэ	дублауэ	фублауэ	яублауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сымыублауэ	умыублауэ	имыублауэ	дымыублауэ	фымыублауэ	ямыублауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сублэурэ	бублэурэ	иублэурэ	дублэурэ	фублэурэ	яублэурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сымыублэурэ	умыублэурэ	имыублэурэ	дымыублэурэ	фымыублэурэ	ямыублэурэ

Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Подлежащэ
сэ	--	узоублэ	соублэ	--	фызоублэ	соублэ(хэ)
уэ	сыбоублэ	--	уоублэ / боублэ	дыбоублэ	--	уоублэ(хэ) / боублэ(хэ)
абы	сеублэ	уеублэ	еублэ	деублэ	феублэ	еублэ(хэ)
дэ	--	удоублэ	доублэ	--	фыдоублэ	доублэ(хэ)
фэ	сывоублэ	--	фоублэ	дывоублэ	--	фоублэ(хэ)
абыхэм	саублэ	уаублэ	яублэ	даублэ	фаублэ	яублэ(хэ)

Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)			Прямой Дополненэ
	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Подлежащэ
сэ	--	ус[ублэрэ]	с[ублэрэ]	--	фыс[ублэрэ]	с[ублэ(хэ)рэ]
уэ	сыб[ублэрэ]	--	б[ублэрэ]	дыб[ублэрэ]	--	б[ублэ(хэ)рэ]
абы	си[ублэрэ]	уи[ублэрэ]	и[ублэрэ]	ди[ублэрэ]	фи[ублэрэ]	и[ублэ(хэ)рэ]
дэ	--	уд[ублэрэ]	д[ублэрэ]	--	фыд[ублэрэ]	д[ублэ(хэ)рэ]
фэ	сыф[ублэрэ]	--	ф[ублэрэ]	дыф[ублэрэ]	--	ф[ублэ(хэ)рэ]
абыхэм	са[ублэрэ]	уа[ублэрэ]	я[ублэрэ]	да[ублэрэ]	фа[ублэрэ]	я[ублэ(хэ)рэ]

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[убл]э	[убл]эр	--	[убл]эхэр
Эргативнэ:	[убл]э	[убл]эм	--	[убл]эхэм
Послеложнэ:	[убл]экӀэ	[убл]эмкӀэ	[убл]эхэкӀэ	[убл]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[убл]эуэ	[убл]эрауэ	[убл]эхэу	[убл]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[убл]а	[убл]ар	--	[убл]ахэр
Эргативнэ:	[убл]а	[убл]ам	--	[убл]ахэм
Послеложнэ:	[убл]акӀэ	[убл]амкӀэ	[убл]ахэкӀэ	[убл]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[убл]ауэ	[убл]арауэ	[убл]ахэу	[убл]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[убл]эн	[убл]эныр	--	[убл]энхэр
Эргативнэ:	[убл]эн	[убл]эным	--	[убл]энхэм
Послеложнэ:	[убл]энкӀэ	[убл]энымкӀэ	[убл]энхэкӀэ	[убл]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[убл]эну	[убл]энырауэ	[убл]энхэу	[убл]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[убл]эну	[убл]энур	--	[убл]энухэр
Эргативнэ:	[убл]эну	[убл]энум	--	[убл]энухэм
Послеложнэ:	[убл]энукӀэ	[убл]энумкӀэ	[убл]энухэкӀэ	[убл]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[убл]энууэ	[убл]энурауэ	[убл]энухэу	[убл]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

1. Зыгуэр къэгъэсэбэпыным (ерыскъы, хьэпшып) е гъэзэщӀэным (Ӏуэху) щӀэдзэн, къегъэжьэн.

ЩАПХЪЭХЭР

• Ӏуэху мыублэ блэ хэсщ. Псалъэжьхэр

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• ублэн: begin, start, commence sth

УРЫСЫБЗЭ

• ублэн: начать что-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.