АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [psɐxʷǝ'ʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [псэху] + -гъу + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | псэхугъуэ | псэхугъуэр | -- | псэхугъуэхэр |
Эргативнэ: | псэхугъуэ | псэхугъуэм | -- | псэхугъуэхэм |
Послеложнэ: | псэхугъуэкӀэ | псэхугъуэмкӀэ | псэхугъуэхэкӀэ | псэхугъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | псэхугъуэу | псэхугъуэрауэ | псэхугъуэхэу | псэхугъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Псэм, Ӏэпкълъэпкъым зыщигъэпсэху зэман, бауэгъуэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Псэхугъуэ ямыӀэу псым къызэпрыукӀыу щыта жыжьэрыуэ топитӀри ӀуащӀэжауэ щымт. Къашыргъэ ХьэпащӀэ
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- псэхугъуэ: a break, a respite, a reprieve, a breather, a chance to rest
УРЫСЫБЗЭ
- псэхугъуэ: просвет, передышка
псалъафэ зэпыщӀахэр
Псэхугъуэ зигъэхуэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: let yourself rest, take a breather Урысыбзэ: дать себе передышку. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Псэхугъуэ игъэхуэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: let sb have a breather, a break Урысыбзэ: дать кому-л. передышку. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Псэхугъуэ мыгъуэтын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: not have a moment’s rest, live without hope Урысыбзэ: не иметь передышки; жить беспросветно. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.