АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
пкъы (1)
-
пкъы (2)
-
пкъы (3)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [pʹqʹǝ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [пкъ] + -ы
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | пкъы | пкъыр | -- | пкъыхэр |
| Эргативнэ: | пкъы | пкъым | -- | пкъыхэм |
| Послеложнэ: | пкъыкӀэ | пкъымкӀэ | пкъыхэкӀэ | пкъыхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | пкъыуэ | пкъырауэ | пкъыхэу | пкъыхэрауэ |
| еигъэ формэхэр | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| сипкъ | уипкъ | ипкъ | дипкъ | фипкъ | япкъ |
МЫХЬЭНЭ
- ЦӀыхум. Ӏэщым ипкъ (и щхьэ, и лъакъуэ, н.).
- Ухуэныгъэ гуэрым и Ӏыхьэ нэхъыщхьэ, ухуэныгъэр зытезыӀыгъэ.
- Зыгуэрым хыхьэн, кӀуэцӀрыкӀын.
- КъэкӀыгъэхэм я къудамэ, тхьэмпэхэр зытет Ӏыхьэ нэхъыщхьэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- ЩӀэншэу си гур къигуфӀыкӀыу, Зэхьэзэхуэм пкъыр жан ещӀ. ХьэхъупащӀэ Хьэжбэчыр
- Розэм и пкъым узэреӀэу, Банэу тетым укъауӀэ, Ауэ абы и мэ гуакӀуэм Димыхьэхыу зы щымыӀэ. КӀуащ БетӀал
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Унэм и пкъыр щхьэ темылъу щытщ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пкъы: 1. body (of a human or animal), build (human) 2. frame, body 3. pass through, penetrate (about water) 4. stem, stalk
- Унэм и пкъыр щхьэ темылъу щытщ: the fame of the house is without a roof.
УРЫСЫБЗЭ
- пкъы: 1. тело (человека, животного); телосложение (человека) 2. каркас, корпус 3. проникнуть, пройти (о воде) 4. стебель
- Унэм и пкъыр щхьэ темылъу щытщ: каркас дома стоит без кровли.
псалъафэ зэпыщӀахэр
[Зи]пкъ жан
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: nimble, agile, adroit
Урысыбзэ: шустрый; проворный.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Пкъым къикӀа
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: be sb’s flesh and blood, be a blood relative
Урысыбзэ: плоть от плоти кого-л.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Пкъыр гъэжанын
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: be invigorated, exhilarated, refreshed
Урысыбзэ: бодриться.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Зи пкъыр зэрымыубыда
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: a young man, a youth
Урысыбзэ: подросток, юноша.
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
Пкъыр щӀэлӀэн
1.
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: wither, fade (about a plant)
Урысыбзэ: увядать (о растении)
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
2.
Мыхьэнэ:
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: waste, fade away (about a person)
Урысыбзэ: гаснуть, увядать (о человеке).
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
пкъы зэкӀуж
Мыхьэнэ: Ӏэпкълъэпкъ дахэ зиӀэ, инагъкӀэ зэкӀуж цӀыху.
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: slender, slim, handsome, stately
Урысыбзэ: статный, стройный
Псалъэ зэпхахэр:
Щапхъэхэр:
пкъы мызагъэ
Мыхьэнэ: ЦӀыху псынщӀэ егъэлея, тетӀысхьэпӀэ зимыӀэ.
НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
Инджылыбзэ: restless, fidgety, boisterous
Сабий пкъы мызагъэ: a boisterous child
Урысыбзэ: беспокойный, непоседливый, неугомонный
Сабий пкъы мызагъэ: непоседливый ребенок
Псалъэ зэпхахэр:
Сабий пкъы мызагъэ.
Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
-
пкъы
-
пкъы
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [pʹqʹǝ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [пкъ] + -ы
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | пкъы | пкъыр | -- | пкъыхэр |
| Эргативнэ: | пкъы | пкъым | -- | пкъыхэм |
| Послеложнэ: | пкъыкӀэ | пкъымкӀэ | пкъыхэкӀэ | пкъыхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | пкъыуэ | пкъырауэ | пкъыхэу | пкъыхэрауэ |
| еигъэ формэхэр | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| сипкъ | уипкъ | ипкъ | дипкъ | фипкъ | япкъ |
МЫХЬЭНЭ
- Пхъэщхьэмыщхьэ языныкъуэхэм хэлъ, купщӀэр зэрылъ быдэ тыкъыр; купкъ.
ЩАПХЪЭХЭР
- КупщӀэ ӀэфӀ зэрылъ абрикосым ипкъхэр дзэкӀэ зэтригъэпкӀыу Хъуэжэ жыг жьауэм щӀэст. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пкъы: seed, pit (of a fruit), stone, kernel, nucleus
УРЫСЫБЗЭ
- пкъы: косточка (плода)
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [pʹqʹǝ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [пкъ] + -ы
СКЛОНЕНЭ
| Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
|---|---|---|---|---|
| Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
| Именительнэ: | пкъы | пкъыр | -- | пкъыхэр |
| Эргативнэ: | пкъы | пкъым | -- | пкъыхэм |
| Послеложнэ: | пкъыкӀэ | пкъымкӀэ | пкъыхэкӀэ | пкъыхэмкӀэ |
| Обстоятельственнэ: | пкъыуэ | пкъырауэ | пкъыхэу | пкъыхэрауэ |
| еигъэ формэхэр | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| сипкъ | уипкъ | ипкъ | дипкъ | фипкъ | япкъ |
МЫХЬЭНЭ
- Жыпхъэ, макъамэ щапхъэ.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Уэрэдым ипкъ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- пкъы: rhythm, rhythmics, melody
- Уэрэдым ипкъ: the melody of a song
УРЫСЫБЗЭ
- пкъы: ритм, ритмика; мелодия
- Уэрэдым ипкъ: мелодия песни
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.