АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕEdit
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭEdit
- IPA [nǝbʁʷɐ'ħɐʂ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭEdit
- [ныгъу] + -э + [хьэш]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | ныбгъуэхьэш | ныбгъуэхьэшыр | -- | ныбгъуэхьэшхэр |
Эргативнэ: | ныбгъуэхьэш | ныбгъуэхьэшым | -- | ныбгъуэхьэшхэм |
Послеложнэ: | ныбгъуэхьэшкӀэ | ныбгъуэхьэшымкӀэ | ныбгъуэхьэшхэкӀэ | ныбгъуэхьэшхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | ныбгъуэхьэшу | ныбгъуэхьэшырауэ | ныбгъуэхьэшхэу | ныбгъуэхьэшхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ныбгъуэ къраубыдыным хуэщӀа матэ.
- ХьилагъэкӀэ зыгуэр зрашэ щӀыпӀэ къызэрыкӀыжыгъуей, къызэрымыкӀыжыф.
ЩАПХЪЭХЭРEdit
- Ди дзакӀуэдзашэр Къарэ Къудетти пхъашокъуэщ ныбгъуэхьэш гущэм изыгъэзашэр Абей и къуэкӀэ ди Борэщ. ӀуэрыӀуатэ, фольклор
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Ныбгъуэхьэш мэшым хэгъэувэн.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- ныбгъуэхьэш: 1. a woven basket-trap for quail, a snare 2. trap, snare, deadfall
- Ныбгъуэхьэш мэшым хэгъэувэн: to set a quail trap among the millet.
УРЫСЫБЗЭEdit
- ныбгъуэхьэш: 1. плетёная корзина-ловушка на перепелов, силок. 2. ловушка, западня
- Ныбгъуэхьэш мэшым хэгъэувэн: поставить ловушку для перепелов среди проса.
псалъафэ зэпыщӀахэр
Ныбгъуэхьэш дзынEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: set nets, traps, snares, deadfalls Урысыбзэ: расставить сети, ловушку, силки. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕEdit
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.