АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕEdit
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭEdit
- IPA [mɐʂ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭEdit
- [мэш]
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | мэш | мэшыр | -- | мэшхэр |
Эргативнэ: | мэш | мэшым | -- | мэшхэм |
Послеложнэ: | мэшкӀэ | мэшымкӀэ | мэшхэкӀэ | мэшхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | мэшу | мэшырауэ | мэшхэу | мэшхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Ху къызыщӀаӀукӀ гъатхасэ къэкӀыгъэ (Panicum tiliaceum).
ЩАПХЪЭХЭРEdit
- Гъавэ лъэпкъыгъуэхэм щыщу Къэбэрдейм нэхъыбэу мэш ящӀэу щытащ. Нэгумэ Шорэ
- Нартхэ я мэшыр мэбагъуэ, Нартхэ гъубжэншэу зэхэсщ. Нартхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- мэш: proso millet, broomcorn millet, common millet, hog millet, Kashfi millet, red millet, and white millet.
УРЫСЫБЗЭEdit
- мэш: просо посевное
псалъафэ зэпыщӀахэр
Мэш мыгъуэ щӀэнEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: be grief-stricken Урысыбзэ: постичь - о горе. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Мэшым хагъуэ хидзэнEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: begin to ripen – about cereals Урысыбзэ: начать созревать - о колосовых. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Мэшыр къэщхьэлъэнEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: to form ears – about millet Урысыбзэ: колоситься - о просе. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕEdit
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.