АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['mǝʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [мыгъу] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | мыгъуэ | мыгъуэр | -- | мыгъуэхэр |
Эргативнэ: | мыгъуэ | мыгъуэм | -- | мыгъуэхэм |
Послеложнэ: | мыгъуэкӀэ | мыгъуэмкӀэ | мыгъуэхэкӀэ | мыгъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | мыгъуэу | мыгъуэрауэ | мыгъуэхэу | мыгъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Нэщхъеягъуэ, бэӀутӀэӀу, тхьэмыщкӀагъэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- Жылэм я мыгъуэ я гъуощ. Псалъэжьхэр
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Сыт мыгъуэр къыпщыущӀ?
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- мыгъуэ: disaster, calamity, grief, misfortune
- Сыт мыгъуэр къыпщыущӀ?: Oh! What happend to you?
УРЫСЫБЗЭ
- мыгъуэ: беда, несчастье, горе
- Сыт мыгъуэр къыпщыущӀ?: Ой, что с тобой случилось?
псалъафэ зэпыщӀахэр
Мыгъуэ хуэхъуи
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: turn into a disaster or calamity for sb Урысыбзэ: обернуться бедой, несчастьем для кого-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ПЛЪЫФЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['mǝʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [мыгъу] + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | мыгъуэ | мыгъуэр | -- | мыгъуэхэр |
Эргативнэ: | мыгъуэ | мыгъуэм | -- | мыгъуэхэм |
Послеложнэ: | мыгъуэкӀэ | мыгъуэмкӀэ | мыгъуэхэкӀэ | мыгъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | мыгъуэу | мыгъуэрауэ | мыгъуэхэу | мыгъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Насыпыншэ, хьэрычэтыншэ, мыкӀуэмытэ, фаджэ.
- ГуфӀэгъуэ зыдумылъагъу, гугъуехькӀэ гъэнщӀа.
- ФӀыуэ ялъэгъуа, лъагъуныгъэ зыхуащӀа.
- ЦӀыху лӀам хужаӀэ.
ЩАПХЪЭХЭР
- ЛӀым я нэхъ мыгъуэм Ӏуэхугъуибгъу зэпеч. Псалъэжьхэр
- Сэ пщэдджыжьыр си пӀалъэщ, ПӀалъэ мыгъуэр си лажьэщ. Къэбэрдей поэзием и антологие
- Гъуэлъыжащ, нэпс щӀигъэж хъунщ и мыгъуэм щхьэкӀэ... Къущхьэ СулътӀан
- Сыт жесӀэжыну уи мыгъуэм..? Зы едзыгъуэу зэхэлъ пьесэхэр
- БетӀал мыгъуэм фӀыуэ илъагъуу щытащ ар. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ПсэукӀэ мыгъуэ.
- Гъуэгу мыгъуэ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- мыгъуэ: 1. worthless, good-for-nothing, useless 2. joyless, pathetic 3. beloved, sweetheart 4. deceased
- ПсэукӀэ мыгъуэ: joyless way of life
- Гъуэгу мыгъуэ: joyless road
УРЫСЫБЗЭ
- мыгъуэ: 1. никудышный, никчёмный 2. безрадостный, жалкий 3. возлюбленный, возлюбленная 4. покойный
- ПсэукӀэ мыгъуэ: безрадостный образ жизни
- Гъуэгу мыгъуэ: безрадостная дорога
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.
АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЧАСТИЦЭ
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA ['mǝʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- [мыгъу] + -э
МЫХЬЭНЭ
- ГущӀэгъу, гукъеяуэ, узыныгъэ, зэгуэп, мыарэзыныгъэ, н. къ. къигъэлъагъуэу къагъэсэбэп.
ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЕукӀ мыгъуэ!
- Ара мыгъуэ плъэкӀынури!
- Сыт мыгъуэ жиӀар!
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- мыгъуэ: a particle used to express a feeling of pain, pity, frustration, dissatisfaction, etc.
- ЕукӀ мыгъуэ! Oh, they’re killing him!
- Ара мыгъуэ плъэкӀынури! Oh, only you can do it!
- Сыт мыгъуэ жиӀар!: Oh, what did he say!
УРЫСЫБЗЭ
- мыгъуэ: частицэ употребляется для выражения чувства боли, сожаления, жалости, досады, недовольства и т. п.
- ЕукӀ мыгъуэ! Ой, убивают!
- Ара мыгъуэ плъэкӀынури! Ой, только ты это сможешь!
- Сыт мыгъуэ жиӀар!: Ой, что сказал!
псалъафэ зэпыщӀахэр
Гъуэгу мыгъуэ ежьэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: may you be damned! Урысыбзэ: быть ты проклят! Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Жьэ мыгъуэ ипсэлъыкӀын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: say sth to sb’s misfortune Урысыбзэ: сказать что-л. к несчастью Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Мурад мыгъуэ щӀын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: have bad intentions, come up with or conceive sth bad Урысыбзэ: задумать что-л. плохое Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Мыгъуэ хуэхъун (мыгъуэ пхухъу)
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: turn into a disaster, become the source of a misery for sb. Урысыбзэ: обернуться бедой, стать источником несчастья для кого-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Си ужьыр мыгъуэ фхухъу Ботэщхэ. Аращ сэ слъэкӀынур. КъардэнгъущӀ Зырамыку
МыгъуэкӀэ егъэшхын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: not let sb fully enjoy sth or get enough of sth (of some food) Урысыбзэ: не давать кому-л. насладиться, насытиться чем-л. (какой-л. едой). Псалъэ зэпхахэр: МыгъуэкӀэ сыбгъэшхащ, укъысӀэщӀэуэурэ. Щапхъэхэр:
Мыгъуэр зи мыгъуар
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: a scapegoat Урысыбзэ: козёл отпущения. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр: Мыгъуэр эи мыгъуар Нафисэтти, мы махуэхэм абы и фэ куэд дэкӀырт. КӀыщокъуэ Алим
ПӀастэ мыгъуэ егъэшхын
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: persecute sb; be the bane of sb’s existence Урысыбзэ: не давать житья кому-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Уанэ мыгъуэ телъхьэн
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: get into trouble Урысыбзэ: попасть в беду Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.