Wt/kbd/кӏэрыныкъэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [tʹʂɐrǝnǝ'qʹɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

кӏэры- + ныкъэн

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "кӏэрыныкъэн"-м и спряженэ

Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:	кӏэрыныкъэн
щымыӀэныгъэ:	кӏэрымыныкъэн

Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэн	укӏэрыныкъэн	кӏэрыныкъэн	дыкӏэрыныкъэн	фыкӏэрыныкъэн	кӏэрыныкъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэн	укӏэрымыныкъэн	кӏэрымыныкъэн	дыкӏэрымыныкъэн	фыкӏэрымыныкъэн	кӏэрымыныкъэн(хэ)

унафэ наклоненэ	уэ	фэ
щыӀэныгъэ:	кӏэрыныкъэ!	фыкӏэрыныкъэ!
щымыӀэныгъэ:	укӏэрымыныкъэ!	фыкӏэрымыныкъэ!

Ре-кӀэ унафэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыреныкъэ	укӏэрыреныкъэ	кӏэрыреныкъэ	дыкӏэрыреныкъэ	фыкӏэрыреныкъэ	кӏэрыреныкъэ
щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыремыныкъэ	укӏэрыремыныкъэ	кӏэрыремыныкъэ	дыкӏэрыремыныкъэ	фыкӏэрыремыныкъэ	кӏэрыремыныкъэ

ЗэраӀуатэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэроныкъэ(р)	укӏэроныкъэ(р)	кӏэроныкъэ(р)	дыкӏэроныкъэ(р)	фыкӏэроныкъэ(р)	кӏэроныкъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэркъым	укӏэрыныкъэркъым	кӏэрыныкъэркъым	дыкӏэрыныкъэркъым	фыкӏэрыныкъэркъым	кӏэрыныкъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэ(р)т	укӏэрыныкъэ(р)т	кӏэрыныкъэ(р)т	дыкӏэрыныкъэ(р)т	фыкӏэрыныкъэ(р)т	кӏэрыныкъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэ(р)тэкъым	укӏэрыныкъэ(р)тэкъым	кӏэрыныкъэ(р)тэкъым	дыкӏэрыныкъэ(р)тэкъым	фыкӏэрыныкъэ(р)тэкъым	кӏэрыныкъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъащ	укӏэрыныкъащ	кӏэрыныкъащ	дыкӏэрыныкъащ	фыкӏэрыныкъащ	кӏэрыныкъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъакъым	укӏэрыныкъакъым	кӏэрыныкъакъым	дыкӏэрыныкъакъым	фыкӏэрыныкъакъым	кӏэрыныкъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъат	укӏэрыныкъат	кӏэрыныкъат	дыкӏэрыныкъат	фыкӏэрыныкъат	кӏэрыныкъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъатэкъым	укӏэрыныкъатэкъым	кӏэрыныкъатэкъым	дыкӏэрыныкъатэкъым	фыкӏэрыныкъатэкъым	кӏэрыныкъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъащ	укӏэрыныкъэгъащ	кӏэрыныкъэгъащ	дыкӏэрыныкъэгъащ	фыкӏэрыныкъэгъащ	кӏэрыныкъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъакъым	укӏэрыныкъэгъакъым	кӏэрыныкъэгъакъым	дыкӏэрыныкъэгъакъым	фыкӏэрыныкъэгъакъым	кӏэрыныкъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъат	укӏэрыныкъэгъат	кӏэрыныкъэгъат	дыкӏэрыныкъэгъат	фыкӏэрыныкъэгъат	кӏэрыныкъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъатэкъым	укӏэрыныкъэгъатэкъым	кӏэрыныкъэгъатэкъым	дыкӏэрыныкъэгъатэкъым	фыкӏэрыныкъэгъатэкъым	кӏэрыныкъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэщ	укӏэрыныкъэщ	кӏэрыныкъэщ	дыкӏэрыныкъэщ	фыкӏэрыныкъэщ	кӏэрыныкъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэкъым	укӏэрыныкъэкъым	кӏэрыныкъэкъым	дыкӏэрыныкъэкъым	фыкӏэрыныкъэкъым	кӏэрыныкъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэт	укӏэрыныкъэт	кӏэрыныкъэт	дыкӏэрыныкъэт	фыкӏэрыныкъэт	кӏэрыныкъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэтэкъым	укӏэрыныкъэтэкъым	кӏэрыныкъэтэкъым	дыкӏэрыныкъэтэкъым	фыкӏэрыныкъэтэкъым	кӏэрыныкъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнщ	укӏэрыныкъэнщ	кӏэрыныкъэнщ	дыкӏэрыныкъэнщ	фыкӏэрыныкъэнщ	кӏэрыныкъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнкъым	укӏэрыныкъэнкъым	кӏэрыныкъэнкъым	дыкӏэрыныкъэнкъым	фыкӏэрыныкъэнкъым	кӏэрыныкъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнущ	укӏэрыныкъэнущ	кӏэрыныкъэнущ	дыкӏэрыныкъэнущ	фыкӏэрыныкъэнущ	кӏэрыныкъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнукъым	укӏэрыныкъэнукъым	кӏэрыныкъэнукъым	дыкӏэрыныкъэнукъым	фыкӏэрыныкъэнукъым	кӏэрыныкъэну(хэ)къым

ЗэрыупщӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэрэ	укӏэрыныкъэрэ	кӏэрыныкъэрэ	дыкӏэрыныкъэрэ	фыкӏэрыныкъэрэ	кӏэрыныкъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэркъэ	укӏэрыныкъэркъэ	кӏэрыныкъэркъэ	дыкӏэрыныкъэркъэ	фыкӏэрыныкъэркъэ	кӏэрыныкъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэ(р)т	укӏэрыныкъэ(р)т	кӏэрыныкъэ(р)т	дыкӏэрыныкъэ(р)т	фыкӏэрыныкъэ(р)т	кӏэрыныкъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэ(р)тэкъэ	укӏэрыныкъэ(р)тэкъэ	кӏэрыныкъэ(р)тэкъэ	дыкӏэрыныкъэ(р)тэкъэ	фыкӏэрыныкъэ(р)тэкъэ	кӏэрыныкъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъа	укӏэрыныкъа	кӏэрыныкъа	дыкӏэрыныкъа	фыкӏэрыныкъа	кӏэрыныкъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъакъэ	укӏэрыныкъакъэ	кӏэрыныкъакъэ	дыкӏэрыныкъакъэ	фыкӏэрыныкъакъэ	кӏэрыныкъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъат	укӏэрыныкъат	кӏэрыныкъат	дыкӏэрыныкъат	фыкӏэрыныкъат	кӏэрыныкъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъатэкъэ	укӏэрыныкъатэкъэ	кӏэрыныкъатэкъэ	дыкӏэрыныкъатэкъэ	фыкӏэрыныкъатэкъэ	кӏэрыныкъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъа	укӏэрыныкъэгъа	кӏэрыныкъэгъа	дыкӏэрыныкъэгъа	фыкӏэрыныкъэгъа	кӏэрыныкъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъакъэ	укӏэрыныкъэгъакъэ	кӏэрыныкъэгъакъэ	дыкӏэрыныкъэгъакъэ	фыкӏэрыныкъэгъакъэ	кӏэрыныкъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъат	укӏэрыныкъэгъат	кӏэрыныкъэгъат	дыкӏэрыныкъэгъат	фыкӏэрыныкъэгъат	кӏэрыныкъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъатэкъэ	укӏэрыныкъэгъатэкъэ	кӏэрыныкъэгъатэкъэ	дыкӏэрыныкъэгъатэкъэ	фыкӏэрыныкъэгъатэкъэ	кӏэрыныкъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэ	укӏэрыныкъэ	кӏэрыныкъэ	дыкӏэрыныкъэ	фыкӏэрыныкъэ	кӏэрыныкъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэкъэ	укӏэрыныкъэкъэ	кӏэрыныкъэкъэ	дыкӏэрыныкъэкъэ	фыкӏэрыныкъэкъэ	кӏэрыныкъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэт	укӏэрыныкъэт	кӏэрыныкъэт	дыкӏэрыныкъэт	фыкӏэрыныкъэт	кӏэрыныкъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэтэкъэ	укӏэрыныкъэтэкъэ	кӏэрыныкъэтэкъэ	дыкӏэрыныкъэтэкъэ	фыкӏэрыныкъэтэкъэ	кӏэрыныкъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэн	укӏэрыныкъэн	кӏэрыныкъэн	дыкӏэрыныкъэн	фыкӏэрыныкъэн	кӏэрыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнкъэ	укӏэрыныкъэнкъэ	кӏэрыныкъэнкъэ	дыкӏэрыныкъэнкъэ	фыкӏэрыныкъэнкъэ	кӏэрыныкъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэну	укӏэрыныкъэну	кӏэрыныкъэну	дыкӏэрыныкъэну	фыкӏэрыныкъэну	кӏэрыныкъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнукъэ	укӏэрыныкъэнукъэ	кӏэрыныкъэнукъэ	дыкӏэрыныкъэнукъэ	фыкӏэрыныкъэнукъэ	кӏэрыныкъэну(хэ)къэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэмэ	укӏэрыныкъэмэ	кӏэрыныкъэмэ	дыкӏэрыныкъэмэ	фыкӏэрыныкъэмэ	кӏэрыныкъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэмэ	укӏэрымыныкъэмэ	кӏэрымыныкъэмэ	дыкӏэрымыныкъэмэ	фыкӏэрымыныкъэмэ	кӏэрымыныкъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъамэ	укӏэрыныкъамэ	кӏэрыныкъамэ	дыкӏэрыныкъамэ	фыкӏэрыныкъамэ	кӏэрыныкъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъамэ	укӏэрымыныкъамэ	кӏэрымыныкъамэ	дыкӏэрымыныкъамэ	фыкӏэрымыныкъамэ	кӏэрмыныкъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъамэ	укӏэрыныкъэгъамэ	кӏэрыныкъэгъамэ	дыкӏэрыныкъэгъамэ	фыкӏэрыныкъэгъамэ	кӏэрыныкъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэгъамэ	укӏэрымыныкъэгъамэ	кӏэрымыныкъэгъамэ	дыкӏэрымыныкъэгъамэ	фыкӏэрымыныкъэгъамэ	кӏэрымыныкъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнмэ	укӏэрыныкъэнмэ	кӏэрыныкъэнмэ	дыкӏэрыныкъэнмэ	фыкӏэрыныкъэнмэ	кӏэрыныкъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнмэ	укӏэрымыныкъэнмэ	кӏэрымыныкъэнмэ	дыкӏэрымыныкъэнмэ	фыкӏэрымыныкъэнмэ	кӏэрымыныкъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнумэ	укӏэрыныкъэнумэ	кӏэрыныкъэнумэ	дыкӏэрыныкъэнумэ	фыкӏэрыныкъэнумэ	кӏэрыныкъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнумэ	укӏэрымыныкъэнумэ	кӏэрымыныкъэнумэ	дыкӏэрымыныкъэнумэ	фыкӏэрымыныкъэнумэ	кӏэрымыныкъэну(хэ)мэ

условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэтэмэ	укӏэрыныкъэтэмэ	кӏэрыныкъэтэмэ	дыкӏэрыныкъэтэмэ	фыкӏэрыныкъэтэмэ	кӏэрыныкъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэтэмэ	укӏэрымыныкъэтэмэ	кӏэрымыныкъэтэмэ	дыкӏэрымыныкъэтэмэ	фыкӏэрымыныкъэтэмэ	кӏэрымыныкъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъатэмэ	укӏэрыныкъатэмэ	кӏэрыныкъатэмэ	дыкӏэрыныкъатэмэ	фыкӏэрыныкъатэмэ	кӏэрыныкъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъатэмэ	укӏэрымыныкъатэмэ	кӏэрымыныкъатэмэ	дыкӏэрымыныкъатэмэ	фыкӏэрымыныкъатэмэ	кӏэрымыныкъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъатэмэ	укӏэрыныкъэгъатэмэ	кӏэрыныкъэгъатэмэ	дыкӏэрыныкъэгъатэмэ	фыкӏэрыныкъэгъатэмэ	кӏэрыныкъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэгъатэмэ	укӏэрымыныкъэгъатэмэ	кӏэрымыныкъэгъатэмэ	дыкӏэрымыныкъэгъатэмэ	фыкӏэрымыныкъэгъатэмэ	кӏэрымыныкъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнтэмэ	укӏэрыныкъэнтэмэ	кӏэрыныкъэнтэмэ	дыкӏэрыныкъэнтэмэ	фыкӏэрыныкъэнтэмэ	кӏэрыныкъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнтэмэ	укӏэрымыныкъэнтэмэ	кӏэрымыныкъэнтэмэ	дыкӏэрымыныкъэнтэмэ	фыкӏэрымыныкъэнтэмэ	кӏэрымыныкъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнутэмэ	укӏэрыныкъэнутэмэ	кӏэрыныкъэнутэмэ	дыкӏэрыныкъэнутэмэ	фыкӏэрыныкъэнутэмэ	кӏэрыныкъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнутэмэ	укӏэрымыныкъэнутэмэ	кӏэрымыныкъэнутэмэ	дыкӏэрымыныкъэнутэмэ	фыкӏэрымыныкъэнутэмэ	кӏэрымыныкъэну(хэ)тэмэ

сослагательнэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнт	укӏэрыныкъэнт	кӏэрыныкъэнт	дыкӏэрыныкъэнт	фыкӏэрыныкъэнт	кӏэрыныкъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнтэкъым	укӏэрыныкъэнтэкъым	кӏэрыныкъэнтэкъым	дыкӏэрыныкъэнтэкъым	фыкӏэрыныкъэнтэкъым	кӏэрыныкъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнут	укӏэрыныкъэнут	кӏэрыныкъэнут	дыкӏэрыныкъэнут	фыкӏэрыныкъэнут	кӏэрыныкъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнутэкъым	укӏэрыныкъэнутэкъым	кӏэрыныкъэнутэкъым	дыкӏэрыныкъэнутэкъым	фыкӏэрыныкъэнутэкъым	кӏэрыныкъэну(хэ)тэкъым

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэми	укӏэрыныкъэми	кӏэрыныкъэми	дыкӏэрыныкъэми	фыкӏэрыныкъэми	кӏэрыныкъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэми	укӏэрымыныкъэми	кӏэрымыныкъэми	дыкӏэрымыныкъэми	фыкӏэрымыныкъэми	кӏэрымыныкъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъами	укӏэрыныкъами	кӏэрыныкъами	дыкӏэрыныкъами	фыкӏэрыныкъами	кӏэрыныкъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъами	укӏэрымыныкъами	кӏэрымыныкъами	дыкӏэрымыныкъами	фыкӏэрымыныкъами	кӏэрымыныкъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъами	укӏэрыныкъэгъами	кӏэрыныкъэгъами	дыкӏэрыныкъэгъами	фыкӏэрыныкъэгъами	кӏэрыныкъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэгъами	укӏэрымыныкъэгъами	кӏэрымыныкъэгъами	дыкӏэрымыныкъэгъами	фыкӏэрымыныкъэгъами	кӏэрымыныкъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнми	укӏэрыныкъэнми	кӏэрыныкъэнми	дыкӏэрыныкъэнми	фыкӏэрыныкъэнми	кӏэрыныкъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнми	укӏэрымыныкъэнми	кӏэрымыныкъэнми	дыкӏэрымыныкъэнми	фыкӏэрымыныкъэнми	кӏэрымыныкъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнуми	укӏэрыныкъэнуми	кӏэрыныкъэнуми	дыкӏэрыныкъэнуми	фыкӏэрыныкъэнуми	кӏэрыныкъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнуми	укӏэрымыныкъэнуми	кӏэрымыныкъэнуми	дыкӏэрымыныкъэнуми	фыкӏэрымыныкъэнуми	кӏэрымыныкъэну(хэ)ми

уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэтэми	укӏэрыныкъэтэми	кӏэрыныкъэтэми	дыкӏэрыныкъэтэми	фыкӏэрыныкъэтэми	кӏэрыныкъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэтэми	укӏэрымыныкъэтэми	кӏэрымыныкъэтэми	дыкӏэрымыныкъэтэми	фыкӏэрымыныкъэтэми	кӏэрымыныкъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъатэми	укӏэрыныкъатэми	кӏэрыныкъатэми	дыкӏэрыныкъатэми	фыкӏэрыныкъатэми	кӏэрыныкъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъатэми	укӏэрымыныкъатэми	кӏэрымыныкъатэми	дыкӏэрымыныкъатэми	фыкӏэрымыныкъатэми	кӏэрымыныкъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэгъатэми	укӏэрыныкъэгъатэми	кӏэрыныкъэгъатэми	дыкӏэрыныкъэгъатэми	фыкӏэрыныкъэгъатэми	кӏэрыныкъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэгъатэми	укӏэрымыныкъэгъатэми	кӏэрымыныкъэгъатэми	дыкӏэрымыныкъэгъатэми	фыкӏэрымыныкъэгъатэми	кӏэрымыныкъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнтэми	укӏэрыныкъэнтэми	кӏэрыныкъэнтэми	дыкӏэрыныкъэнтэми	фыкӏэрыныкъэнтэми	кӏэрыныкъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнтэми	укӏэрымыныкъэнтэми	кӏэрымыныкъэнтэми	дыкӏэрымыныкъэнтэми	фыкӏэрымыныкъэнтэми	кӏэрымыныкъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъэнутэми	укӏэрыныкъэнутэми	кӏэрыныкъэнутэми	дыкӏэрыныкъэнутэми	фыкӏэрыныкъэнутэми	кӏэрыныкъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъэнутэми	укӏэрымыныкъэнутэми	кӏэрымыныкъэнутэми	дыкӏэрымыныкъэнутэми	фыкӏэрымыныкъэнутэми	кӏэрымыныкъэну(хэ)тэми

гъэщӀэгъныкъэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъаи	укӏэрыныкъаи	кӏэрыныкъаи	дыкӏэрыныкъаи	фыкӏэрыныкъаи	кӏэрыныкъаи
щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъакъыми	укӏэрыныкъакъыми	кӏэрыныкъакъыми	дыкӏэрыныкъакъыми	фыкӏэрыныкъакъыми	кӏэрыныкъакъыми

фӀэфӀыныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъащэрэт	укӏэрыныкъащэрэт	кӏэрыныкъащэрэт	дыкӏэрыныкъащэрэт	фыкӏэрыныкъащэрэт	кӏэрыныкъащэрэт
щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрымыныкъащэрэт	укӏэрымыныкъащэрэт	кӏэрымыныкъащэрэт	дыкӏэрымыныкъащэрэт	фыкӏэрымыныкъащэрэт	кӏэрымыныкъащэрэт

шэч къытехьэныгъэ наклоненэ	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнщ	укӏэрыныкъагъэнщ	кӏэрыныкъагъэнщ	дыкӏэрыныкъагъэнщ	фыкӏэрыныкъагъэнщ	кӏэрыныкъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнкъым	укӏэрыныкъагъэнкъым	кӏэрыныкъагъэнкъым	дыкӏэрыныкъагъэнкъым	фыкӏэрыныкъагъэнкъым	кӏэрыныкъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнт	укӏэрыныкъагъэнт	кӏэрыныкъагъэнт	дыкӏэрыныкъагъэнт	фыкӏэрыныкъагъэнт	кӏэрыныкъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнтэкъым	укӏэрыныкъагъэнтэкъым	кӏэрыныкъагъэнтэкъым	дыкӏэрыныкъагъэнтэкъым	фыкӏэрыныкъагъэнтэкъым	кӏэрыныкъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэн	укӏэрыныкъагъэн	кӏэрыныкъагъэн	дыкӏэрыныкъагъэн	фыкӏэрыныкъагъэн	кӏэрыныкъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнкъэ	укӏэрыныкъагъэнкъэ	кӏэрыныкъагъэнкъэ	дыкӏэрыныкъагъэнкъэ	фыкӏэрыныкъагъэнкъэ	кӏэрыныкъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнт	укӏэрыныкъагъэнт	кӏэрыныкъагъэнт	дыкӏэрыныкъагъэнт	фыкӏэрыныкъагъэнт	кӏэрыныкъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнтэкъэ	укӏэрыныкъагъэнтэкъэ	кӏэрыныкъагъэнтэкъэ	дыкӏэрыныкъагъэнтэкъэ	фыкӏэрыныкъагъэнтэкъэ	кӏэрыныкъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнущ	укӏэрыныкъагъэнущ	кӏэрыныкъагъэнущ	дыкӏэрыныкъагъэнущ	фыкӏэрыныкъагъэнущ	кӏэрыныкъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнукъым	укӏэрыныкъагъэнукъым	кӏэрыныкъагъэнукъым	дыкӏэрыныкъагъэнукъым	фыкӏэрыныкъагъэнукъым	кӏэрыныкъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнут	укӏэрыныкъагъэнут	кӏэрыныкъагъэнут	дыкӏэрыныкъагъэнут	фыкӏэрыныкъагъэнут	кӏэрыныкъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнутэкъым	укӏэрыныкъагъэнутэкъым	кӏэрыныкъагъэнутэкъым	дыкӏэрыныкъагъэнутэкъым	фыкӏэрыныкъагъэнутэкъым	кӏэрыныкъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэну	укӏэрыныкъагъэну	кӏэрыныкъагъэну	дыкӏэрыныкъагъэну	фыкӏэрыныкъагъэну	кӏэрыныкъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнукъэ	укӏэрыныкъагъэнукъэ	кӏэрыныкъагъэнукъэ	дыкӏэрыныкъагъэнукъэ	фыкӏэрыныкъагъэнукъэ	кӏэрыныкъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнут	укӏэрыныкъагъэнут	кӏэрыныкъагъэнут	дыкӏэрыныкъагъэнут	фыкӏэрыныкъагъэнут	кӏэрыныкъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:	сыкӏэрыныкъагъэнутэкъэ	укӏэрыныкъагъэнутэкъэ	кӏэрыныкъагъэнутэкъэ	дыкӏэрыныкъагъэнутэкъэ	фыкӏэрыныкъагъэнутэкъэ	кӏэрыныкъагъэнутэкъэ

Причастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъэ	укӏэрыныкъэ	кӏэрыныкъэ	дыкӏэрыныкъэ	фыкӏэрыныкъэ	кӏэрыныкъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъэ	укӏэрымыныкъэ	кӏэрымыныкъэ	дыкӏэрымыныкъэ	фыкӏэрымыныкъэ	кӏэрымыныкъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъа	укӏэрыныкъа	кӏэрыныкъа	дыкӏэрыныкъа	фыкӏэрыныкъа	кӏэрыныкъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъа	укӏэрымыныкъа	кӏэрымыныкъа	дыкӏэрымыныкъа	фыкӏэрымыныкъа	кӏэрымыныкъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъэгъа	укӏэрыныкъэгъа	кӏэрыныкъэгъа	дыкӏэрыныкъэгъа	фыкӏэрыныкъэгъа	кӏэрыныкъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъэгъа	укӏэрымыныкъэгъа	кӏэрымыныкъэгъа	дыкӏэрымыныкъэгъа	фыкӏэрымыныкъэгъа	кӏэрымыныкъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъэн	укӏэрыныкъэн	кӏэрыныкъэн	дыкӏэрыныкъэн	фыкӏэрыныкъэн	кӏэрыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъэн	укӏэрымыныкъэн	кӏэрымыныкъэн	дыкӏэрымыныкъэн	фыкӏэрымыныкъэн	кӏэрымыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъэну	укӏэрыныкъэну	кӏэрыныкъэну	дыкӏэрыныкъэну	фыкӏэрыныкъэну	кӏэрыныкъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъэну	укӏэрымыныкъэну	кӏэрымыныкъэну	дыкӏэрымыныкъэну	фыкӏэрымыныкъэну	кӏэрымыныкъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрыныкъэ	узэрыкӏэрыныкъэ	зэрыкӏэрыныкъэ	дызэрыкӏэрыныкъэ	фызэрыкӏэрыныкъэ	зэрыкӏэрыныкъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрымыныкъэ	узэрыкӏэрымыныкъэ	зэрыкӏэрымыныкъэ	дызэрыкӏэрымыныкъэ	фызэрыкӏэрымыныкъэ	зэрыкӏэрымыныкъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрыныкъа	узэрыкӏэрыныкъа	зэрыкӏэрыныкъа	дызэрыкӏэрыныкъа	фызэрыкӏэрыныкъа	зэрыкӏэрыныкъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрымыныкъа	узэрыкӏэрымыныкъа	зэрыкӏэрымыныкъа	дызэрыкӏэрымыныкъа	фызэрыкӏэрымыныкъа	зэрыкӏэрымыныкъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрыныкъэгъа	узэрыкӏэрыныкъэгъа	зэрыкӏэрыныкъэгъа	дызэрыкӏэрыныкъэгъа	фызэрыкӏэрыныкъэгъа	зэрыкӏэрыныкъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрымыныкъэгъа	узэрыкӏэрымыныкъэгъа	зэрыкӏэрымыныкъэгъа	дызэрыкӏэрымыныкъэгъа	фызэрыкӏэрымыныкъэгъа	зэрыкӏэрымыныкъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрыныкъэн	узэрыкӏэрыныкъэн	зэрыкӏэрыныкъэн	дызэрыкӏэрыныкъэн	фызэрыкӏэрыныкъэн	зэрыкӏэрыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрымыныкъэн	узэрыкӏэрымыныкъэн	зэрыкӏэрымыныкъэн	дызэрыкӏэрымыныкъэн	фызэрыкӏэрымыныкъэн	зэрыкӏэрымыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрыныкъэну	узэрыкӏэрыныкъэну	зэрыкӏэрыныкъэну	дызэрыкӏэрыныкъэну	фызэрыкӏэрыныкъэну	зэрыкӏэрыныкъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ	сызэрыкӏэрымыныкъэну	узэрыкӏэрымыныкъэну	зэрыкӏэрымыныкъэну	дызэрыкӏэрымыныкъэну	фызэрыкӏэрымыныкъэну	зэрыкӏэрымыныкъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкӏэрыныкъэ	ущыкӏэрыныкъэ	щыкӏэрыныкъэ	дыщыкӏэрыныкъэ	фыщыкӏэрыныкъэ	щыкӏэрыныкъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкӏэрымыныкъэ	ущыкӏэрымыныкъэ	щыкӏэрымыныкъэ	дыщыкӏэрымыныкъэ	фыщыкӏэрымыныкъэ	щыкӏэрымыныкъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкӏэрыныкъа	ущыкӏэрыныкъа	щыкӏэрыныкъа	дыщыкӏэрыныкъа	фыщыкӏэрыныкъа	щыкӏэрыныкъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкӏэрымыныкъа	ущыкӏэрымыныкъа	щыкӏэрымыныкъа	дыщыкӏэрымыныкъа	фыщыкӏэрымыныкъа	щыкӏэрымыныкъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкӏэрыныкъэгъа	ущыкӏэрыныкъэгъа	щыкӏэрыныкъэгъа	дыщыкӏэрыныкъэгъа	фыщыкӏэрыныкъэгъа	щыкӏэрыныкъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкӏэрымыныкъэгъа	ущыкӏэрымыныкъэгъа	щыкӏэрымыныкъэгъа	дыщыкӏэрымыныкъэгъа	фыщыкӏэрымыныкъэгъа	щыкӏэрымыныкъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкӏэрыныкъэн	ущыкӏэрыныкъэн	щыкӏэрыныкъэн	дыщыкӏэрыныкъэн	фыщыкӏэрыныкъэн	щыкӏэрыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкӏэрымыныкъэн	ущыкӏэрымыныкъэн	щыкӏэрымыныкъэн	дыщыкӏэрымыныкъэн	фыщыкӏэрымыныкъэн	щыкӏэрымыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщыкӏэрыныкъэну	ущыкӏэрыныкъэну	щыкӏэрыныкъэну	дыщыкӏэрыныкъэну	фыщыкӏэрыныкъэну	щыкӏэрыныкъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщыкӏэрымыныкъэну	ущыкӏэрымыныкъэну	щыкӏэрымыныкъэну	дыщыкӏэрымыныкъэну	фыщыкӏэрымыныкъэну	щыкӏэрымыныкъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыздыкӏэрыныкъэ	уздыкӏэрыныкъэ	здыкӏэрыныкъэ	дыздыкӏэрыныкъэ	фыздыкӏэрыныкъэ	здыкӏэрыныкъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыкӏэрымыныкъэ	уздыкӏэрымыныкъэ	здыкӏэрымыныкъэ	дыздыкӏэрымыныкъэ	фыздыкӏэрымыныкъэ	здыкӏэрымыныкъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыкӏэрыныкъа	уздыкӏэрыныкъа	здыкӏэрыныкъа	дыздыкӏэрыныкъа	фыздыкӏэрыныкъа	здыкӏэрыныкъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыкӏэрымыныкъа	уздыкӏэрымыныкъа	здыкӏэрымыныкъа	дыздыкӏэрымыныкъа	фыздыкӏэрымыныкъа	здыкӏэрымыныкъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыздыкӏэрыныкъэгъа	уздыкӏэрыныкъэгъа	здыкӏэрыныкъэгъа	дыздыкӏэрыныкъэгъа	фыздыкӏэрыныкъэгъа	здыкӏэрыныкъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыкӏэрымыныкъэгъа	уздыкӏэрымыныкъэгъа	здыкӏэрымыныкъэгъа	дыздыкӏэрымыныкъэгъа	фыздыкӏэрымыныкъэгъа	здыкӏэрымыныкъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыкӏэрыныкъэн	уздыкӏэрыныкъэн	здыкӏэрыныкъэн	дыздыкӏэрыныкъэн	фыздыкӏэрыныкъэн	здыкӏэрыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыкӏэрымыныкъэн	уздыкӏэрымыныкъэн	здыкӏэрымыныкъэн	дыздыкӏэрымыныкъэн	фыздыкӏэрымыныкъэн	здыкӏэрымыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыздыкӏэрыныкъэну	уздыкӏэрыныкъэну	здыкӏэрыныкъэну	дыздыкӏэрыныкъэну	фыздыкӏэрыныкъэну	здыкӏэрыныкъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыздыкӏэрымыныкъэну	уздыкӏэрымыныкъэну	здыкӏэрымыныкъэну	дыздыкӏэрымыныкъэну	фыздыкӏэрымыныкъэну	здыкӏэрымыныкъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрыныкъэ	ущӀыкӏэрыныкъэ	щӀыкӏэрыныкъэ	дыщӀыкӏэрыныкъэ	фыщӀыкӏэрыныкъэ	щӀыкӏэрыныкъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрымыныкъэ	ущӀыкӏэрымыныкъэ	щӀыкӏэрымыныкъэ	дыщӀыкӏэрымыныкъэ	фыщӀыкӏэрымыныкъэ	щӀыкӏэрымыныкъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрыныкъа	ущӀыкӏэрыныкъа	щӀыкӏэрыныкъа	дыщӀыкӏэрыныкъа	фыщӀыкӏэрыныкъа	щӀыкӏэрыныкъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрымыныкъа	ущӀыкӏэрымыныкъа	щӀыкӏэрымыныкъа	дыщӀыкӏэрымыныкъа	фыщӀыкӏэрымыныкъа	щӀыкӏэрымыныкъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрыныкъэгъа	ущӀыкӏэрыныкъэгъа	щӀыкӏэрыныкъэгъа	дыщӀыкӏэрыныкъэгъа	фыщӀыкӏэрыныкъэгъа	щӀыкӏэрыныкъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрымыныкъэгъа	ущӀыкӏэрымыныкъэгъа	щӀыкӏэрымыныкъэгъа	дыщӀыкӏэрымыныкъэгъа	фыщӀыкӏэрымыныкъэгъа	щӀыкӏэрымыныкъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрыныкъэн	ущӀыкӏэрыныкъэн	щӀыкӏэрыныкъэн	дыщӀыкӏэрыныкъэн	фыщӀыкӏэрыныкъэн	щӀыкӏэрыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрымыныкъэн	ущӀыкӏэрымыныкъэн	щӀыкӏэрымыныкъэн	дыщӀыкӏэрымыныкъэн	фыщӀыкӏэрымыныкъэн	щӀыкӏэрымыныкъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрыныкъэну	ущӀыкӏэрыныкъэну	щӀыкӏэрыныкъэну	дыщӀыкӏэрыныкъэну	фыщӀыкӏэрыныкъэну	щӀыкӏэрыныкъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ	сыщӀыкӏэрымыныкъэну	ущӀыкӏэрымыныкъэну	щӀыкӏэрымыныкъэну	дыщӀыкӏэрымыныкъэну	фыщӀыкӏэрымыныкъэну	щӀыкӏэрымыныкъэну(хэ)

Деепричастиехэр	сэ	уэ	ар	дэ	фэ	ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъэу	укӏэрыныкъэу	кӏэрыныкъэу	дыкӏэрыныкъэу	фыкӏэрыныкъэу	кӏэрыныкъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъэу	укӏэрымыныкъэу	кӏэрымыныкъэу	дыкӏэрымыныкъэу	фыкӏэрымыныкъэу	кӏэрымыныкъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъауэ	укӏэрыныкъауэ	кӏэрыныкъауэ	дыкӏэрыныкъауэ	фыкӏэрыныкъауэ	кӏэрыныкъауэ / кӏэрыныкъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъауэ	укӏэрымыныкъауэ	кӏэрымыныкъауэ	дыкӏэрымыныкъауэ	фыкӏэрымыныкъауэ	кӏэрымыныкъауэ(хэ) / кӏэрымыныкъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ	сыкӏэрыныкъэурэ	укӏэрыныкъэурэ	кӏэрыныкъэурэ	дыкӏэрыныкъэурэ	фыкӏэрыныкъэурэ	кӏэрыныкъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ	сыкӏэрымыныкъэурэ	укӏэрымыныкъэурэ	кӏэрымыныкъэурэ	дыкӏэрымыныкъэурэ	фыкӏэрымыныкъэурэ	кӏэрымыныкъэ(хэ)урэ

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыпкӏэроныкъэ	сыкӏэроныкъэ	--	сыфкӏэроныкъэ	сакӏэроныкъэ(хэ)
уэ	ускӏэроныкъэ	--	укӏэроныкъэ	уткӏэроныкъэ	--	уакӏэроныкъэ(хэ)
ар	скӏэроныкъэ	пкӏэроныкъэ	кӏэроныкъэ	ткӏэроныкъэ	фкӏэроныкъэ	якӏэроныкъэ(хэ)
дэ	--	дыпкӏэроныкъэ	дыкӏэроныкъэ	--	дыфкӏэроныкъэ	дакӏэроныкъэ(хэ)
фэ	фыскӏэроныкъэ	--	фыкӏэроныкъэ	фыткӏэроныкъэ	--	факӏэроныкъэ(хэ)
ахэр	скӏэроныкъэ	пкӏэроныкъэ	кӏэроныкъэ	ткӏэроныкъэ	фкӏэроныкъэ	якӏэроныкъэ(хэ)

Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ			Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
	сэ	уэ	абы	дэ	фэ	абыхэм
Подлежащэ
сэ	--	сыпкӏэрыныкъэрэ	сыкӏэрыныкъэрэ	--	сыфкӏэрыныкъэрэ	сакӏэрыныкъэ(хэ)рэ
уэ	ускӏэрыныкъэрэ	--	укӏэрыныкъэрэ	уткӏэрыныкъэрэ	--	уакӏэрыныкъэ(хэ)рэ
ар	скӏэрыныкъэрэ	пкӏэрыныкъэрэ	кӏэрыныкъэрэ	ткӏэрыныкъэрэ	фкӏэрыныкъэрэ	якӏэрыныкъэ(хэ)рэ
дэ	--	дыпкӏэрыныкъэрэ	дыкӏэрыныкъэрэ	--	дыфкӏэрыныкъэрэ	дакӏэрыныкъэ(хэ)рэ
фэ	фыскӏэрыныкъэрэ	--	фыкӏэрыныкъэрэ	фытдкӏэрыныкъэрэ	--	факӏэрыныкъэ(хэ)рэ
ахэр	скӏэрыныкъэрэ	пкӏэрыныкъэрэ	кӏэрыныкъэрэ	ткӏэрыныкъэрэ	фкӏэрыныкъэрэ	якӏэрыныкъэ(хэ)рэ

		-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ныкъ]э	[ныкъ]эр	--	[ныкъ]эхэр
Эргативнэ:	[ныкъ]э	[ныкъ]эм	--	[ныкъ]эхэм
Послеложнэ:	[ныкъ]экӀэ	[ныкъ]эмкӀэ	[ныкъ]эхэкӀэ	[ныкъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ныкъ]эуэ	[ныкъ]эрауэ	[ныкъ]эхэу	[ныкъ]эхэрауэ

		-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ныкъ]а	[ныкъ]ар	--	[ныкъ]ахэр
Эргативнэ:	[ныкъ]а	[ныкъ]ам	--	[ныкъ]ахэм
Послеложнэ:	[ныкъ]акӀэ	[ныкъ]амкӀэ	[ныкъ]ахэкӀэ	[ныкъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ныкъ]ауэ	[ныкъ]арауэ	[ныкъ]ахэу	[ныкъ]ахэрауэ

		-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ныкъ]эн	[ныкъ]эныр	--	[ныкъ]энхэр
Эргативнэ:	[ныкъ]эн	[ныкъ]эным	--	[ныкъ]энхэм
Послеложнэ:	[ныкъ]энкӀэ	[ныкъ]энымкӀэ	[ныкъ]энхэкӀэ	[ныкъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:	[ныкъ]эну	[ныкъ]энырауэ	[ныкъ]энхэу	[ныкъ]энхэрауэ

		-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	[ныкъ]эну	[ныкъ]энур	--	[ныкъ]энухэр
Эргативнэ:	[ныкъ]эну	[ныкъ]энум	--	[ныкъ]энухэм
Послеложнэ:	[ныкъ]энукӀэ	[ныкъ]энумкӀэ	[ныкъ]энухэкӀэ	[ныкъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	[ныкъ]энууэ	[ныкъ]энурауэ	[ныкъ]энухэу	[ныкъ]энухэрауэ

МЫХЬЭНЭ

КӀэрыхъыжьэн

ЩАПХЪЭХЭР

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

кӏэрыныкъэн: molest or harass sb

УРЫСЫБЗЭ

кӏэрыныкъэн: приставать, привязываться к кому-л.

БИБЛИОГРАФИЕ

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.