АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ
ЭТИМОЛОГИЕEdit
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭEdit
- IPA ['kʹʷɐʁʷɐ]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭEdit
- [кӏу] + -э + -гъу + -э
СКЛОНЕНЭ
Закъуэ бжьыгъэ | Куэд бжьыгъэ | |||
---|---|---|---|---|
Мыбелджылы | Белджылы | Мыбелджылы | Белджылы | |
Именительнэ: | кӏуэгъуэ | кӏуэгъуэр | -- | кӏуэгъуэхэр |
Эргативнэ: | кӏуэгъуэ | кӏуэгъуэм | -- | кӏуэгъуэхэм |
Послеложнэ: | кӏуэгъуэкӀэ | кӏуэгъуэмкӀэ | кӏуэгъуэхэкӀэ | кӏуэгъуэхэмкӀэ |
Обстоятельственнэ: | кӏуэгъуэу | кӏуэгъуэрауэ | кӏуэгъуэхэу | кӏуэгъуэхэрауэ |
МЫХЬЭНЭ
- Щежьэн хуей зэман, щыкӀуэн хуей пӀалъэ.
- Чэзу (щыджэгукӀэ).
ЩАПХЪЭХЭРEdit
- ЗекӀуэ кӀуэгъуэм лӀыхъужьыгъэу далъэгъуакъым абы мащӀэ. Къэбэрдей поэзием и антологие
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- ЛэжьакӀуэ кӀуэгъуэ.
- ЩӀалэм кӀуэгъуэр къылъысати, щӀэхуамкӀэ кӀуащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- кӏуэгъуэ: 1. the time for something. 2. move (in the game)
- ЛэжьакӀуэ кӀуэгъуэ: time to work, time for working
- ЩӀалэм кӀуэгъуэр къылъысати, щӀэхуамкӀэ кӀуащ: it was the boy's move and he played his trump card.
УРЫСЫБЗЭEdit
- кӏуэгъуэ: 1. время, пора чего-л. 2. ход (в игре)
- ЛэжьакӀуэ кӀуэгъуэ:
- ЩӀалэм кӀуэгъуэр къылъысати, щӀэхуамкӀэ кӀуащ: был ход мальчика, и он разыграл свою козырную карту.
псалъафэ зэпыщӀахэр
КӀуэгъуэ ихуэнEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: have the opportunity, have the chance, the time to go swh Урысыбзэ: иметь возможность, время пойти куда-л. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
Хьэдрыхэ кӀуэгъуэEdit
Мыхьэнэ: НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр Инджылыбзэ: old age, advanced age Урысыбзэ: преклонный возраст. Псалъэ зэпхахэр: Щапхъэхэр:
БИБЛИОГРАФИЕEdit
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.