АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "къэухын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
къэухын
щымыӀэныгъэ:
къэмыухын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къэзухын
къэбухын
къиухын
къэдухын
къэвухын
къаухын
щымыӀэныгъэ:
къэзмыухын
къыумыухын
къимыухын
къэдмыухын
къэвмыухын
къамыухын
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
къэух!
къэвух!
щымыӀэныгъэ:
къыумыух!
къэвмыух!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къэсреух
къыуреух
къреух
къэтреух
къэфреух
къреух
щымыӀэныгъэ:
къэсремыух
къыуремыух
къремыух
къэтремыух
къэфремыух
къремыух
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къызоух(ыр)
къыбоух(ыр)
къеух(ыр)
къыдоух(ыр)
къывоух(ыр)
къаух(ыр)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухыркъым
къэбухыркъым
къиухыркъым
къэдухыркъым
къэвухыркъым
къаухыркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухырт
къэбухырт
къиухырт
къэдухырт
къэвухырт
къаухырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухыртэкъым
къэбухыртэкъым
къиухыртэкъым
къэдухыртэкъым
къэвухыртэкъым
къаухыртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухащ
къэбухащ
къиухащ
къэдухащ
къэвухащ
къаухащ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухакъым
къэбухакъым
къиухакъым
къэдухакъым
къэвухакъым
къаухакъым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухат
къэбухат
къиухат
къэдухат
къэвухат
къаухат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухатэкъым
къэбухатэкъым
къиухатэкъым
къэдухатэкъым
къэвухатэкъым
къаухатэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухыгъащ
къэбухыгъащ
къиухыгъащ
къэдухыгъащ
къэвухыгъащ
къаухыгъащ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухыгъакъым
къэбухыгъакъым
къиухыгъакъым
къэдухыгъакъым
къэвухыгъакъым
къаухыгъакъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухыгъат
къэбухыгъат
къиухыгъат
къэдухыгъат
къэвухыгъат
къаухыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухыгъатэкъым
къэбухыгъатэкъым
къиухыгъатэкъым
къэдухыгъатэкъым
къэвухыгъатэкъым
къаухыгъатэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къэзухщ
къэбухщ
къиухщ
къэдухщ
къэвухщ
къаухщ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къэзухкъым
къэбухкъым
къиухкъым
къэдухкъым
къэвухкъым
къаухкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къэзухт
къэбухт
къиухт
къэдухт
къэвухт
къаухт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къэзухтэкъым
къэбухтэкъым
къиухтэкъым
къэдухтэкъым
къэвухтэкъым
къаухтэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынщ
къэбухынщ
къиухынщ
къэдухынщ
къэвухынщ
къаухынщ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухынкъым
къэбухынкъым
къиухынкъым
къэдухынкъым
къэвухынкъым
къаухынкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынущ
къэбухынущ
къиухынущ
къэдухынущ
къэвухынущ
къаухынущ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухынукъым
къэбухынукъым
къиухынукъым
къэдухынукъым
къэвухынукъым
къаухынукъым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухрэ
къэбухрэ
къиухрэ
къэдухрэ
къэвухрэ
къаухрэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухыркъэ
къэбухыркъэ
къиухыркъэ
къэдухыркъэ
къэвухыркъэ
къаухыркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухырт
къэбухырт
къиухырт
къэдухырт
къэвухырт
къаухырт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухыртэкъэ
къэбухыртэкъэ
къиухыртэкъэ
къэдухыртэкъэ
къэвухыртэкъэ
къаухыртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къэзуха
къэбуха
къиуха
къэдуха
къэвуха
къауха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухакъэ
къэбухакъэ
къиухакъэ
къэдухакъэ
къэвухакъэ
къаухакъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухат
къэбухат
къиухат
къэдухат
къэвухат
къаухат
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухатэкъэ
къэбухатэкъэ
къиухатэкъэ
къэдухатэкъэ
къэвухатэкъэ
къаухатэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухыгъа
къэбухыгъа
къиухыгъа
къэдухыгъа
къэвухыгъа
къаухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀыныгъэ:
къэзухыгъакъэ
къэбухыгъакъэ
къиухыгъакъэ
къэдухыгъакъэ
къэвухыгъакъэ
къаухыгъакъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухыгъат
къэбухыгъат
къиухыгъат
къэдухыгъат
къэвухыгъат
къаухыгъат
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзухыгъатэкъэ
къэбухыгъатэкъэ
къиухыгъатэкъэ
къэдухыгъатэкъэ
къэвухыгъатэкъэ
къаухыгъатэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
къэзух
къэбух
къиух
къэдух
къэвух
къаух
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
къэзухкъэ
къэбухкъэ
къиухкъэ
къэдухкъэ
къэвухкъэ
къаухкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
къэзухт
къэбухт
къиухт
къэдухт
къэвухт
къаухт
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
къэзухтэкъэ
къэбухтэкъэ
къиухтэкъэ
къэдухтэкъэ
къэвухтэкъэ
къаухтэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухын
къэбухын
къиухын
къэдухын
къэвухын
къаухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухынкъэ
къэбухынкъэ
къиухынкъэ
къэдухынкъэ
къэвухынкъэ
къаухынкъэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухыну
къэбухыну
къиухыну
къэдухыну
къэвухыну
къаухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухынукъэ
къэбухынукъэ
къиухынукъэ
къэдухынукъэ
къэвухынукъэ
къаухынукъэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухмэ
къэбухмэ
къиухмэ
къэдухмэ
къэвухмэ
къаухмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухмэ
къыумыухмэ
къимыухмэ
къэдмыухмэ
къэвмыухмэ
къамыухмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухамэ
къэбухамэ
къиухамэ
къэдухамэ
къэвухамэ
къаухамэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухамэ
къыумыухамэ
къимыухамэ
къэдмыухамэ
къэвмыухамэ
къамыухамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къэзухыгъамэ
къэбухыгъамэ
къиухыгъамэ
къэдухыгъамэ
къэвухыгъамэ
къаухыгъамэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухыгъамэ
къыумыухыгъамэ
къимыухыгъамэ
къэдмыухыгъамэ
къэвмыухыгъамэ
къамыухыгъамэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынмэ
къэбухынмэ
къиухынмэ
къэдухынмэ
къэвухынмэ
къаухынмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынмэ
къыумыухынмэ
къимыухынмэ
къэдмыухынмэ
къэвмыухынмэ
къамыухынмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынумэ
къэбухынумэ
къиухынумэ
къэдухынумэ
къэвухынумэ
къаухынумэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынумэ
къыумыухынумэ
къимыухынумэ
къэдмыухынумэ
къэвмыухынумэ
къамыухынумэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухтэмэ
къэбухтэмэ
къиухтэмэ
къэдухтэмэ
къэвухтэмэ
къаухтэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухтэмэ
къыумыухтэмэ
къимыухтэмэ
къэдмыухтэмэ
къэвмыухтэмэ
къамыухтэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухатэмэ
къэбухатэмэ
къиухатэмэ
къэдухатэмэ
къэвухатэмэ
къаухатэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухатэмэ
къыумыухатэмэ
къимыухатэмэ
къэдмыухатэмэ
къэвмыухатэмэ
къамыухатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къэзухыгъатэмэ
къэбухыгъатэмэ
къиухыгъатэмэ
къэдухыгъатэмэ
къэвухыгъатэмэ
къаухыгъатэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухыгъатэмэ
къыумыухыгъатэмэ
къимыухыгъатэмэ
къэдмыухыгъатэмэ
къэвмыухыгъатэмэ
къамыухыгъатэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынтэмэ
къэбухынтэмэ
къиухынтэмэ
къэдухынтэмэ
къэвухынтэмэ
къаухынтэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынтэмэ
къыумыухынтэмэ
къимыухынтэмэ
къэдмыухынтэмэ
къэвмыухынтэмэ
къамыухынтэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынутэмэ
къэбухынутэмэ
къиухынутэмэ
къэдухынутэмэ
къэвухынутэмэ
къаухынутэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынутэмэ
къыумыухынутэмэ
къимыухынутэмэ
къэдмыухынутэмэ
къэвмыухынутэмэ
къамыухынутэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынт
къэбухынт
къиухынт
къэдухынт
къэвухынт
къаухынт
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухынтэкъым
къэбухынтэкъым
къиухынтэкъым
къэдухынтэкъым
къэвухынтэкъым
къаухынтэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынут
къэбухынут
къиухынут
къэдухынут
къэвухынут
къаухынут
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзухынутэкъым
къэбухынутэкъым
къиухынутэкъым
къэдухынутэкъым
къэвухынутэкъым
къаухынутэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухми
къэбухми
къиухми
къэдухми
къэвухми
къаухми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухми
къыумыухми
къимыухми
къэдмыухми
къэвмыухми
къамыухми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухами
къэбухами
къиухами
къэдухами
къэвухами
къаухами
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухами
къыумыухами
къимыухами
къэдмыухами
къэвмыухами
къамыухами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къэзухыгъами
къэбухыгъами
къиухыгъами
къэдухыгъами
къэвухыгъами
къаухыгъами
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухыгъами
къыумыухыгъами
къимыухыгъами
къэдмыухыгъами
къэвмыухыгъами
къамыухыгъами
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынми
къэбухынми
къиухынми
къэдухынми
къэвухынми
къаухынми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынми
къыумыухынми
къимыухынми
къэдмыухынми
къэвмыухынми
къамыухынми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынуми
къэбухынуми
къиухынуми
къэдухынуми
къэвухынуми
къаухынуми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынуми
къыумыухынуми
къимыухынуми
къэдмыухынуми
къэвмыухынуми
къамыухынуми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухтэми
къэбухтэми
къиухтэми
къэдухтэми
къэвухтэми
къаухтэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухтэми
къыумыухтэми
къимыухтэми
къэдмыухтэми
къэвмыухтэми
къамыухтэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
къэзухатэми
къэбухатэми
къиухатэми
къэдухатэми
къэвухатэми
къаухатэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухатэми
къыумыухатэми
къимыухатэми
къэдмыухатэми
къэвмыухатэми
къамыухатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
къэзухыгъатэми
къэбухыгъатэми
къиухыгъатэми
къэдухыгъатэми
къэвухыгъатэми
къаухыгъатэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухыгъатэми
къыумыухыгъатэми
къимыухыгъатэми
къэдмыухыгъатэми
къэвмыухыгъатэми
къамыухыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынтэми
къэбухынтэми
къиухынтэми
къэдухынтэми
къэвухынтэми
къаухынтэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынтэми
къыумыухынтэми
къимыухынтэми
къэдмыухынтэми
къэвмыухынтэми
къамыухынтэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
къэзухынутэми
къэбухынутэми
къиухынутэми
къэдухынутэми
къэвухэнутэми
къаухэнутэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
къэзмыухынутэми
къыумыухынутэми
къимыухынутэми
къэдмыухынутэми
къэвмыухынутэми
къамыухынутэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къэзухаи
къэбухаи
къиухаи
къэдухаи
къэвухаи
къаухаи
щымыӀэныгъэ:
къэзмыухаи
къыумыухаи
къимыухаи
къэдмыухаи
къэвмыухаи
къамыухаи
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
щыӀэныгъэ:
къэзухащэрэт
къэбухащэрэт
къиухащэрэт
къэдухащэрэт
къэвухащэрэт
къаухащэрэт
щымыӀэныгъэ:
къэзмыухащэрэт
къыумыухащэрэт
къимыухащэрэт
къэдмыухащэрэт
къэвмыухащэрэт
къамыухащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэнщ
къэбухагъэнщ
къиухагъэнщ
къэдухагъэнщ
къэвухагъэнщ
къаухагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнкъым
къэбухагъэнкъым
къиухагъэнкъым
къэдухагъэнкъым
къэвухагъэнкъым
къаухагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэнт
къэбухагъэнт
къиухагъэнт
къэдухагъэнт
къэвухагъэнт
къаухагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнтэкъым
къэбухагъэнтэкъым
къиухагъэнтэкъым
къэдухагъэнтэкъым
къэвухагъэнтэкъым
къаухагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэн
къэбухагъэн
къиухагъэн
къэдухагъэн
къэвухагъэн
къаухагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнкъэ
къэбухагъэнкъэ
къиухагъэнкъэ
къэдухагъэнкъэ
къэвухагъэнкъэ
къаухагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэнт
къэбухагъэнт
къиухагъэнт
къэдухагъэнт
къэвухагъэнт
къаухагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнтэкъэ
къэбухагъэнтэкъэ
къиухагъэнтэкъэ
къэдухагъэнтэкъэ
къэвухагъэнтэкъэ
къаухагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэнущ
къэбухагъэнущ
къиухагъэнущ
къэдухагъэнущ
къэвухагъэнущ
къаухагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнукъым
къэбухагъэнукъым
къиухагъэнукъым
къэдухагъэнукъым
къэвухагъэнукъым
къаухагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэнут
къэбухагъэнут
къиухагъэнут
къэдухагъэнут
къэвухагъэнут
къаухагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнутэкъым
къэбухагъэнутэкъым
къиухагъэнутэкъым
къэдухагъэнутэкъым
къэвухагъэнутэкъым
къаухагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэну
къэбухагъэну
къиухагъэну
къэдухагъэну
къэвухагъэну
къаухагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнукъэ
къэбухагъэнукъэ
къиухагъэнукъэ
къэдухагъэнукъэ
къэвухагъэнукъэ
къаухагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
къэзухагъэнут
къэбухагъэнут
къиухагъэнут
къэдухагъэнут
къэвухагъэнут
къаухагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
къэзухагъэнутэкъэ
къэбухагъэнутэкъэ
къиухагъэнутэкъэ
къэдухагъэнутэкъэ
къэвухагъэнутэкъэ
къаухагъэнутэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къэзыух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къэзымыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэзыуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэзымыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэзыухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэзымыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къэзыухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къэзымыухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къэзыухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къэзымыухыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къэзух
къэбух
къиух
къэдух
къэвух
къаух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыух
къыумыух
къимыух
къэдмыух
къэвмыух
къамыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэзуха
къэбуха
къиуха
къэдуха
къэвуха
къауха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыуха
къыумыуха
къимыуха
къэдмыуха
къэвмыуха
къамыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэзухыгъа
къэбухыгъа
къиухыгъа
къэдухыгъа
къэвухыгъа
къаухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыухыгъа
къыумыухыгъа
къимыухыгъа
къэдмыухыгъа
къэвмыухыгъа
къамыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къэзухын
къэбухын
къиухын
къэдухын
къэвухын
къаухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыухын
къыумыухын
къимыухын
къэдмыухын
къэвмыухын
къамыухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къэзухыну
къэбухыну
къиухыну
къэдухыну
къэвухыну
къаухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыухыну
къыумыухыну
къимыухыну
къэдмыухыну
къэвмыухыну
къамыухыну
Зэлэжь (объектнэ) причастие (щхьэншэ)
ит зэман - щыӀэныгъэ
къэух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къэмыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэуха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэмыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэмыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къэухын
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къэмыухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къэухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къэмыухыну
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къызэрызух
къызэрыбух
къызэриух
къызэрыдух
къызэрывух
къызэраух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къызэрызмыух
къызэрумыух
къызэримыух
къызэрыдмыух
къызэрывмыух
къызэрамыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрызуха
къызэрыбуха
къызэриуха
къызэрыдуха
къызэрывуха
къызэрауха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэрызмыуха
къызэрумыуха
къызэримыуха
къызэрыдмыуха
къызэрывмыуха
къызэрамыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къызэрызухыгъа
къызэрыбухыгъа
къызэриухыгъа
къызэрыдухыгъа
къызэрывухыгъа
къызэраухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къызэрызмыухыгъа
къызэрумыухыгъа
къызэримыухыгъа
къызэрыдмыухыгъа
къызэрывмыухыгъа
къызэрамыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрызухын
къызэрыбухын
къызэриухын
къызэрыдухын
къызэрывухын
къызэраухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэрызмыухын
къызэрумыухын
къызэримыухын
къызэрыдмыухын
къызэрывмыухын
къызэрамыухын
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
къызэрызухыну
къызэрыбухыну
къызэриухыну
къызэрыдухыну
къызэрывухыну
къызэраухыну
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
къызэрызмыухыну
къызэрумыухыну
къызэримыухыну
къызэрыдмыухыну
къызэрывмыухыну
къызэрамыухыну
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщызух
къыщыбух
къыщиух
къыщыдух
къыщывух
къыщаух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщызмыух
къыщумыух
къыщимыух
къыщыдмыух
къыщывмыух
къыщамыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщызуха
къыщыбуха
къыщиуха
къыщыдуха
къыщывуха
къыщауха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщызмыуха
къыщумыуха
къыщимыуха
къыщыдмыуха
къыщывмыуха
къыщамыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщызухыгъа
къыщыбухыгъа
къыщиухыгъа
къыщыдухыгъа
къыщывухыгъа
къыщаухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщызмыухыгъа
къыщумыухыгъа
къыщимыухыгъа
къыщыдмыухыгъа
къыщывмыухыгъа
къыщамыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщызухын
къыщыбухын
къыщиухын
къыщыдухын
къыщывухын
къыщаухын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщызмыухын
къыщумыухын
къыщимыухын
къыщыдмыухын
къыщывмыухын
къыщамыухын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщызухыну
къыщыбухыну
къыщиухыну
къыщыдухыну
къыщывухыну
къыщаухыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщызмыухыну
къыщумыухыну
къыщимыухыну
къыщыдмыухыну
къыщывмыухыну
къыщамыухыну
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыздэзух
къыздэбух
къыздиух
къыздэдух
къыздэвух
къыздаух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыздэзмыух
къыздумыух
къыздимыух
къыздэдмыух
къыздэвмыух
къыздамыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздэзуха
къыздэбуха
къыздиуха
къыздэдуха
къыздэвуха
къыздауха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыздэзмыуха
къыздумыуха
къыздимыуха
къыздэдмыуха
къыздэвмыуха
къыздамыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыздэзухыгъа
къыздэбухыгъа
къыздиухыгъа
къыздэдухыгъа
къыздэвухыгъа
къыздаухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
здэбъэдэзмыухыгъа
къыздумыухыгъа
къыздимыухыгъа
къыздэдмыухыгъа
къыздэвмыухыгъа
къыздамыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздэзухын
къыздэбухын
къыздиухын
къыздэдухын
къыздэвухын
къыздаухын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздэзмыухын
къыздумыухын
къыздимыухын
къыздэдмыухын
къыздэвмыухын
къыздамыухын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыздэзухыну
къыздэбухыну
къыздиухыну
къыздэдухыну
къыздэвухыну
къыздаухыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыздэзмыухыну
къыздумыухыну
къыздимыухыну
къыздэдмыухыну
къыздэвмыухыну
къыздамыухыну
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀэзух
къыщӀэбух
къыщӀиух
къыщӀэдух
къыщӀэвух
къыщӀаух
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀэзмыух
къыщӀумыух
къыщӀимыух
къыщӀэдмыух
къыщӀэвмыух
къыщӀамыух
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀэзуха
къыщӀэбуха
къыщӀиуха
къыщӀэдуха
къыщӀэвуха
къыщӀауха
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀэзмыуха
къыщӀумыуха
къыщӀимыуха
къыщӀэдмыуха
къыщӀэвмыуха
къыщӀамыуха
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀэзухыгъа
щӀэкъэбухыгъа
къыщӀиухыгъа
щӀэкъэдухыгъа
щӀэкъэвухыгъа
къыщӀаухыгъа
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀэзмыухыгъа
къыщӀумыухыгъа
къыщӀимыухыгъа
къыщӀэдмыухыгъа
къыщӀэвмыухыгъа
къыщӀамыухыгъа
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀэзухын
къыщӀэбухын
къыщӀиухын
къыщӀэдухын
къыщӀэвухын
къыщӀаухын
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀэзмыухын
къыщӀумыухын
къыщӀимыухын
къыщӀэдмыухын
къыщӀэвмыухын
къыщӀамыухын
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
къыщӀэзухыну
къыщӀэбухыну
къыщӀиухыну
къыщӀэдухыну
къыщӀэвухыну
къыщӀаухыну
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
къыщӀэзмыухыну
къыщӀумыухыну
къыщӀимыухыну
къыщӀэдмыухыну
къыщӀэвмыухыну
къыщӀамыухыну
Деепричастиехэр
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
ит зэман - щыӀэныгъэ
къэзухыу
къэбухыу
къиухыу
къэдухыу
къэвухыу
къаухыу
ит зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыухыу
къыумыухыу
къимыухыу
къэдмыухыу
къэвмыухыу
къамыухыу
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
къэзухауэ
къэбухауэ
къиухауэ
къэдухауэ
къэвухауэ
къаухауэ
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
къэзмыухауэ
къыумыухауэ
къимыухауэ
къэдмыухауэ
къэвмыухауэ
къамыухауэ
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
къэзухыурэ
къэбухыурэ
къиухыурэ
къэдухыурэ
къэвухыурэ
къаухыурэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
къэзмыухыурэ
къыумыухыурэ
къимыухыурэ
къэдмыухыурэ
къэвмыухыурэ
къамыухыурэ
Прямой дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
укъызоух
къызоух
--
фыкъызоух
къызоух(хэ)
уэ
сыкъыбоух
--
къыбоух
дыкъыбоух
--
къыбоух(хэ)
абы
сыкъеух
укъеух
къеух
дыкъеух
фыкъеух
къеух(хэ)
дэ
--
укъыдоух
къыдоух
--
фыкъыдоух
къыдоух(хэ)
фэ
сыкъывоух
--
къывоух
дыкъывоух
--
къывоух(хэ)
абыхэм
сыкъаух
укъаух
къаух
дыкъаух
фыкъаух
къаух(хэ)
Прямой дополненэ -- фащэ псори (ит зэман щыӀэныгъэ фащэм нэгъуэщӀ)
Прямой Дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыкъэз[ухрэ]
къэз[ухрэ]
--
фыкъэз[ухрэ]
къэз[ух(хэ)рэ]
уэ
сыкъэб[ухрэ]
--
къэб[ухрэ]
дыкъэб[ухрэ]
--
къэб[ух(хэ)рэ]
абы
сыкъи[ухрэ]
укъи[ухрэ]
къи[ухрэ]
дыкъи[ухрэ]
фыкъи[ухрэ]
къи[ух(хэ)рэ]
дэ
--
укъэд[ухрэ]
къэд[ухрэ]
--
фыкъэд[ухрэ]
къэд[ух(хэ)рэ]
фэ
сыкъэв[ухрэ]
--
къэв[ухрэ]
дыкъэв[ухрэ]
--
къэв[ух(хэ)рэ]
абыхэм
сыкъа[ухрэ]
укъа[ухрэ]
къа[ухрэ]
дыкъа[ухрэ]
фыкъа[ухрэ]
къа[ух(хэ)рэ]
-ы-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ух]
[ух]ыр
--
[ух]хэр
Эргативнэ:
[ух]
[ух]ым
--
[ух]хэм
Послеложнэ:
[ух]кӀэ
[ух]ымкӀэ
[ух]хэкӀэ
[ух]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ух]ыу
[ух]ырауэ
[ух]хэу
[ух]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ух]а
[ух]ар
--
[ух]ахэр
Эргативнэ:
[ух]а
[ух]ам
--
[ух]ахэм
Послеложнэ:
[ух]акӀэ
[ух]амкӀэ
[ух]ахэкӀэ
[ух]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ух]ауэ
[ух]арауэ
[ух]ахэу
[ух]ахэрауэ
-ын-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ух]ын
[ух]ыныр
--
[ух]ынхэр
Эргативнэ:
[ух]ын
[ух]ыным
--
[ух]ынхэм
Послеложнэ:
[ух]ынкӀэ
[ух]ынымкӀэ
[ух]ынхэкӀэ
[ух]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[ух]ыну
[ух]ынырауэ
[ух]ынхэу
[ух]ынхэрауэ
-ыну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[ух]ыну
[ух]ынур
--
[ух]ынухэр
Эргативнэ:
[ух]ыну
[ух]ынум
--
[ух]ынухэм
Послеложнэ:
[ух]ынукӀэ
[ух]ынумкӀэ
[ух]ынухэкӀэ
[ух]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[ух]ынууэ
[ух]ынурауэ
[ух]ынухэу
[ух]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
И кӀэм нэгъэсын, зэфӀэгъэкӀын (еджапӀэ). ЩАПХЪЭХЭР
Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр
Адыгэбзэ , Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,
«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984
нап. 118
адыгэбзэ
урысыбзэ/русский
инджылыбзэ/English
Мыгувэу Ӏэюбрэ Уэзырмэсрэ япэ гъэ еджэгъуэр къаухынущ .
Аюб и Уазырмас, скоро закончат первый учебный год.
Soon Ayub and Wazyrmas will finish their first school year.
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
къэухын: finish, complete, graduate, leave (British) (for example, school etc.)
Курыт еджапӀэр къаухащ: they finished middle school (American: high school) УРЫСЫБЗЭ
къэухын: окончить, закончить что-л. (напр. школу и т.п.)
Курыт еджапӀэр къаухащ: они закончили среднюю школу. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.