Wt/kbd/къызэщӏэплъэн

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

• IPA [qʹǝzɐɕʹɐ'pɬɐn]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

• къы- + зэ- + щӀэ + [плъ] + -э + -н

СПРЯЖЕНЭ

Глагол лъэмыӏэс "къызэщӏэплъэн"-м и спряженэ

МЫХЬЭНЭ

1. Нэхъ ин къэхъун, къызэщӀэрыуэн (мафӀэр).
2. Лажьэу ежьэн, къызэщӀэплъэн (моторыр).
3. КъызэщӀэхуэбэн, хуабэ хъун.
4. ХузэщӀэча хъун, къызэрыкӀын.
5. Къэгубжьын, къэлыбын.

ЩАПХЪЭХЭР

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 94
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Сабийхэр къызэщӀэплъащ, щӀыӀэр зыхащӀэркъым.	Дети разогрелись. Они не чувствуют холода.	The children have warmed up and they don’t feel the cold.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

• МафӀэр къызэщӀоплъэ.
• Машинэр къызэщӀэплъащ, шофёрыр емылӀалӀэу.
• Хьэкур къызэщӀоплъэ.
• Гупыр къызэщӀэплъащ.
• ЛӀыр къызэщӀэплъащ.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

• къызэщӏэплъэн: 1. start burning, kindle, flare up (about a fire) 2. start, turn over (about a motor) 3. get warm or hot, warm or heat up 4. get excited, get angry 5. Become furious, fly into a rage, fury or passion
• МафӀэр къызэщӀоплъэ. the fire started buring.
• Машинэр къызэщӀэплъащ, шофёрыр емылӀалӀэу. The vehicle started quickly without making the driver fidget.
• Хьэкур къызэщӀоплъэ: the stove is warming up
• Гупыр къызэщӀэплъащ: the crowd grew excited
• ЛӀыр къызэщӀэплъащ: the man flew into a rage.

УРЫСЫБЗЭ

• къызэщӏэплъэн: 1. разжечься, разгореться (об огне) 2. завестись (о моторе) 3. согреться, отогреться 4. разгорячиться, разойтись 5. рассвирепеть, разъяриться
• МафӀэр къызэщӀоплъэ. огонь разжегся.
• Машинэр къызэщӀэплъащ, шофёрыр емылӀалӀэу. Машина быстро завелась, не заставив водителя возиться.
• Хьэкур къызэщӀоплъэ: печь согревается.
• Гупыр къызэщӀэплъащ: группа стала волноваться.
• ЛӀыр къызэщӀэплъащ: человек разъярился.

БИБЛИОГРАФИЕ

• Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
• БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
• БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
• Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
• Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
• Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
• Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
• Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
• Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.