Wt/kbd/кхъухь

АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)

кхъухь
кхъухь

ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ЩЫӀЭЦӀЭ

ЭТИМОЛОГИЕ

КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ

IPA [qʹχʷǝħ]

ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ

[кхъухь]

СКЛОНЕНЭ

	Закъуэ бжьыгъэ		Куэд бжьыгъэ
	Мыбелджылы	Белджылы	Мыбелджылы	Белджылы
Именительнэ:	кхъухь	кхъухьыр	--	кхъухьхэр
Эргативнэ:	кхъухь	кхъухьым	--	кхъухьхэм
Послеложнэ:	кхъухькӀэ	кхъухьымкӀэ	кхъухьхэкӀэ	кхъухьхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:	кхъухьу	кхъухьырауэ	кхъухьхэу	кхъухьхэрауэ

МЫХЬЭНЭ

Псы щӀыӀум тету зэрызекӀуэ, хьэлъэ зэрызэрашэ транспорт.

ЩАПХЪЭХЭР

ИгъащӀэм имылъэгъуа кхъухьым хуэпабгъэу КӀукӀуэ и нэхэр триубыдащ. Ӏуащхьэмахуэ, журнал (художественный)

Зэреджэ тхылъхэм къраха щапхъэхэр

Адыгэбзэ, Гугъуэт Л. Т., Зэхъуэхъу Л. Хь,	«Эльбрус» тхылъ тедзапӀэ, Налшык, 1984	нап. 114
адыгэбзэ	урысыбзэ/русский	инджылыбзэ/English
Кхъухьыр тенджызхэм, псышхуэхэм щызокӀуэ.	Корабль плавает по морям и крупным водоёмам.	Ships travel on seas and large bodies of water.
Кхъухьыр инщ.	Корабль большой.	Ships are big.
КхъухьымкӀэ цӀыхухэр зокӀуэ, хьэлъэ зэрашэ, бдзэжьей къаубыд.	Люди плавают, грузы возят, и рыбу ловят с помощью кораблей.	People travel, transport cargoes and catch fish by ship.
Кхъухьым хъышхуэ илъщ.	В корабле лежит большая сеть.	On the ships there are huge nets.
Хъыр кхъухьым кӀэрыщӀауэ ялъэф.	Корабль таскает эту привязанную к нему сеть.	These nets, tied to the ships, are dragged.
Сыт кхъухьымкӀэ ящӀэр?	Что делают с помощью кораблей?	What do people do with ships?
Кхъухьыр псым тетщ.	Корабль стоит в воде.	The ship is standing in the water.

ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР

КхъухькӀэ хым техьэн.

НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР

ИНДЖЫЛЫБЗЭ

кхъухь: ship, steamer, sailing vessel
КхъухькӀэ хым техьэн: sail the ocean in a ship

УРЫСЫБЗЭ

кхъухь: корабль, теплоход, пароход
КхъухькӀэ хым техьэн: плавать по океану на корабле

псалъафэ зэпыщӀахэр

кхъухь тедзапӀэ

  Мыхьэнэ: Кхъухьхэм хьэлъэ иралъхьэн е яунэщӀын папщӀэ, зыхуей псомкӀи къызэгъэпэщауэ псы Ӏуфэм ӀуащӀыхь кхъухь увыӀэпӀэ, щытыпӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: port
     Урысыбзэ: порт
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:
     Кхъухь тедзапӀэр чэнжыӀуэти, кхъухьышхуэхэр Анапэ къекӀуалӀэ хъуртэкъым.  Шортэн Аскэрбий

кхъухь увыӀэпӀэ

  Мыхьэнэ: Кхъухьхэр екӀуалӀэ хъуну псы Ӏуфэм ӀуащӀыхь увыӀэпӀэ.
  НэгъуэщӀыбзэкӀэ зэдзэкӀахэр
     Инджылыбзэ: pier, dock, mooring
     Урысыбзэ: причал; пристань
  Псалъэ зэпхахэр:
  Щапхъэхэр:

БИБЛИОГРАФИЕ

Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.</Gallery>