АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
ир- + и- + [плъ] + -э + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "ириплъэн"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
ириплъэн
щымыӀэныгъэ:
иримыплъэн
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сриплъэн
уриплъэн
ириплъэн
дриплъэн
фриплъэн
ириплъэн(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сримыплъэн
уримыплъэн
иримыплъэн
дримыплъэн
фримыплъэн
иримыплъэн(хэ)
унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
ириплъэ!
фриплъэ!
щымыӀэныгъэ:
уримыплъэ!
фримыплъэ!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срыреплъэ
урыреплъэ
ирыреплъэ
дрыреплъэ
фрыреплъэ
ирыреплъэ
щымыӀэныгъэ:
срыремыплъэ
урыремыплъэ
ирыремыплъэ
дрыремыплъэ
фрыремыплъэ
ирыремыплъэ
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сроплъэ(р)
уроплъэ(р)
ироплъэ(р)
дроплъэ(р)
фроплъэ(р)
ироплъэ(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэркъым
уриплъэркъым
ириплъэркъым
дриплъэркъым
фриплъэркъым
ириплъэ(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъэ(р)т
уриплъэ(р)т
ириплъэ(р)т
дриплъэ(р)т
фриплъэ(р)т
ириплъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъэ(р)тэкъым
уриплъэ(р)тэкъым
ириплъэ(р)тэкъым
дриплъэ(р)тэкъым
фриплъэ(р)тэкъым
ириплъэ(хэ)(р)тэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъащ
уриплъащ
ириплъащ
дриплъащ
фриплъащ
ириплъа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъакъым
уриплъакъым
ириплъакъым
дриплъакъым
фриплъакъым
ириплъа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъат
уриплъат
ириплъат
дриплъат
фриплъат
ириплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъатэкъым
уриплъатэкъым
ириплъатэкъым
дриплъатэкъым
фриплъатэкъым
ириплъа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэгъащ
уриплъэгъащ
ириплъэгъащ
дриплъэгъащ
фриплъэгъащ
ириплъэгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэгъакъым
уриплъэгъакъым
ириплъэгъакъым
дриплъэгъакъым
фриплъэгъакъым
ириплъэгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэгъат
уриплъэгъат
ириплъэгъат
дриплъэгъат
фриплъэгъат
ириплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэгъатэкъым
уриплъэгъатэкъым
ириплъэгъатэкъым
дриплъэгъатэкъым
фриплъэгъатэкъым
ириплъэгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сриплъэщ
уриплъэщ
ириплъэщ
дриплъэщ
фриплъэщ
ириплъэ(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сриплъэкъым
уриплъэкъым
ириплъэкъым
дриплъэкъым
фриплъэкъым
ириплъэ(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сриплъэт
уриплъэт
ириплъэт
дриплъэт
фриплъэт
ириплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сриплъэтэкъым
уриплъэтэкъым
ириплъэтэкъым
дриплъэтэкъым
фриплъэтэкъым
ириплъэ(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнщ
уриплъэнщ
ириплъэнщ
дриплъэнщ
фриплъэнщ
ириплъэн(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэнкъым
уриплъэнкъым
ириплъэнкъым
дриплъэнкъым
фриплъэнкъым
ириплъэн(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнущ
уриплъэнущ
ириплъэнущ
дриплъэнущ
фриплъэнущ
ириплъэну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэнукъым
уриплъэнукъым
ириплъэнукъым
дриплъэнукъым
фриплъэнукъым
ириплъэну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэрэ
уриплъэрэ
ириплъэрэ
дриплъэрэ
фриплъэрэ
ириплъэ(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэркъэ
уриплъэркъэ
ириплъэркъэ
дриплъэркъэ
фриплъэркъэ
ириплъэ(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъэ(р)т
уриплъэ(р)т
ириплъэ(р)т
дриплъэ(р)т
фриплъэ(р)т
ириплъэ(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъэ(р)тэкъэ
уриплъэ(р)тэкъэ
ириплъэ(р)тэкъэ
дриплъэ(р)тэкъэ
фриплъэ(р)тэкъэ
ириплъэ(хэ)(р)тэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъа
уриплъа
ириплъа
дриплъа
фриплъа
ириплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъакъэ
уриплъакъэ
ириплъакъэ
дриплъакъэ
фриплъакъэ
ириплъа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъат
уриплъат
ириплъат
дриплъат
фриплъат
ириплъа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъатэкъэ
уриплъатэкъэ
ириплъатэкъэ
дриплъатэкъэ
фриплъатэкъэ
ириплъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэгъа
уриплъэгъа
ириплъэгъа
дриплъэгъа
фриплъэгъа
ириплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэгъакъэ
уриплъэгъакъэ
ириплъэгъакъэ
дриплъэгъакъэ
фриплъэгъакъэ
ириплъэгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэгъат
уриплъэгъат
ириплъэгъат
дриплъэгъат
фриплъэгъат
ириплъэгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сриплъэгъатэкъэ
уриплъэгъатэкъэ
ириплъэгъатэкъэ
дриплъэгъатэкъэ
фриплъэгъатэкъэ
ириплъэгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сриплъэ
уриплъэ
ириплъэ
дриплъэ
фриплъэ
ириплъэ(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сриплъэкъэ
уриплъэкъэ
ириплъэкъэ
дриплъэкъэ
фриплъэкъэ
ириплъэ(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сриплъэт
уриплъэт
ириплъэт
дриплъэт
фриплъэт
ириплъэ(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сриплъэтэкъэ
уриплъэтэкъэ
ириплъэтэкъэ
дриплъэтэкъэ
фриплъэтэкъэ
ириплъэ(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэн
уриплъэн
ириплъэн
дриплъэн
фриплъэн
ириплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэнкъэ
уриплъэнкъэ
ириплъэнкъэ
дриплъэнкъэ
фриплъэнкъэ
ириплъэн(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэну
уриплъэну
ириплъэну
дриплъэну
фриплъэну
ириплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэнукъэ
уриплъэнукъэ
ириплъэнукъэ
дриплъэнукъэ
фриплъэнукъэ
ириплъэну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэмэ
уриплъэмэ
ириплъэмэ
дриплъэмэ
фриплъэмэ
ириплъэ(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэмэ
уримыплъэмэ
иримыплъэмэ
дримыплъэмэ
фримыплъэмэ
иримыплъэ(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъамэ
уриплъамэ
ириплъамэ
дриплъамэ
фриплъамэ
ириплъа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъамэ
уримыплъамэ
иримыплъамэ
дримыплъамэ
фримыплъамэ
мыплъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сриплъэгъамэ
уриплъэгъамэ
ириплъэгъамэ
дриплъэгъамэ
фриплъэгъамэ
ириплъэгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэгъамэ
уримыплъэгъамэ
иримыплъэгъамэ
дримыплъэгъамэ
фримыплъэгъамэ
иримыплъэгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнмэ
уриплъэнмэ
ириплъэнмэ
дриплъэнмэ
фриплъэнмэ
ириплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнмэ
уримыплъэнмэ
иримыплъэнмэ
дримыплъэнмэ
фримыплъэнмэ
иримыплъэн(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнумэ
уриплъэнумэ
ириплъэнумэ
дриплъэнумэ
фриплъэнумэ
ириплъэну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнумэ
уримыплъэнумэ
иримыплъэнумэ
дримыплъэнумэ
фримыплъэнумэ
иримыплъэну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэтэмэ
уриплъэтэмэ
ириплъэтэмэ
дриплъэтэмэ
фриплъэтэмэ
ириплъэ(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэтэмэ
уримыплъэтэмэ
иримыплъэтэмэ
дримыплъэтэмэ
фримыплъэтэмэ
иримыплъэ(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъатэмэ
уриплъатэмэ
ириплъатэмэ
дриплъатэмэ
фриплъатэмэ
ириплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъатэмэ
уримыплъатэмэ
иримыплъатэмэ
дримыплъатэмэ
фримыплъатэмэ
иримыплъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сриплъэгъатэмэ
уриплъэгъатэмэ
ириплъэгъатэмэ
дриплъэгъатэмэ
фриплъэгъатэмэ
ириплъэгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэгъатэмэ
уримыплъэгъатэмэ
иримыплъэгъатэмэ
дримыплъэгъатэмэ
фримыплъэгъатэмэ
иримыплъэгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнтэмэ
уриплъэнтэмэ
ириплъэнтэмэ
дриплъэнтэмэ
фриплъэнтэмэ
ириплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнтэмэ
уримыплъэнтэмэ
иримыплъэнтэмэ
дримыплъэнтэмэ
фримыплъэнтэмэ
иримыплъэн(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнутэмэ
уриплъэнутэмэ
ириплъэнутэмэ
дриплъэнутэмэ
фриплъэнутэмэ
ириплъэну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнутэмэ
уримыплъэнутэмэ
иримыплъэнутэмэ
дримыплъэнутэмэ
фримыплъэнутэмэ
иримыплъэну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнт
уриплъэнт
ириплъэнт
дриплъэнт
фриплъэнт
ириплъэн(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэнтэкъым
уриплъэнтэкъым
ириплъэнтэкъым
дриплъэнтэкъым
фриплъэнтэкъым
ириплъэн(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнут
уриплъэнут
ириплъэнут
дриплъэнут
фриплъэнут
ириплъэну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сриплъэнутэкъым
уриплъэнутэкъым
ириплъэнутэкъым
дриплъэнутэкъым
фриплъэнутэкъым
ириплъэну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэми
уриплъэми
ириплъэми
дриплъэми
фриплъэми
ириплъэ(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэми
уримыплъэми
иримыплъэми
дримыплъэми
фримыплъэми
иримыплъэ(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъами
уриплъами
ириплъами
дриплъами
фриплъами
ириплъа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъами
уримыплъами
иримыплъами
дримыплъами
фримыплъами
иримыплъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сриплъэгъами
уриплъэгъами
ириплъэгъами
дриплъэгъами
фриплъэгъами
ириплъэгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэгъами
уримыплъэгъами
иримыплъэгъами
дримыплъэгъами
фримыплъэгъами
иримыплъэгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнми
уриплъэнми
ириплъэнми
дриплъэнми
фриплъэнми
ириплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнми
уримыплъэнми
иримыплъэнми
дримыплъэнми
фримыплъэнми
иримыплъэн(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнуми
уриплъэнуми
ириплъэнуми
дриплъэнуми
фриплъэнуми
ириплъэну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнуми
уримыплъэнуми
иримыплъэнуми
дримыплъэнуми
фримыплъэнуми
иримыплъэну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэтэми
уриплъэтэми
ириплъэтэми
дриплъэтэми
фриплъэтэми
ириплъэ(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэтэми
уримыплъэтэми
иримыплъэтэми
дримыплъэтэми
фримыплъэтэми
иримыплъэ(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сриплъатэми
уриплъатэми
ириплъатэми
дриплъатэми
фриплъатэми
ириплъа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъатэми
уримыплъатэми
иримыплъатэми
дримыплъатэми
фримыплъатэми
иримыплъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сриплъэгъатэми
уриплъэгъатэми
ириплъэгъатэми
дриплъэгъатэми
фриплъэгъатэми
ириплъэгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэгъатэми
уримыплъэгъатэми
иримыплъэгъатэми
дримыплъэгъатэми
фримыплъэгъатэми
иримыплъэгъа(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнтэми
уриплъэнтэми
ириплъэнтэми
дриплъэнтэми
фриплъэнтэми
ириплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнтэми
уримыплъэнтэми
иримыплъэнтэми
дримыплъэнтэми
фримыплъэнтэми
иримыплъэн(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сриплъэнутэми
уриплъэнутэми
ириплъэнутэми
дриплъэнутэми
фриплъэнутэми
ириплъэну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сримыплъэнутэми
уримыплъэнутэми
иримыплъэнутэми
дримыплъэнутэми
фримыплъэнутэми
иримыплъэну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сриплъаи
уриплъаи
ириплъаи
дриплъаи
фриплъаи
ириплъаи
щымыӀэныгъэ:
сриплъакъыми
уриплъакъыми
ириплъакъыми
дриплъакъыми
фриплъакъыми
ириплъакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сриплъащэрэт
уриплъащэрэт
ириплъащэрэт
дриплъащэрэт
фриплъащэрэт
ириплъащэрэт
щымыӀэныгъэ:
сримыплъащэрэт
уримыплъащэрэт
иримыплъащэрэт
дримыплъащэрэт
фримыплъащэрэт
иримыплъащэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэнщ
уриплъагъэнщ
ириплъагъэнщ
дриплъагъэнщ
фриплъагъэнщ
ириплъагъэнщ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнкъым
уриплъагъэнкъым
ириплъагъэнкъым
дриплъагъэнкъым
фриплъагъэнкъым
ириплъагъэнкъым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэнт
уриплъагъэнт
ириплъагъэнт
дриплъагъэнт
фриплъагъэнт
ириплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнтэкъым
уриплъагъэнтэкъым
ириплъагъэнтэкъым
дриплъагъэнтэкъым
фриплъагъэнтэкъым
ириплъагъэнтэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэн
уриплъагъэн
ириплъагъэн
дриплъагъэн
фриплъагъэн
ириплъагъэн
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнкъэ
уриплъагъэнкъэ
ириплъагъэнкъэ
дриплъагъэнкъэ
фриплъагъэнкъэ
ириплъагъэнкъэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэнт
уриплъагъэнт
ириплъагъэнт
дриплъагъэнт
фриплъагъэнт
ириплъагъэнт
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнтэкъэ
уриплъагъэнтэкъэ
ириплъагъэнтэкъэ
дриплъагъэнтэкъэ
фриплъагъэнтэкъэ
ириплъагъэнтэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэнущ
уриплъагъэнущ
ириплъагъэнущ
дриплъагъэнущ
фриплъагъэнущ
ириплъагъэнущ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнукъым
уриплъагъэнукъым
ириплъагъэнукъым
дриплъагъэнукъым
фриплъагъэнукъым
ириплъагъэнукъым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэнут
уриплъагъэнут
ириплъагъэнут
дриплъагъэнут
фриплъагъэнут
ириплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнутэкъым
уриплъагъэнутэкъым
ириплъагъэнутэкъым
дриплъагъэнутэкъым
фриплъагъэнутэкъым
ириплъагъэнутэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэну
уриплъагъэну
ириплъагъэну
дриплъагъэну
фриплъагъэну
ириплъагъэну
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнукъэ
уриплъагъэнукъэ
ириплъагъэнукъэ
дриплъагъэнукъэ
фриплъагъэнукъэ
ириплъагъэнукъэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сриплъагъэнут
уриплъагъэнут
ириплъагъэнут
дриплъагъэнут
фриплъагъэнут
ириплъагъэнут
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сриплъагъэнутэкъэ
уриплъагъэнутэкъэ
ириплъагъэнутэкъэ
дриплъагъэнутэкъэ
фриплъагъэнутэкъэ
ириплъагъэнутэкъэ
Причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Зылэжь (субъектнэ) причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сриплъэ
уриплъэ
ириплъэ
дриплъэ
фриплъэ
ириплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъэ
уримыплъэ
иримыплъэ
дримыплъэ
фримыплъэ
иримыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сриплъа
уриплъа
ириплъа
дриплъа
фриплъа
ириплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъа
уримыплъа
иримыплъа
дримыплъа
фримыплъа
иримыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сриплъэгъа
уриплъэгъа
ириплъэгъа
дриплъэгъа
фриплъэгъа
ириплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъэгъа
уримыплъэгъа
иримыплъэгъа
дримыплъэгъа
фримыплъэгъа
иримыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сриплъэн
уриплъэн
ириплъэн
дриплъэн
фриплъэн
ириплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъэн
уримыплъэн
иримыплъэн
дримыплъэн
фримыплъэн
иримыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сриплъэну
уриплъэну
ириплъэну
дриплъэну
фриплъэну
ириплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъэну
уримыплъэну
иримыплъэну
дримыплъэну
фримыплъэну
иримыплъэну(хэ)
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыриплъэ
узэрыриплъэ
зэрыриплъэ
дызэрыриплъэ
фызэрыриплъэ
зэрыриплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыримыплъэ
узэрыримыплъэ
зэрыримыплъэ
дызэрыримыплъэ
фызэрыримыплъэ
мызэрыриплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыриплъа
узэрыриплъа
зэрыриплъа
дызэрыриплъа
фызэрыриплъа
зэрыриплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыримыплъа
узэрыримыплъа
зэрыримыплъа
дызэрыримыплъа
фызэрыримыплъа
зэрыримыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыриплъэгъа
узэрыриплъэгъа
зэрыриплъэгъа
дызэрыриплъэгъа
фызэрыриплъэгъа
зэрыриплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыримыплъэгъа
узэрыримыплъэгъа
зэрыримыплъэгъа
дызэрыримыплъэгъа
фызэрыримыплъэгъа
зэрыримыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыриплъэн
узэрыриплъэн
зэрыриплъэн
дызэрыриплъэн
фызэрыриплъэн
зэрыриплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыримыплъэн
узэрыримыплъэн
зэрыримыплъэн
дызэрыримыплъэн
фызэрыримыплъэн
зэрыримыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрыриплъэну
узэрыриплъэну
зэрыриплъэну
дызэрыриплъэну
фызэрыриплъэну
зэрыриплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэрыримыплъэну
узэрыримыплъэну
зэрыримыплъэну
дызэрыримыплъэну
фызэрыримыплъэну
зэрыримыплъэну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщриплъэ
ущриплъэ
щриплъэ
дыщриплъэ
фыщриплъэ
щриплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщримыплъэ
ущримыплъэ
щримыплъэ
дыщримыплъэ
фыщримыплъэ
щримыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщриплъа
ущриплъа
щриплъа
дыщриплъа
фыщриплъа
щриплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщримыплъа
ущримыплъа
щримыплъа
дыщримыплъа
фыщримыплъа
щримыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщриплъэгъа
ущриплъэгъа
щриплъэгъа
дыщриплъэгъа
фыщриплъэгъа
щриплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщримыплъэгъа
ущримыплъэгъа
щримыплъэгъа
дыщримыплъэгъа
фыщримыплъэгъа
щримыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщриплъэн
ущриплъэн
щриплъэн
дыщриплъэн
фыщриплъэн
щриплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщримыплъэн
ущримыплъэн
щримыплъэн
дыщримыплъэн
фыщримыплъэн
щримыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщриплъэну
ущриплъэну
щриплъэну
дыщриплъэну
фыщриплъэну
щриплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщримыплъэну
ущримыплъэну
щримыплъэну
дыщримыплъэну
фыщримыплъэну
щримыплъэну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздриплъэ
уздриплъэ
здриплъэ
дыздриплъэ
фыздриплъэ
здриплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздримыплъэ
уздримыплъэ
здримыплъэ
дыздримыплъэ
фыздримыплъэ
здримыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздриплъа
уздриплъа
здриплъа
дыздриплъа
фыздриплъа
здриплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздримыплъа
уздримыплъа
здримыплъа
дыздримыплъа
фыздримыплъа
здримыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздриплъэгъа
уздриплъэгъа
здриплъэгъа
дыздриплъэгъа
фыздриплъэгъа
здриплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздримыплъэгъа
уздримыплъэгъа
здримыплъэгъа
дыздримыплъэгъа
фыздримыплъэгъа
здримыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздриплъэн
уздриплъэн
здриплъэн
дыздриплъэн
фыздриплъэн
здриплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздримыплъэн
уздримыплъэн
здримыплъэн
дыздримыплъэн
фыздримыплъэн
здримыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздриплъэну
уздриплъэну
здриплъэну
дыздриплъэну
фыздриплъэну
здриплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздримыплъэну
уздримыплъэну
здримыплъэну
дыздримыплъэну
фыздримыплъэну
здримыплъэну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀриплъэ
ущӀриплъэ
щӀриплъэ
дыщӀриплъэ
фыщӀриплъэ
щӀриплъэ(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀримыплъэ
ущӀримыплъэ
щӀримыплъэ
дыщӀримыплъэ
фыщӀримыплъэ
щӀримыплъэ(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀриплъа
ущӀриплъа
щӀриплъа
дыщӀриплъа
фыщӀриплъа
щӀриплъа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀримыплъа
ущӀримыплъа
щӀримыплъа
дыщӀримыплъа
фыщӀримыплъа
щӀримыплъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀриплъэгъа
ущӀриплъэгъа
щӀриплъэгъа
дыщӀриплъэгъа
фыщӀриплъэгъа
щӀриплъэгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀримыплъэгъа
ущӀримыплъэгъа
щӀримыплъэгъа
дыщӀримыплъэгъа
фыщӀримыплъэгъа
щӀримыплъэгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀриплъэн
ущӀриплъэн
щӀриплъэн
дыщӀриплъэн
фыщӀриплъэн
щӀриплъэн(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀримыплъэн
ущӀримыплъэн
щӀримыплъэн
дыщӀримыплъэн
фыщӀримыплъэн
щӀримыплъэн(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀриплъэну
ущӀриплъэну
щӀриплъэну
дыщӀриплъэну
фыщӀриплъэну
щӀриплъэну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀримыплъэну
ущӀримыплъэну
щӀримыплъэну
дыщӀримыплъэну
фыщӀримыплъэну
щӀримыплъэну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сриплъэу
уриплъэу
ириплъэу
дриплъэу
фриплъэу
ириплъэ(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъэу
уримыплъэу
иримыплъэу
дримыплъэу
фримыплъэу
иримыплъэ(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сриплъауэ
уриплъауэ
ириплъауэ
дриплъауэ
фриплъауэ
ириплъауэ / ириплъа(хэ)у
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сримыплъауэ
уримыплъауэ
иримыплъауэ
дримыплъауэ
фримыплъауэ
иримыплъауэ(хэ) / иримыплъа(хэ)у
жрэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сриплъэурэ
уриплъэурэ
ириплъэурэ
дриплъэурэ
фриплъэурэ
ириплъэ(хэ)урэ
жрэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
сримыплъэурэ
уримыплъэурэ
иримыплъэурэ
дримыплъэурэ
фримыплъэурэ
иримыплъэ(хэ)урэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ -- ит зэман щыӀэныгъэ фащэ
Щӏыпӏэ префиксым и дополненэ
сэ
уэ
абы
дэ
фэ
абыхэм
Подлежащэ
сэ
--
сыброплъэ
сроплъэ
--
сывроплъэ
сароплъэ
уэ
усроплъэ
--
уроплъэ
удроплъэ
--
уароплъэ
ар
сроплъэ
броплъэ
ироплъэ
дроплъэ
фроплъэ
яроплъэ
дэ
--
дыброплъэ
дроплъэ
--
дывроплъэ
дароплъэ
фэ
фысроплъэ
--
фроплъэ
фыдроплъэ
--
фароплъэ
ахэр
сроплъэ(хэ)
броплъэ(хэ)
ироплъэ(хэ)
дроплъэ(хэ)
фроплъэ(хэ)
яроплъэ(хэ)
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[плъ]э
[плъ]эр
--
[плъ]эхэр
Эргативнэ:
[плъ]э
[плъ]эм
--
[плъ]эхэм
Послеложнэ:
[плъ]экӀэ
[плъ]эмкӀэ
[плъ]эхэкӀэ
[плъ]эхэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[плъ]эуэ
[плъ]эрауэ
[плъ]эхэу
[плъ]эхэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[плъ]а
[плъ]ар
--
[плъ]ахэр
Эргативнэ:
[плъ]а
[плъ]ам
--
[плъ]ахэм
Послеложнэ:
[плъ]акӀэ
[плъ]амкӀэ
[плъ]ахэкӀэ
[плъ]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[плъ]ауэ
[плъ]арауэ
[плъ]ахэу
[плъ]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[плъ]эн
[плъ]эныр
--
[плъ]энхэр
Эргативнэ:
[плъ]эн
[плъ]эным
--
[плъ]энхэм
Послеложнэ:
[плъ]энкӀэ
[плъ]энымкӀэ
[плъ]энхэкӀэ
[плъ]энхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[плъ]эну
[плъ]энырауэ
[плъ]энхэу
[плъ]энхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[плъ]эну
[плъ]энур
--
[плъ]энухэр
Эргативнэ:
[плъ]эну
[плъ]энум
--
[плъ]энухэм
Послеложнэ:
[плъ]энукӀэ
[плъ]энумкӀэ
[плъ]энухэкӀэ
[плъ]энухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[плъ]энууэ
[плъ]энурауэ
[плъ]энухэу
[плъ]энухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀыхьагъкӀэ ирикӀуэу еплъын. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
ириплъэн: look swh, along, down or up sth
Уэрамым ириплъэн: look down the street УРЫСЫБЗЭ
ириплъэн: смотреть куда-л.
Уэрамым ириплъэн: смотреть по улице. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.