АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
и- + [лъху] + -хь + -ы + -н
Глагол лъэмыӏэс "илъхухьын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
илъхухьын
щымыӀэныгъэ:
имылъхухьын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
силъхухьын
уилъхухьын
илъхухьын
дилъхухьын
филъхухьын
илъхухьын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симылъхухьын
уимылъхухьын
имылъхухьын
димылъхухьын
фимылъхухьын
имылъхухьын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
илъхухь!
филъхухь!
щымыӀэныгъэ:
уимылъхухь!
фимылъхухь!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срелъхухь
урелъхухь
ирелъхухь
дрелъхухь
фрелъхухь
ирелъхухь(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремылъхухь
уремылъхухь
иремылъхухь
дремылъхухь
фремылъхухь
иремылъхухь(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
солъхухь(ыр)
уолъхухь(ыр)
йолъхухь(ыр)
долъхухь(ыр)
фолъхухь(ыр)
йолъхухь(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыркъым
уилъхухьыркъым
илъхухьыркъым
дилъхухьыркъым
филъхухьыркъым
илъхухь(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьырт
уилъхухьырт
илъхухьырт
дилъхухьырт
филъхухьырт
илъхухь(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыртэкъым
уилъхухьыртэкъым
илъхухьыртэкъым
дилъхухьыртэкъым
филъхухьыртэкъым
илъхухь(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьащ
уилъхухьащ
илъхухьащ
дилъхухьащ
филъхухьащ
илъхухьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьакъым
уилъхухьакъым
илъхухьакъым
дилъхухьакъым
филъхухьакъым
илъхухьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьат
уилъхухьат
илъхухьат
дилъхухьат
филъхухьат
илъхухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьатэкъым
уилъхухьатэкъым
илъхухьатэкъым
дилъхухьатэкъым
филъхухьатэкъым
илъхухьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъащ
уилъхухьыгъащ
илъхухьыгъащ
дилъхухьыгъащ
филъхухьыгъащ
илъхухьыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыгъакъым
уилъхухьыгъакъым
илъхухьыгъакъым
дилъхухьыгъакъым
филъхухьыгъакъым
илъхухьыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъат
уилъхухьыгъат
илъхухьыгъат
дилъхухьыгъат
филъхухьыгъат
илъхухьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыгъатэкъым
уилъхухьыгъатэкъым
илъхухьыгъатэкъым
дилъхухьыгъатэкъым
филъхухьыгъатэкъым
илъхухьыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
силъхухьщ
уилъхухьщ
илъхухьщ
дилъхухьщ
филъхухьщ
илъхухь(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
силъхухькъым
уилъхухькъым
илъхухькъым
дилъхухькъым
филъхухькъым
илъхухь(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
силъхухьт
уилъхухьт
илъхухьт
дилъхухьт
филъхухьт
илъхухь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
силъхухьтэкъым
уилъхухьтэкъым
илъхухьтэкъым
дилъхухьтэкъым
филъхухьтэкъым
илъхухь(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынщ
уилъхухьынщ
илъхухьынщ
дилъхухьынщ
филъхухьынщ
илъхухьын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьынкъым
уилъхухьынкъым
илъхухьынкъым
дилъхухьынкъым
филъхухьынкъым
илъхухьын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьыну(хэ)щ
уилъхухьынущ
илъхухьынущ
дилъхухьынущ
филъхухьынущ
илъхухьыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьынукъым
уилъхухьынукъым
илъхухьынукъым
дилъхухьынукъым
филъхухьынукъым
илъхухьыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьрэ
уилъхухьрэ
илъхухьрэ
дилъхухьрэ
филъхухьрэ
илъхухь(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыркъэ
уилъхухьыркъэ
илъхухьыркъэ
дилъхухьыркъэ
филъхухьыркъэ
илъхухь(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьырт
уилъхухьырт
илъхухьырт
дилъхухьырт
филъхухьырт
илъхухь(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыртэкъэ
уилъхухьыртэкъэ
илъхухьыртэкъэ
дилъхухьыртэкъэ
филъхухьыртэкъэ
илъхухь(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьа
уилъхухьа
илъхухьа
дилъхухьа
филъхухьа
илъхухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьакъэ
уилъхухьакъэ
илъхухьакъэ
дилъхухьакъэ
филъхухьакъэ
илъхухьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьат
уилъхухьат
илъхухьат
дилъхухьат
филъхухьат
илъхухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьатэкъэ
уилъхухьатэкъэ
илъхухьатэкъэ
дилъхухьатэкъэ
филъхухьатэкъэ
илъхухьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъа
уилъхухьыгъа
илъхухьыгъа
дилъхухьыгъа
филъхухьыгъа
илъхухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыгъакъэ
уилъхухьыгъакъэ
илъхухьыгъакъэ
дилъхухьыгъакъэ
филъхухьыгъакъэ
илъхухьыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъат
уилъхухьыгъат
илъхухьыгъат
дилъхухьыгъат
филъхухьыгъат
илъхухьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
силъхухьыгъатэкъэ
уилъхухьыгъатэкъэ
илъхухьыгъатэкъэ
дилъхухьыгъатэкъэ
филъхухьыгъатэкъэ
илъхухьыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
силъхухь
уилъхухь
илъхухь
дилъхухь
филъхухь
илъхухь(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
силъхухькъэ
уилъхухькъэ
илъхухькъэ
дилъхухькъэ
филъхухькъэ
илъхухь(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
силъхухьт
уилъхухьт
илъхухьт
дилъхухьт
филъхухьт
илъхухь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
силъхухьтэкъэ
уилъхухьтэкъэ
илъхухьтэкъэ
дилъхухьтэкъэ
филъхухьтэкъэ
илъхухь(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьын
уилъхухьын
илъхухьын
дилъхухьын
филъхухьын
илъхухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьынкъэ
уилъхухьынкъэ
илъхухьынкъэ
дилъхухьынкъэ
филъхухьынкъэ
илъхухьын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьыну
уилъхухьыну
илъхухьыну
дилъхухьыну
филъхухьыну
илъхухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьынукъэ
уилъхухьынукъэ
илъхухьынукъэ
дилъхухьынукъэ
филъхухьынукъэ
илъхухьыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьмэ
уилъхухьмэ
илъхухьмэ
дилъхухьмэ
филъхухьмэ
илъхухь(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьмэ
уимылъхухьмэ
имылъхухьмэ
димылъхухьмэ
фимылъхухьмэ
имылъхухь(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьамэ
уилъхухьамэ
илъхухьамэ
дилъхухьамэ
филъхухьамэ
илъхухьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьамэ
уимылъхухьамэ
имылъхухьамэ
димылъхухьамэ
фимылъхухьамэ
имылъхухьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъамэ
уилъхухьыгъамэ
илъхухьыгъамэ
дилъхухьыгъамэ
филъхухьыгъамэ
илъхухьыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьыгъамэ
уимылъхухьыгъамэ
имылъхухьыгъамэ
димылъхухьыгъамэ
фимылъхухьыгъамэ
имылъхухьыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынмэ
уилъхухьынмэ
илъхухьынмэ
дилъхухьынмэ
филъхухьынмэ
илъхухьын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынмэ
уимылъхухьынмэ
имылъхухьынмэ
димылъхухьынмэ
фимылъхухьынмэ
имылъхухьын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынумэ
уилъхухьынумэ
илъхухьынумэ
дилъхухьынумэ
филъхухьынумэ
илъхухьыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынумэ
уимылъхухьынумэ
имылъхухьынумэ
димылъхухьынумэ
фимылъхухьынумэ
имылъхухьыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьтэмэ
уилъхухьтэмэ
илъхухьтэмэ
дилъхухьтэмэ
филъхухьтэмэ
илъхухь(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьтэмэ
уимылъхухьтэмэ
имылъхухьтэмэ
димылъхухьтэмэ
фимылъхухьтэмэ
имылъхухь(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьатэмэ
уилъхухьатэмэ
илъхухьатэмэ
дилъхухьатэмэ
филъхухьатэмэ
илъхухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьатэмэ
уимылъхухьатэмэ
имылъхухьатэмэ
димылъхухьатэмэ
фимылъхухьатэмэ
имылъхухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъатэмэ
уилъхухьыгъатэмэ
илъхухьыгъатэмэ
дилъхухьыгъатэмэ
филъхухьыгъатэмэ
илъхухьыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьыгъатэмэ
уимылъхухьыгъатэмэ
имылъхухьыгъатэмэ
димылъхухьыгъатэмэ
фимылъхухьыгъатэмэ
имылъхухьыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынтэмэ
уилъхухьынтэмэ
илъхухьынтэмэ
дилъхухьынтэмэ
филъхухьынтэмэ
илъхухьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынтэмэ
уимылъхухьынтэмэ
имылъхухьынтэмэ
димылъхухьынтэмэ
фимылъхухьынтэмэ
имылъхухьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынутэмэ
уилъхухьынутэмэ
илъхухьынутэмэ
дилъхухьынутэмэ
филъхухьынутэмэ
илъхухьыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынутэмэ
уимылъхухьынутэмэ
имылъхухьынутэмэ
димылъхухьынутэмэ
фимылъхухьынутэмэ
имылъхухьыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынт
уилъхухьынт
илъхухьынт
дилъхухьынт
филъхухьынт
илъхухьын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьынтэкъым
уилъхухьынтэкъым
илъхухьынтэкъым
дилъхухьынтэкъым
филъхухьынтэкъым
илъхухьын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынут
уилъхухьынут
илъхухьынут
дилъхухьынут
филъхухьынут
илъхухьыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
силъхухьынутэкъым
уилъхухьынутэкъым
илъхухьынутэкъым
дилъхухьынутэкъым
филъхухьынутэкъым
илъхухьыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьми
уилъхухьми
илъхухьми
дилъхухьми
филъхухьми
илъхухь(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьми
уимылъхухьми
имылъхухьми
димылъхухьми
фимылъхухьми
имылъхухь(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьами
уилъхухьами
илъхухьами
дилъхухьами
филъхухьами
илъхухьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьами
уимылъхухьами
имылъхухьами
димылъхухьами
фимылъхухьами
имылъхухьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъами
уилъхухьыгъами
илъхухьыгъами
дилъхухьыгъами
филъхухьыгъами
илъхухьыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьыгъами
уимылъхухьыгъами
имылъхухьыгъами
димылъхухьыгъами
фимылъхухьыгъами
имылъхухьыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынми
уилъхухьынми
илъхухьынми
дилъхухьынми
филъхухьынми
илъхухьын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынми
уимылъхухьынми
имылъхухьынми
димылъхухьынми
фимылъхухьынми
имылъхухьын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынуми
уилъхухьынуми
илъхухьынуми
дилъхухьынуми
филъхухьынуми
илъхухьыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынуми
уимылъхухьынуми
имылъхухьынуми
димылъхухьынуми
фимылъхухьынуми
имылъхухьыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьтэми
уилъхухьтэми
илъхухьтэми
дилъхухьтэми
филъхухьтэми
илъхухь(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьтэми
уимылъхухьтэми
имылъхухьтэми
димылъхухьтэми
фимылъхухьтэми
имылъхухь(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
силъхухьатэми
уилъхухьатэми
илъхухьатэми
дилъхухьатэми
филъхухьатэми
илъхухьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьатэми
уимылъхухьатэми
имылъхухьатэми
димылъхухьатэми
фимылъхухьатэми
имылъхухьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
силъхухьыгъатэми
уилъхухьыгъатэми
илъхухьыгъатэми
дилъхухьыгъатэми
филъхухьыгъатэми
илъхухьыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьыгъатэми
уимылъхухьыгъатэми
имылъхухьыгъатэми
димылъхухьыгъатэми
фимылъхухьыгъа(хэ)тэми
имылъхухьыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынтэми
уилъхухьынтэми
илъхухьынтэми
дилъхухьынтэми
филъхухьынтэми
илъхухьын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынтэми
уимылъхухьынтэми
имылъхухьынтэми
димылъхухьынтэми
фимылъхухьынтэми
имылъхухьын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
силъхухьынутэми
уилъхухьынутэми
илъхухьынутэми
дилъхухьынутэми
филъхухьынутэми
илъхухьыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симылъхухьынутэми
уимылъхухьынутэми
имылъхухьынутэми
димылъхухьынутэми
фимылъхухьынутэми
имылъхухьыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
силъхухьаи
уилъхухьаи
илъхухьаи
дилъхухьаи
филъхухьаи
илъхухьаи
щымыӀэныгъэ:
силъхухьакъыми
уилъхухьакъыми
илъхухьакъыми
дилъхухьакъыми
филъхухьакъыми
илъхухьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
силъхухьащэрэт
уилъхухьащэрэт
илъхухьащэрэт
дилъхухьащэрэт
филъхухьащэрэт
илъхухьа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симылъхухьащэрэт
уимылъхухьащэрэт
имылъхухьащэрэт
димылъхухьащэрэт
фимылъхухьащэрэт
имылъхухьа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнщ
уилъхухьагъэнщ
илъхухьагъэнщ
дилъхухьагъэнщ
филъхухьагъэнщ
илъхухьагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнкъым
уилъхухьагъэнкъым
илъхухьагъэнкъым
дилъхухьагъэнкъым
филъхухьагъэнкъым
илъхухьагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнт
уилъхухьагъэнт
илъхухьагъэнт
дилъхухьагъэнт
филъхухьагъэнт
илъхухьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнтэкъым
уилъхухьагъэнтэкъым
илъхухьагъэнтэкъым
дилъхухьагъэнтэкъым
филъхухьагъэнтэкъым
илъхухьагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэн
уилъхухьагъэн
илъхухьагъэн
дилъхухьагъэн
филъхухьагъэн
илъхухьагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнкъэ
уилъхухьагъэнкъэ
илъхухьагъэнкъэ
дилъхухьагъэнкъэ
филъхухьагъэнкъэ
илъхухьагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнт
уилъхухьагъэнт
илъхухьагъэнт
дилъхухьагъэнт
филъхухьагъэнт
илъхухьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнтэкъэ
уилъхухьагъэнтэкъэ
илъхухьагъэнтэкъэ
дилъхухьагъэнтэкъэ
филъхухьагъэнтэкъэ
илъхухьагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнущ
уилъхухьагъэнущ
илъхухьагъэнущ
дилъхухьагъэнущ
филъхухьагъэнущ
илъхухьагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнукъым
уилъхухьагъэнукъым
илъхухьагъэнукъым
дилъхухьагъэнукъым
филъхухьагъэнукъым
илъхухьагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнут
уилъхухьагъэнут
илъхухьагъэнут
дилъхухьагъэнут
филъхухьагъэнут
илъхухьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнутэкъым
уилъхухьагъэнутэкъым
илъхухьагъэнутэкъым
дилъхухьагъэнутэкъым
филъхухьагъэнутэкъым
илъхухьагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэну
уилъхухьагъэну
илъхухьагъэну
дилъхухьагъэну
филъхухьагъэну
илъхухьагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнукъэ
уилъхухьагъэнукъэ
илъхухьагъэнукъэ
дилъхухьагъэнукъэ
филъхухьагъэнукъэ
илъхухьагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнут
уилъхухьагъэнут
илъхухьагъэнут
дилъхухьагъэнут
филъхухьагъэнут
илъхухьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
силъхухьагъэнутэкъэ
уилъхухьагъэнутэкъэ
илъхухьагъэнутэкъэ
дилъхухьагъэнутэкъэ
филъхухьагъэнутэкъэ
илъхухьагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
силъхухь
уилъхухь
илъхухь
дилъхухь
филъхухь
илъхухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухь
уимылъхухь
имылъхухь
димылъхухь
фимылъхухь
имылъхухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
силъхухьа
уилъхухьа
илъхухьа
дилъхухьа
филъхухьа
илъхухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухьа
уимылъхухьа
имылъхухьа
димылъхухьа
фимылъхухьа
имылъхухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
силъхухьыгъа
уилъхухьыгъа
илъхухьыгъа
дилъхухьыгъа
филъхухьыгъа
илъхухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухьыгъа
уимылъхухьыгъа
имылъхухьыгъа
димылъхухьыгъа
фимылъхухьыгъа
имылъхухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
силъхухьын
уилъхухьын
илъхухьын
дилъхухьын
филъхухьын
илъхухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухьын
уимылъхухьын
имылъхухьын
димылъхухьын
фимылъхухьын
имылъхухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
силъхухьыну
уилъхухьыну
илъхухьыну
дилъхухьыну
филъхухьыну
илъхухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухьыну
уимылъхухьыну
имылъхухьыну
димылъхухьыну
фимылъхухьыну
имылъхухьыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъхухь
узэрилъхухь
зэрилъхухь
дызэрилъхухь
фызэрилъхухь
зэрилъхухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъхухь
узэримылъхухь
зэримылъхухь
дызэримылъхухь
фызэримылъхухь
зэримылъхухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъхухьа
узэрилъхухьа
зэрилъхухьа
дызэрилъхухьа
фызэрилъхухьа
зэрилъхухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъхухьа
узэримылъхухьа
зэримылъхухьа
дызэримылъхухьа
фызэримылъхухьа
зэримылъхухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъхухьыгъа
узэрилъхухьыгъа
зэрилъхухьыгъа
дызэрилъхухьыгъа
фызэрилъхухьыгъа
зэрилъхухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъхухьыгъа
узэримылъхухьыгъа
зэримылъхухьыгъа
дызэримылъхухьыгъа
фызэримылъхухьыгъа
зэримылъхухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъхухьын
узэрилъхухьын
зэрилъхухьын
дызэрилъхухьын
фызэрилъхухьын
зэрилъхухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъхухьын
узэримылъхухьын
зэримылъхухьын
дызэримылъхухьын
фызэримылъхухьын
зэримылъхухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэрилъхухьыну
узэрилъхухьыну
зэрилъхухьыну
дызэрилъхухьыну
фызэрилъхухьыну
зэрилъхухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримылъхухьыну
узэримылъхухьыну
зэримылъхухьыну
дызэримылъхухьыну
фызэримылъхухьыну
зэримылъхухьыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъхухь
ущилъхухь
щилъхухь
дыщилъхухь
фыщилъхухь
щилъхухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъхухь
ущимылъхухь
щимылъхухь
дыщимылъхухь
фыщимылъхухь
щимылъхухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъхухьа
ущилъхухьа
щилъхухьа
дыщилъхухьа
фыщилъхухьа
щилъхухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъхухьа
ущимылъхухьа
щимылъхухьа
дыщимылъхухьа
фыщимылъхухьа
щимылъхухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъхухьыгъа
ущилъхухьыгъа
щилъхухьыгъа
дыщилъхухьыгъа
фыщилъхухьыгъа
щилъхухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъхухьыгъа
ущимылъхухьыгъа
щимылъхухьыгъа
дыщимылъхухьыгъа
фыщимылъхухьыгъа
щимылъхухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъхухьын
ущилъхухьын
щилъхухьын
дыщилъхухьын
фыщилъхухьын
щилъхухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъхухьын
ущимылъхухьын
щимылъхухьын
дыщимылъхухьын
фыщимылъхухьын
щимылъхухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщилъхухьыну
ущилъхухьыну
щилъхухьыну
дыщилъхухьыну
фыщилъхухьыну
щилъхухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимылъхухьыну
ущимылъхухьыну
щимылъхухьыну
дыщимылъхухьыну
фыщимылъхухьыну
щимылъхухьыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъхухь
уздилъхухь
здилъхухь
дыздилъхухь
фыздилъхухь
здилъхухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъхухь
уздимылъхухь
здимылъхухь
дыздимылъхухь
фыздимылъхухь
здимылъхухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъхухьа
уздилъхухьа
здилъхухьа
дыздилъхухьа
фыздилъхухьа
здилъхухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъхухьа
уздимылъхухьа
здимылъхухьа
дыздимылъхухьа
фыздимылъхухьа
здимылъхухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъхухьыгъа
уздилъхухьыгъа
здилъхухьыгъа
дыздилъхухьыгъа
фыздилъхухьыгъа
здилъхухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъхухьыгъа
уздимылъхухьыгъа
здимылъхухьыгъа
дыздимылъхухьыгъа
фыздимылъхухьыгъа
здимылъхухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъхухьын
уздилъхухьын
здилъхухьын
дыздилъхухьын
фыздилъхухьын
здилъхухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъхухьын
уздимылъхухьын
здимылъхухьын
дыздимылъхухьын
фыздимылъхухьын
здимылъхухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздилъхухьыну
уздилъхухьыну
здилъхухьыну
дыздилъхухьыну
фыздилъхухьыну
здилъхухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимылъхухьыну
уздимылъхухьыну
здимылъхухьыну
дыздимылъхухьыну
фыздимылъхухьыну
здимылъхухьыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъхухь
ущӀилъхухь
щӀилъхухь
дыщӀилъхухь
фыщӀилъхухь
щӀилъхухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъхухь
ущӀимылъхухь
щӀимылъхухь
дыщӀимылъхухь
фыщӀимылъхухь
щӀимылъхухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъхухьа
ущӀилъхухьа
щӀилъхухьа
дыщӀилъхухьа
фыщӀилъхухьа
щӀилъхухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъхухьа
ущӀимылъхухьа
щӀимылъхухьа
дыщӀимылъхухьа
фыщӀимылъхухьа
щӀимылъхухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъхухьыгъа
ущӀилъхухьыгъа
щӀилъхухьыгъа
дыщӀилъхухьыгъа
фыщӀилъхухьыгъа
щӀилъхухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъхухьыгъа
ущӀимылъхухьыгъа
щӀимылъхухьыгъа
дыщӀимылъхухьыгъа
фыщӀимылъхухьыгъа
щӀимылъхухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъхухьын
ущӀилъхухьын
щӀилъхухьын
дыщӀилъхухьын
фыщӀилъхухьын
щӀилъхухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъхухьын
ущӀимылъхухьын
щӀимылъхухьын
дыщӀимылъхухьын
фыщӀимылъхухьын
щӀимылъхухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀилъхухьыну
ущӀилъхухьыну
щӀилъхухьыну
дыщӀилъхухьыну
фыщӀилъхухьыну
щӀилъхухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимылъхухьыну
ущӀимылъхухьыну
щӀимылъхухьыну
дыщӀимылъхухьыну
фыщӀимылъхухьыну
щӀимылъхухьыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
силъхухьу
уилъхухьу
илъхухьу
дилъхухьу
филъхухьу
илъхухь(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухьу
уимылъхухьу
имылъхухьу
димылъхухьу
фимылъхухьу
имылъхухь(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
силъхухьауэ
уилъхухьауэ
илъхухьауэ
дилъхухьауэ
филъхухьауэ
илъхухьауэ / илъхухьахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симылъхухьауэ
уимылъхухьауэ
имылъхухьауэ
димылъхухьауэ
фимылъхухьауэ
имылъхухьауэ / имылъхухьахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
силъхухьурэ
уилъхухьурэ
илъхухьурэ
дилъхухьурэ
филъхухьурэ
илъхухь(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симылъхухьурэ
уимылъхухьурэ
имылъхухьурэ
димылъхухьурэ
фимылъхухьурэ
имылъхухь(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лъхухь]
[лъхухь]ыр
--
[лъхухь]хэр
Эргативнэ: [лъхухь]
[лъхухь]ым
--
[лъхухь]хэм
Послеложнэ: [лъхухь]кӀэ
[лъхухь]ымкӀэ
[лъхухь]хэкӀэ
[лъхухь]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [лъхухь]у
[лъхухь]ырауэ
[лъхухь]хэу
[лъхухь]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лъхухь]а
[лъхухь]ар
--
[лъхухь]ахэр
Эргативнэ: [лъхухь]а
[лъхухь]ам
--
[лъхухь]ахэм
Послеложнэ: [лъхухь]акӀэ
[лъхухь]амкӀэ
[лъхухь]ахэкӀэ
[лъхухь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [лъхухь]ауэ
[лъхухь]арауэ
[лъхухь]ахэу
[лъхухь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лъхухь]ын
[лъхухь]ыныр
--
[лъхухь]ынхэр
Эргативнэ: [лъхухь]ын
[лъхухь]ыным
--
[лъхухь]ынхэм
Послеложнэ: [лъхухь]ынкӀэ
[лъхухь]ынымкӀэ
[лъхухь]ынхэкӀэ
[лъхухь]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[лъхухь]ыну
[лъхухь]ынырауэ
[лъхухь]ынхэу
[лъхухь]ынхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы Белджылы Мыбелджылы Белджылы
Именительнэ: [лъхухь]ыну
[лъхухь]ынур
--
[лъхухь]ынухэр
Эргативнэ: [лъхухь]ыну
[лъхухь]ынум
--
[лъхухь]ынухэм
Послеложнэ: [лъхухь]ынукӀэ
[лъхухь]ынумкӀэ
[лъхухь]ынухэкӀэ
[лъхухь]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ: [лъхухь]ынууэ
[лъхухь]ынурауэ
[лъхухь]ынухэу
[лъхухь]ынухэрауэ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым щылъхуэн. илъхухьын: have a calf, pups, kittens, etc. swh inside of sth
Мэлыр Ӏуэм илъхухьащ: the sheep gave birth in the pen. илъхухьын: ощениться, окотиться, отелиться где-л. внутри чего-л.
Мэлыр Ӏуэм илъхухьащ: овца окотилась в загоне. Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009. 