АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
и- + [дий] + -ы + -хь + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "идиихьын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
идиихьын
щымыӀэныгъэ:
имыдиихьын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сидиихьын
уидиихьын
идиихьын
дидиихьын
фидиихьын
идиихьын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыдиихьын
уимыдиихьын
имыдиихьын
димыдиихьын
фимыдиихьын
имыдиихьын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
идиихь!
фидиихь!
щымыӀэныгъэ:
уимыдиихь!
фимыдиихь!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
средиихь
уредиихь
иредиихь
дредиихь
фредиихь
иредиихь(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыдиихь
уремыдиихь
иремыдиихь
дремыдиихь
фремыдиихь
иремыдиихь(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
содиихь(ыр)
уодиихь(ыр)
йодиихь(ыр)
додиихь(ыр)
фодиихь(ыр)
йодиихь(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыркъым
уидиихьыркъым
идиихьыркъым
дидиихьыркъым
фидиихьыркъым
идиихь(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьырт
уидиихьырт
идиихьырт
дидиихьырт
фидиихьырт
идиихь(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыртэкъым
уидиихьыртэкъым
идиихьыртэкъым
дидиихьыртэкъым
фидиихьыртэкъым
идиихь(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьащ
уидиихьащ
идиихьащ
дидиихьащ
фидиихьащ
идиихьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьакъым
уидиихьакъым
идиихьакъым
дидиихьакъым
фидиихьакъым
идиихьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьат
уидиихьат
идиихьат
дидиихьат
фидиихьат
идиихьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьатэкъым
уидиихьатэкъым
идиихьатэкъым
дидиихьатэкъым
фидиихьатэкъым
идиихьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъащ
уидиихьыгъащ
идиихьыгъащ
дидиихьыгъащ
фидиихьыгъащ
идиихьыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыгъакъым
уидиихьыгъакъым
идиихьыгъакъым
дидиихьыгъакъым
фидиихьыгъакъым
идиихьыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъат
уидиихьыгъат
идиихьыгъат
дидиихьыгъат
фидиихьыгъат
идиихьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыгъатэкъым
уидиихьыгъатэкъым
идиихьыгъатэкъым
дидиихьыгъатэкъым
фидиихьыгъатэкъым
идиихьыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сидиихьщ
уидиихьщ
идиихьщ
дидиихьщ
фидиихьщ
идиихь(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сидиихькъым
уидиихькъым
идиихькъым
дидиихькъым
фидиихькъым
идиихь(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сидиихьт
уидиихьт
идиихьт
дидиихьт
фидиихьт
идиихь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сидиихьтэкъым
уидиихьтэкъым
идиихьтэкъым
дидиихьтэкъым
фидиихьтэкъым
идиихь(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынщ
уидиихьынщ
идиихьынщ
дидиихьынщ
фидиихьынщ
идиихьын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьынкъым
уидиихьынкъым
идиихьынкъым
дидиихьынкъым
фидиихьынкъым
идиихьын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьыну(хэ)щ
уидиихьынущ
идиихьынущ
дидиихьынущ
фидиихьынущ
идиихьыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьынукъым
уидиихьынукъым
идиихьынукъым
дидиихьынукъым
фидиихьынукъым
идиихьыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьрэ
уидиихьрэ
идиихьрэ
дидиихьрэ
фидиихьрэ
идиихь(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыркъэ
уидиихьыркъэ
идиихьыркъэ
дидиихьыркъэ
фидиихьыркъэ
идиихь(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьырт
уидиихьырт
идиихьырт
дидиихьырт
фидиихьырт
идиихь(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыртэкъэ
уидиихьыртэкъэ
идиихьыртэкъэ
дидиихьыртэкъэ
фидиихьыртэкъэ
идиихь(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьа
уидиихьа
идиихьа
дидиихьа
фидиихьа
идиихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьакъэ
уидиихьакъэ
идиихьакъэ
дидиихьакъэ
фидиихьакъэ
идиихьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьат
уидиихьат
идиихьат
дидиихьат
фидиихьат
идиихьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьатэкъэ
уидиихьатэкъэ
идиихьатэкъэ
дидиихьатэкъэ
фидиихьатэкъэ
идиихьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъа
уидиихьыгъа
идиихьыгъа
дидиихьыгъа
фидиихьыгъа
идиихьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыгъакъэ
уидиихьыгъакъэ
идиихьыгъакъэ
дидиихьыгъакъэ
фидиихьыгъакъэ
идиихьыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъат
уидиихьыгъат
идиихьыгъат
дидиихьыгъат
фидиихьыгъат
идиихьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сидиихьыгъатэкъэ
уидиихьыгъатэкъэ
идиихьыгъатэкъэ
дидиихьыгъатэкъэ
фидиихьыгъатэкъэ
идиихьыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сидиихь
уидиихь
идиихь
дидиихь
фидиихь
идиихь(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сидиихькъэ
уидиихькъэ
идиихькъэ
дидиихькъэ
фидиихькъэ
идиихь(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сидиихьт
уидиихьт
идиихьт
дидиихьт
фидиихьт
идиихь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сидиихьтэкъэ
уидиихьтэкъэ
идиихьтэкъэ
дидиихьтэкъэ
фидиихьтэкъэ
идиихь(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьын
уидиихьын
идиихьын
дидиихьын
фидиихьын
идиихьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьынкъэ
уидиихьынкъэ
идиихьынкъэ
дидиихьынкъэ
фидиихьынкъэ
идиихьын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьыну
уидиихьыну
идиихьыну
дидиихьыну
фидиихьыну
идиихьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьынукъэ
уидиихьынукъэ
идиихьынукъэ
дидиихьынукъэ
фидиихьынукъэ
идиихьыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьмэ
уидиихьмэ
идиихьмэ
дидиихьмэ
фидиихьмэ
идиихь(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьмэ
уимыдиихьмэ
имыдиихьмэ
димыдиихьмэ
фимыдиихьмэ
имыдиихь(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьамэ
уидиихьамэ
идиихьамэ
дидиихьамэ
фидиихьамэ
идиихьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьамэ
уимыдиихьамэ
имыдиихьамэ
димыдиихьамэ
фимыдиихьамэ
имыдиихьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъамэ
уидиихьыгъамэ
идиихьыгъамэ
дидиихьыгъамэ
фидиихьыгъамэ
идиихьыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьыгъамэ
уимыдиихьыгъамэ
имыдиихьыгъамэ
димыдиихьыгъамэ
фимыдиихьыгъамэ
имыдиихьыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынмэ
уидиихьынмэ
идиихьынмэ
дидиихьынмэ
фидиихьынмэ
идиихьын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынмэ
уимыдиихьынмэ
имыдиихьынмэ
димыдиихьынмэ
фимыдиихьынмэ
имыдиихьын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынумэ
уидиихьынумэ
идиихьынумэ
дидиихьынумэ
фидиихьынумэ
идиихьыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынумэ
уимыдиихьынумэ
имыдиихьынумэ
димыдиихьынумэ
фимыдиихьынумэ
имыдиихьыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьтэмэ
уидиихьтэмэ
идиихьтэмэ
дидиихьтэмэ
фидиихьтэмэ
идиихь(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьтэмэ
уимыдиихьтэмэ
имыдиихьтэмэ
димыдиихьтэмэ
фимыдиихьтэмэ
имыдиихь(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьатэмэ
уидиихьатэмэ
идиихьатэмэ
дидиихьатэмэ
фидиихьатэмэ
идиихьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьатэмэ
уимыдиихьатэмэ
имыдиихьатэмэ
димыдиихьатэмэ
фимыдиихьатэмэ
имыдиихьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъатэмэ
уидиихьыгъатэмэ
идиихьыгъатэмэ
дидиихьыгъатэмэ
фидиихьыгъатэмэ
идиихьыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьыгъатэмэ
уимыдиихьыгъатэмэ
имыдиихьыгъатэмэ
димыдиихьыгъатэмэ
фимыдиихьыгъатэмэ
имыдиихьыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынтэмэ
уидиихьынтэмэ
идиихьынтэмэ
дидиихьынтэмэ
фидиихьынтэмэ
идиихьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынтэмэ
уимыдиихьынтэмэ
имыдиихьынтэмэ
димыдиихьынтэмэ
фимыдиихьынтэмэ
имыдиихьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынутэмэ
уидиихьынутэмэ
идиихьынутэмэ
дидиихьынутэмэ
фидиихьынутэмэ
идиихьыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынутэмэ
уимыдиихьынутэмэ
имыдиихьынутэмэ
димыдиихьынутэмэ
фимыдиихьынутэмэ
имыдиихьыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынт
уидиихьынт
идиихьынт
дидиихьынт
фидиихьынт
идиихьын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьынтэкъым
уидиихьынтэкъым
идиихьынтэкъым
дидиихьынтэкъым
фидиихьынтэкъым
идиихьын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынут
уидиихьынут
идиихьынут
дидиихьынут
фидиихьынут
идиихьыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сидиихьынутэкъым
уидиихьынутэкъым
идиихьынутэкъым
дидиихьынутэкъым
фидиихьынутэкъым
идиихьыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьми
уидиихьми
идиихьми
дидиихьми
фидиихьми
идиихь(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьми
уимыдиихьми
имыдиихьми
димыдиихьми
фимыдиихьми
имыдиихь(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьами
уидиихьами
идиихьами
дидиихьами
фидиихьами
идиихьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьами
уимыдиихьами
имыдиихьами
димыдиихьами
фимыдиихьами
имыдиихьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъами
уидиихьыгъами
идиихьыгъами
дидиихьыгъами
фидиихьыгъами
идиихьыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьыгъами
уимыдиихьыгъами
имыдиихьыгъами
димыдиихьыгъами
фимыдиихьыгъами
имыдиихьыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынми
уидиихьынми
идиихьынми
дидиихьынми
фидиихьынми
идиихьын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынми
уимыдиихьынми
имыдиихьынми
димыдиихьынми
фимыдиихьынми
имыдиихьын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынуми
уидиихьынуми
идиихьынуми
дидиихьынуми
фидиихьынуми
идиихьыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынуми
уимыдиихьынуми
имыдиихьынуми
димыдиихьынуми
фимыдиихьынуми
имыдиихьыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьтэми
уидиихьтэми
идиихьтэми
дидиихьтэми
фидиихьтэми
идиихь(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьтэми
уимыдиихьтэми
имыдиихьтэми
димыдиихьтэми
фимыдиихьтэми
имыдиихь(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сидиихьатэми
уидиихьатэми
идиихьатэми
дидиихьатэми
фидиихьатэми
идиихьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьатэми
уимыдиихьатэми
имыдиихьатэми
димыдиихьатэми
фимыдиихьатэми
имыдиихьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сидиихьыгъатэми
уидиихьыгъатэми
идиихьыгъатэми
дидиихьыгъатэми
фидиихьыгъатэми
идиихьыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьыгъатэми
уимыдиихьыгъатэми
имыдиихьыгъатэми
димыдиихьыгъатэми
фимыдиихьыгъа(хэ)тэми
имыдиихьыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынтэми
уидиихьынтэми
идиихьынтэми
дидиихьынтэми
фидиихьынтэми
идиихьын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынтэми
уимыдиихьынтэми
имыдиихьынтэми
димыдиихьынтэми
фимыдиихьынтэми
имыдиихьын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сидиихьынутэми
уидиихьынутэми
идиихьынутэми
дидиихьынутэми
фидиихьынутэми
идиихьыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыдиихьынутэми
уимыдиихьынутэми
имыдиихьынутэми
димыдиихьынутэми
фимыдиихьынутэми
имыдиихьыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сидиихьаи
уидиихьаи
идиихьаи
дидиихьаи
фидиихьаи
идиихьаи
щымыӀэныгъэ:
сидиихьакъыми
уидиихьакъыми
идиихьакъыми
дидиихьакъыми
фидиихьакъыми
идиихьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сидиихьащэрэт
уидиихьащэрэт
идиихьащэрэт
дидиихьащэрэт
фидиихьащэрэт
идиихьа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыдиихьащэрэт
уимыдиихьащэрэт
имыдиихьащэрэт
димыдиихьащэрэт
фимыдиихьащэрэт
имыдиихьа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнщ
уидиихьагъэнщ
идиихьагъэнщ
дидиихьагъэнщ
фидиихьагъэнщ
идиихьагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнкъым
уидиихьагъэнкъым
идиихьагъэнкъым
дидиихьагъэнкъым
фидиихьагъэнкъым
идиихьагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнт
уидиихьагъэнт
идиихьагъэнт
дидиихьагъэнт
фидиихьагъэнт
идиихьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнтэкъым
уидиихьагъэнтэкъым
идиихьагъэнтэкъым
дидиихьагъэнтэкъым
фидиихьагъэнтэкъым
идиихьагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэн
уидиихьагъэн
идиихьагъэн
дидиихьагъэн
фидиихьагъэн
идиихьагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнкъэ
уидиихьагъэнкъэ
идиихьагъэнкъэ
дидиихьагъэнкъэ
фидиихьагъэнкъэ
идиихьагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнт
уидиихьагъэнт
идиихьагъэнт
дидиихьагъэнт
фидиихьагъэнт
идиихьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнтэкъэ
уидиихьагъэнтэкъэ
идиихьагъэнтэкъэ
дидиихьагъэнтэкъэ
фидиихьагъэнтэкъэ
идиихьагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнущ
уидиихьагъэнущ
идиихьагъэнущ
дидиихьагъэнущ
фидиихьагъэнущ
идиихьагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнукъым
уидиихьагъэнукъым
идиихьагъэнукъым
дидиихьагъэнукъым
фидиихьагъэнукъым
идиихьагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнут
уидиихьагъэнут
идиихьагъэнут
дидиихьагъэнут
фидиихьагъэнут
идиихьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнутэкъым
уидиихьагъэнутэкъым
идиихьагъэнутэкъым
дидиихьагъэнутэкъым
фидиихьагъэнутэкъым
идиихьагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэну
уидиихьагъэну
идиихьагъэну
дидиихьагъэну
фидиихьагъэну
идиихьагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнукъэ
уидиихьагъэнукъэ
идиихьагъэнукъэ
дидиихьагъэнукъэ
фидиихьагъэнукъэ
идиихьагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнут
уидиихьагъэнут
идиихьагъэнут
дидиихьагъэнут
фидиихьагъэнут
идиихьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сидиихьагъэнутэкъэ
уидиихьагъэнутэкъэ
идиихьагъэнутэкъэ
дидиихьагъэнутэкъэ
фидиихьагъэнутэкъэ
идиихьагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сидиихь
уидиихь
идиихь
дидиихь
фидиихь
идиихь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихь
уимыдиихь
имыдиихь
димыдиихь
фимыдиихь
имыдиихь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сидиихьа
уидиихьа
идиихьа
дидиихьа
фидиихьа
идиихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихьа
уимыдиихьа
имыдиихьа
димыдиихьа
фимыдиихьа
имыдиихьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сидиихьыгъа
уидиихьыгъа
идиихьыгъа
дидиихьыгъа
фидиихьыгъа
идиихьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихьыгъа
уимыдиихьыгъа
имыдиихьыгъа
димыдиихьыгъа
фимыдиихьыгъа
имыдиихьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сидиихьын
уидиихьын
идиихьын
дидиихьын
фидиихьын
идиихьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихьын
уимыдиихьын
имыдиихьын
димыдиихьын
фимыдиихьын
имыдиихьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сидиихьыну
уидиихьыну
идиихьыну
дидиихьыну
фидиихьыну
идиихьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихьыну
уимыдиихьыну
имыдиихьыну
димыдиихьыну
фимыдиихьыну
имыдиихьыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэридиихь
узэридиихь
зэридиихь
дызэридиихь
фызэридиихь
зэридиихь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыдиихь
узэримыдиихь
зэримыдиихь
дызэримыдиихь
фызэримыдиихь
зэримыдиихь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэридиихьа
узэридиихьа
зэридиихьа
дызэридиихьа
фызэридиихьа
зэридиихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыдиихьа
узэримыдиихьа
зэримыдиихьа
дызэримыдиихьа
фызэримыдиихьа
зэримыдиихьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэридиихьыгъа
узэридиихьыгъа
зэридиихьыгъа
дызэридиихьыгъа
фызэридиихьыгъа
зэридиихьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыдиихьыгъа
узэримыдиихьыгъа
зэримыдиихьыгъа
дызэримыдиихьыгъа
фызэримыдиихьыгъа
зэримыдиихьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэридиихьын
узэридиихьын
зэридиихьын
дызэридиихьын
фызэридиихьын
зэридиихьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыдиихьын
узэримыдиихьын
зэримыдиихьын
дызэримыдиихьын
фызэримыдиихьын
зэримыдиихьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэридиихьыну
узэридиихьыну
зэридиихьыну
дызэридиихьыну
фызэридиихьыну
зэридиихьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыдиихьыну
узэримыдиихьыну
зэримыдиихьыну
дызэримыдиихьыну
фызэримыдиихьыну
зэримыдиихьыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщидиихь
ущидиихь
щидиихь
дыщидиихь
фыщидиихь
щидиихь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыдиихь
ущимыдиихь
щимыдиихь
дыщимыдиихь
фыщимыдиихь
щимыдиихь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщидиихьа
ущидиихьа
щидиихьа
дыщидиихьа
фыщидиихьа
щидиихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыдиихьа
ущимыдиихьа
щимыдиихьа
дыщимыдиихьа
фыщимыдиихьа
щимыдиихьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщидиихьыгъа
ущидиихьыгъа
щидиихьыгъа
дыщидиихьыгъа
фыщидиихьыгъа
щидиихьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыдиихьыгъа
ущимыдиихьыгъа
щимыдиихьыгъа
дыщимыдиихьыгъа
фыщимыдиихьыгъа
щимыдиихьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщидиихьын
ущидиихьын
щидиихьын
дыщидиихьын
фыщидиихьын
щидиихьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыдиихьын
ущимыдиихьын
щимыдиихьын
дыщимыдиихьын
фыщимыдиихьын
щимыдиихьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщидиихьыну
ущидиихьыну
щидиихьыну
дыщидиихьыну
фыщидиихьыну
щидиихьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыдиихьыну
ущимыдиихьыну
щимыдиихьыну
дыщимыдиихьыну
фыщимыдиихьыну
щимыдиихьыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздидиихь
уздидиихь
здидиихь
дыздидиихь
фыздидиихь
здидиихь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыдиихь
уздимыдиихь
здимыдиихь
дыздимыдиихь
фыздимыдиихь
здимыдиихь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздидиихьа
уздидиихьа
здидиихьа
дыздидиихьа
фыздидиихьа
здидиихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыдиихьа
уздимыдиихьа
здимыдиихьа
дыздимыдиихьа
фыздимыдиихьа
здимыдиихьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздидиихьыгъа
уздидиихьыгъа
здидиихьыгъа
дыздидиихьыгъа
фыздидиихьыгъа
здидиихьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыдиихьыгъа
уздимыдиихьыгъа
здимыдиихьыгъа
дыздимыдиихьыгъа
фыздимыдиихьыгъа
здимыдиихьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздидиихьын
уздидиихьын
здидиихьын
дыздидиихьын
фыздидиихьын
здидиихьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыдиихьын
уздимыдиихьын
здимыдиихьын
дыздимыдиихьын
фыздимыдиихьын
здимыдиихьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздидиихьыну
уздидиихьыну
здидиихьыну
дыздидиихьыну
фыздидиихьыну
здидиихьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыдиихьыну
уздимыдиихьыну
здимыдиихьыну
дыздимыдиихьыну
фыздимыдиихьыну
здимыдиихьыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀидиихь
ущӀидиихь
щӀидиихь
дыщӀидиихь
фыщӀидиихь
щӀидиихь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыдиихь
ущӀимыдиихь
щӀимыдиихь
дыщӀимыдиихь
фыщӀимыдиихь
щӀимыдиихь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀидиихьа
ущӀидиихьа
щӀидиихьа
дыщӀидиихьа
фыщӀидиихьа
щӀидиихьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыдиихьа
ущӀимыдиихьа
щӀимыдиихьа
дыщӀимыдиихьа
фыщӀимыдиихьа
щӀимыдиихьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀидиихьыгъа
ущӀидиихьыгъа
щӀидиихьыгъа
дыщӀидиихьыгъа
фыщӀидиихьыгъа
щӀидиихьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыдиихьыгъа
ущӀимыдиихьыгъа
щӀимыдиихьыгъа
дыщӀимыдиихьыгъа
фыщӀимыдиихьыгъа
щӀимыдиихьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀидиихьын
ущӀидиихьын
щӀидиихьын
дыщӀидиихьын
фыщӀидиихьын
щӀидиихьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыдиихьын
ущӀимыдиихьын
щӀимыдиихьын
дыщӀимыдиихьын
фыщӀимыдиихьын
щӀимыдиихьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀидиихьыну
ущӀидиихьыну
щӀидиихьыну
дыщӀидиихьыну
фыщӀидиихьыну
щӀидиихьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыдиихьыну
ущӀимыдиихьыну
щӀимыдиихьыну
дыщӀимыдиихьыну
фыщӀимыдиихьыну
щӀимыдиихьыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сидиихьу
уидиихьу
идиихьу
дидиихьу
фидиихьу
идиихь(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихьу
уимыдиихьу
имыдиихьу
димыдиихьу
фимыдиихьу
имыдиихь(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сидиихьауэ
уидиихьауэ
идиихьауэ
дидиихьауэ
фидиихьауэ
идиихьауэ / идиихьахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыдиихьауэ
уимыдиихьауэ
имыдиихьауэ
димыдиихьауэ
фимыдиихьауэ
имыдиихьауэ / имыдиихьахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сидиихьурэ
уидиихьурэ
идиихьурэ
дидиихьурэ
фидиихьурэ
идиихь(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыдиихьурэ
уимыдиихьурэ
имыдиихьурэ
димыдиихьурэ
фимыдиихьурэ
имыдиихь(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[диихь]
[диихь]ыр
--
[диихь]хэр
Эргативнэ:
[диихь]
[диихь]ым
--
[диихь]хэм
Послеложнэ:
[диихь]кӀэ
[диихь]ымкӀэ
[диихь]хэкӀэ
[диихь]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[диихь]у
[диихь]ырауэ
[диихь]хэу
[диихь]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[диихь]а
[диихь]ар
--
[диихь]ахэр
Эргативнэ:
[диихь]а
[диихь]ам
--
[диихь]ахэм
Послеложнэ:
[диихь]акӀэ
[диихь]амкӀэ
[диихь]ахэкӀэ
[диихь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[диихь]ауэ
[диихь]арауэ
[диихь]ахэу
[диихь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[диихь]ын
[диихь]ыныр
--
[диихь]ынхэр
Эргативнэ:
[диихь]ын
[диихь]ыным
--
[диихь]ынхэм
Послеложнэ:
[диихь]ынкӀэ
[диихь]ынымкӀэ
[диихь]ынхэкӀэ
[диихь]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[диихь]ыну
[диихь]ынырауэ
[диихь]ынхэу
[диихь]ынхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[диихь]ыну
[диихь]ынур
--
[диихь]ынухэр
Эргативнэ:
[диихь]ыну
[диихь]ынум
--
[диихь]ынухэм
Послеложнэ:
[диихь]ынукӀэ
[диихь]ынумкӀэ
[диихь]ынухэкӀэ
[диихь]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[диихь]ынууэ
[диихь]ынурауэ
[диихь]ынухэу
[диихь]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым хуабжьу ипӀыщӀыхьын. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
идиихьын: get cold, freeze swh, inside sth
Нобэ губгъуэм дидиихьащ: today we froze in the field. УРЫСЫБЗЭ
идиихьын: озябнуть, замёрзнуть где-л., внутри чего-л.
Нобэ губгъуэм дидиихьащ: сегодня мы замёрзли в поле. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.