АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭМЫӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
и- + [гъу] + -хь + -ы + -н СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэмыӏэс "игъухьын"-м и спряженэ
Инфинитив (масдар)
щыӀэныгъэ:
игъухьын
щымыӀэныгъэ:
имыгъухьын
Инфинитив (масдар) щхьэкӀэ зэхъуэкӀа
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сигъухьын
уигъухьын
игъухьын
дигъухьын
фигъухьын
игъухьын(хэ)
щымыӀэныгъэ:
симыгъухьын
уимыгъухьын
имыгъухьын
димыгъухьын
фимыгъухьын
имыгъухьын(хэ)
Унафэ наклоненэ
уэ
фэ
щыӀэныгъэ:
игъухь!
фигъухь!
щымыӀэныгъэ:
уимыгъухь!
фимыгъухь!
Ре-кӀэ унафэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
срегъухь
урегъухь
ирегъухь
дрегъухь
фрегъухь
ирегъухь(хэ)
щымыӀэныгъэ:
сремыгъухь
уремыгъухь
иремыгъухь
дремыгъухь
фремыгъухь
иремыгъухь(хэ)
ЗэраӀуатэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
согъухь(ыр)
уогъухь(ыр)
йогъухь(ыр)
догъухь(ыр)
фогъухь(ыр)
йогъухь(хэ)(р)
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыркъым
уигъухьыркъым
игъухьыркъым
дигъухьыркъым
фигъухьыркъым
игъухь(хэ)ркъым
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьырт
уигъухьырт
игъухьырт
дигъухьырт
фигъухьырт
игъухь(хэ)рт
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыртэкъым
уигъухьыртэкъым
игъухьыртэкъым
дигъухьыртэкъым
фигъухьыртэкъым
игъухь(хэ)ртэкъым
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьащ
уигъухьащ
игъухьащ
дигъухьащ
фигъухьащ
игъухьа(хэ)щ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьакъым
уигъухьакъым
игъухьакъым
дигъухьакъым
фигъухьакъым
игъухьа(хэ)къым
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьат
уигъухьат
игъухьат
дигъухьат
фигъухьат
игъухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьатэкъым
уигъухьатэкъым
игъухьатэкъым
дигъухьатэкъым
фигъухьатэкъым
игъухьа(хэ)тэкъым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъащ
уигъухьыгъащ
игъухьыгъащ
дигъухьыгъащ
фигъухьыгъащ
игъухьыгъа(хэ)щ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыгъакъым
уигъухьыгъакъым
игъухьыгъакъым
дигъухьыгъакъым
фигъухьыгъакъым
игъухьыгъа(хэ)къым
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъат
уигъухьыгъат
игъухьыгъат
дигъухьыгъат
фигъухьыгъат
игъухьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыгъатэкъым
уигъухьыгъатэкъым
игъухьыгъатэкъым
дигъухьыгъатэкъым
фигъухьыгъатэкъым
игъухьыгъа(хэ)тэкъым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сигъухьщ
уигъухьщ
игъухьщ
дигъухьщ
фигъухьщ
игъухь(хэ)щ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сигъухькъым
уигъухькъым
игъухькъым
дигъухькъым
фигъухькъым
игъухь(хэ)къым
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сигъухьт
уигъухьт
игъухьт
дигъухьт
фигъухьт
игъухь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сигъухьтэкъым
уигъухьтэкъым
игъухьтэкъым
дигъухьтэкъым
фигъухьтэкъым
игъухь(хэ)тэкъым
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынщ
уигъухьынщ
игъухьынщ
дигъухьынщ
фигъухьынщ
игъухьын(хэ)щ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьынкъым
уигъухьынкъым
игъухьынкъым
дигъухьынкъым
фигъухьынкъым
игъухьын(хэ)къым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьыну(хэ)щ
уигъухьынущ
игъухьынущ
дигъухьынущ
фигъухьынущ
игъухьыну(хэ)щ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьынукъым
уигъухьынукъым
игъухьынукъым
дигъухьынукъым
фигъухьынукъым
игъухьыну(хэ)къым
ЗэрыупщӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьрэ
уигъухьрэ
игъухьрэ
дигъухьрэ
фигъухьрэ
игъухь(хэ)рэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыркъэ
уигъухьыркъэ
игъухьыркъэ
дигъухьыркъэ
фигъухьыркъэ
игъухь(хэ)ркъэ
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьырт
уигъухьырт
игъухьырт
дигъухьырт
фигъухьырт
игъухь(хэ)(р)т
блэкӀа зэфӀэмыкӀа зэман (имперфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыртэкъэ
уигъухьыртэкъэ
игъухьыртэкъэ
дигъухьыртэкъэ
фигъухьыртэкъэ
игъухь(хэ)ртэкъэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьа
уигъухьа
игъухьа
дигъухьа
фигъухьа
игъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьакъэ
уигъухьакъэ
игъухьакъэ
дигъухьакъэ
фигъухьакъэ
игъухьа(хэ)къэ
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьат
уигъухьат
игъухьат
дигъухьат
фигъухьат
игъухьа(хэ)т
блэкӀа зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьатэкъэ
уигъухьатэкъэ
игъухьатэкъэ
дигъухьатэкъэ
фигъухьатэкъэ
игъухьа(хэ)тэкъэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъа
уигъухьыгъа
игъухьыгъа
дигъухьыгъа
фигъухьыгъа
игъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыгъакъэ
уигъухьыгъакъэ
игъухьыгъакъэ
дигъухьыгъакъэ
фигъухьыгъакъэ
игъухьыгъа(хэ)къэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъат
уигъухьыгъат
игъухьыгъат
дигъухьыгъат
фигъухьыгъат
игъухьыгъа(хэ)т
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа и пэ ит зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
сигъухьыгъатэкъэ
уигъухьыгъатэкъэ
игъухьыгъатэкъэ
дигъухьыгъатэкъэ
фигъухьыгъатэкъэ
игъухьыгъа(хэ)тэкъэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щыӀэныгъэ:
сигъухь
уигъухь
игъухь
дигъухь
фигъухь
игъухь(хэ)
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман I – щымыӀэныгъэ:
сигъухькъэ
уигъухькъэ
игъухькъэ
дигъухькъэ
фигъухькъэ
игъухь(хэ)къэ
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щыӀэныгъэ:
сигъухьт
уигъухьт
игъухьт
дигъухьт
фигъухьт
игъухь(хэ)т
блэкӀа гъэкӀэщӀа зэман II – щымыӀэныгъэ:
сигъухьтэкъэ
уигъухьтэкъэ
игъухьтэкъэ
дигъухьтэкъэ
фигъухьтэкъэ
игъухь(хэ)тэкъэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьын
уигъухьын
игъухьын
дигъухьын
фигъухьын
игъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьынкъэ
уигъухьынкъэ
игъухьынкъэ
дигъухьынкъэ
фигъухьынкъэ
игъухьын(хэ)къэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьыну
уигъухьыну
игъухьыну
дигъухьыну
фигъухьыну
игъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьынукъэ
уигъухьынукъэ
игъухьынукъэ
дигъухьынукъэ
фигъухьынукъэ
игъухьыну(хэ)къэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьмэ
уигъухьмэ
игъухьмэ
дигъухьмэ
фигъухьмэ
игъухь(хэ)мэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьмэ
уимыгъухьмэ
имыгъухьмэ
димыгъухьмэ
фимыгъухьмэ
имыгъухь(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьамэ
уигъухьамэ
игъухьамэ
дигъухьамэ
фигъухьамэ
игъухьа(хэ)мэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьамэ
уимыгъухьамэ
имыгъухьамэ
димыгъухьамэ
фимыгъухьамэ
имыгъухьа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъамэ
уигъухьыгъамэ
игъухьыгъамэ
дигъухьыгъамэ
фигъухьыгъамэ
игъухьыгъа(хэ)мэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьыгъамэ
уимыгъухьыгъамэ
имыгъухьыгъамэ
димыгъухьыгъамэ
фимыгъухьыгъамэ
имыгъухьыгъа(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынмэ
уигъухьынмэ
игъухьынмэ
дигъухьынмэ
фигъухьынмэ
игъухьын(хэ)мэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынмэ
уимыгъухьынмэ
имыгъухьынмэ
димыгъухьынмэ
фимыгъухьынмэ
имыгъухьын(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынумэ
уигъухьынумэ
игъухьынумэ
дигъухьынумэ
фигъухьынумэ
игъухьыну(хэ)мэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынумэ
уимыгъухьынумэ
имыгъухьынумэ
димыгъухьынумэ
фимыгъухьынумэ
имыгъухьыну(хэ)мэ
условнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьтэмэ
уигъухьтэмэ
игъухьтэмэ
дигъухьтэмэ
фигъухьтэмэ
игъухь(хэ)тэмэ
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьтэмэ
уимыгъухьтэмэ
имыгъухьтэмэ
димыгъухьтэмэ
фимыгъухьтэмэ
имыгъухь(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьатэмэ
уигъухьатэмэ
игъухьатэмэ
дигъухьатэмэ
фигъухьатэмэ
игъухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьатэмэ
уимыгъухьатэмэ
имыгъухьатэмэ
димыгъухьатэмэ
фимыгъухьатэмэ
имыгъухьа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъатэмэ
уигъухьыгъатэмэ
игъухьыгъатэмэ
дигъухьыгъатэмэ
фигъухьыгъатэмэ
игъухьыгъа(хэ)тэмэ
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьыгъатэмэ
уимыгъухьыгъатэмэ
имыгъухьыгъатэмэ
димыгъухьыгъатэмэ
фимыгъухьыгъатэмэ
имыгъухьыгъа(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынтэмэ
уигъухьынтэмэ
игъухьынтэмэ
дигъухьынтэмэ
фигъухьынтэмэ
игъухьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынтэмэ
уимыгъухьынтэмэ
имыгъухьынтэмэ
димыгъухьынтэмэ
фимыгъухьынтэмэ
имыгъухьын(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынутэмэ
уигъухьынутэмэ
игъухьынутэмэ
дигъухьынутэмэ
фигъухьынутэмэ
игъухьыну(хэ)тэмэ
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынутэмэ
уимыгъухьынутэмэ
имыгъухьынутэмэ
димыгъухьынутэмэ
фимыгъухьынутэмэ
имыгъухьыну(хэ)тэмэ
сослагательнэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынт
уигъухьынт
игъухьынт
дигъухьынт
фигъухьынт
игъухьын(хэ)т
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьынтэкъым
уигъухьынтэкъым
игъухьынтэкъым
дигъухьынтэкъым
фигъухьынтэкъым
игъухьын(хэ)тэкъым
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынут
уигъухьынут
игъухьынут
дигъухьынут
фигъухьынут
игъухьыну(хэ)т
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
сигъухьынутэкъым
уигъухьынутэкъым
игъухьынутэкъым
дигъухьынутэкъым
фигъухьынутэкъым
игъухьыну(хэ)тэкъым
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьми
уигъухьми
игъухьми
дигъухьми
фигъухьми
игъухь(хэ)ми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьми
уимыгъухьми
имыгъухьми
димыгъухьми
фимыгъухьми
имыгъухь(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьами
уигъухьами
игъухьами
дигъухьами
фигъухьами
игъухьа(хэ)ми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьами
уимыгъухьами
имыгъухьами
димыгъухьами
фимыгъухьами
имыгъухьа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъами
уигъухьыгъами
игъухьыгъами
дигъухьыгъами
фигъухьыгъами
игъухьыгъа(хэ)ми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьыгъами
уимыгъухьыгъами
имыгъухьыгъами
димыгъухьыгъами
фимыгъухьыгъами
имыгъухьыгъа(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынми
уигъухьынми
игъухьынми
дигъухьынми
фигъухьынми
игъухьын(хэ)ми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынми
уимыгъухьынми
имыгъухьынми
димыгъухьынми
фимыгъухьынми
имыгъухьын(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынуми
уигъухьынуми
игъухьынуми
дигъухьынуми
фигъухьынуми
игъухьыну(хэ)ми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынуми
уимыгъухьынуми
имыгъухьынуми
димыгъухьынуми
фимыгъухьынуми
имыгъухьыну(хэ)ми
уступительнэ ипэжыпӀэкӀэ щымыӀэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьтэми
уигъухьтэми
игъухьтэми
дигъухьтэми
фигъухьтэми
игъухь(хэ)тэми
ит зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьтэми
уимыгъухьтэми
имыгъухьтэми
димыгъухьтэми
фимыгъухьтэми
имыгъухь(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щыӀэныгъэ:
сигъухьатэми
уигъухьатэми
игъухьатэми
дигъухьатэми
фигъухьатэми
игъухьа(хэ)тэми
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман (перфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьатэми
уимыгъухьатэми
имыгъухьатэми
димыгъухьатэми
фимыгъухьатэми
имыгъухьа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект)– щыӀэныгъэ:
сигъухьыгъатэми
уигъухьыгъатэми
игъухьыгъатэми
дигъухьыгъатэми
фигъухьыгъатэми
игъухьыгъа(хэ)тэми
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман (плюс квамперфект) – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьыгъатэми
уимыгъухьыгъатэми
имыгъухьыгъатэми
димыгъухьыгъатэми
фимыгъухьыгъа(хэ)тэми
имыгъухьыгъатэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынтэми
уигъухьынтэми
игъухьынтэми
дигъухьынтэми
фигъухьынтэми
игъухьын(хэ)тэми
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынтэми
уимыгъухьынтэми
имыгъухьынтэми
димыгъухьынтэми
фимыгъухьынтэми
имыгъухьын(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щыӀэныгъэ:
сигъухьынутэми
уигъухьынутэми
игъухьынутэми
дигъухьынутэми
фигъухьынутэми
игъухьыну(хэ)тэми
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман – щымыӀэныгъэ:
симыгъухьынутэми
уимыгъухьынутэми
имыгъухьынутэми
димыгъухьынутэми
фимыгъухьынутэми
имыгъухьыну(хэ)тэми
гъэщӀэгъуэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сигъухьаи
уигъухьаи
игъухьаи
дигъухьаи
фигъухьаи
игъухьаи
щымыӀэныгъэ:
сигъухьакъыми
уигъухьакъыми
игъухьакъыми
дигъухьакъыми
фигъухьакъыми
игъухьакъыми
фӀэфӀыныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
щыӀэныгъэ:
сигъухьащэрэт
уигъухьащэрэт
игъухьащэрэт
дигъухьащэрэт
фигъухьащэрэт
игъухьа(хэ)щэрэт
щымыӀэныгъэ:
симыгъухьащэрэт
уимыгъухьащэрэт
имыгъухьащэрэт
димыгъухьащэрэт
фимыгъухьащэрэт
имыгъухьа(хэ)щэрэт
шэч къытехьэныгъэ наклоненэ
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнщ
уигъухьагъэнщ
игъухьагъэнщ
дигъухьагъэнщ
фигъухьагъэнщ
игъухьагъэн(хэ)щ
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнкъым
уигъухьагъэнкъым
игъухьагъэнкъым
дигъухьагъэнкъым
фигъухьагъэнкъым
игъухьагъэн(хэ)къым
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнт
уигъухьагъэнт
игъухьагъэнт
дигъухьагъэнт
фигъухьагъэнт
игъухьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнтэкъым
уигъухьагъэнтэкъым
игъухьагъэнтэкъым
дигъухьагъэнтэкъым
фигъухьагъэнтэкъым
игъухьагъэн(хэ)тэкъым
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэн
уигъухьагъэн
игъухьагъэн
дигъухьагъэн
фигъухьагъэн
игъухьагъэн(хэ)
гъэн-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнкъэ
уигъухьагъэнкъэ
игъухьагъэнкъэ
дигъухьагъэнкъэ
фигъухьагъэнкъэ
игъухьагъэн(хэ)къэ
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнт
уигъухьагъэнт
игъухьагъэнт
дигъухьагъэнт
фигъухьагъэнт
игъухьагъэн(хэ)т
гъэнт-кӀэ мыгъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнтэкъэ
уигъухьагъэнтэкъэ
игъухьагъэнтэкъэ
дигъухьагъэнтэкъэ
фигъухьагъэнтэкъэ
игъухьагъэн(хэ)тэкъэ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнущ
уигъухьагъэнущ
игъухьагъэнущ
дигъухьагъэнущ
фигъухьагъэнущ
игъухьагъэну(хэ)щ
гъэну-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнукъым
уигъухьагъэнукъым
игъухьагъэнукъым
дигъухьагъэнукъым
фигъухьагъэнукъым
игъухьагъэну(хэ)къым
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнут
уигъухьагъэнут
игъухьагъэнут
дигъухьагъэнут
фигъухьагъэнут
игъухьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнутэкъым
уигъухьагъэнутэкъым
игъухьагъэнутэкъым
дигъухьагъэнутэкъым
фигъухьагъэнутэкъым
игъухьагъэну(хэ)тэкъым
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэну
уигъухьагъэну
игъухьагъэну
дигъухьагъэну
фигъухьагъэну
игъухьагъэну(хэ)
гъэну-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнукъэ
уигъухьагъэнукъэ
игъухьагъэнукъэ
дигъухьагъэнукъэ
фигъухьагъэнукъэ
игъухьагъэну(хэ)къэ
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнут
уигъухьагъэнут
игъухьагъэнут
дигъухьагъэнут
фигъухьагъэнут
игъухьагъэну(хэ)т
гъэнут-кӀэ гъэбелджыла зэрыупщӀэ - щымыӀэныгъэ:
сигъухьагъэнутэкъэ
уигъухьагъэнутэкъэ
игъухьагъэнутэкъэ
дигъухьагъэнутэкъэ
фигъухьагъэнутэкъэ
игъухьагъэну(хэ)тэкъэ
Зылэжь (субъектнэ) причастие (щхьэм иту)
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сигъухь
уигъухь
игъухь
дигъухь
фигъухь
игъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухь
уимыгъухь
имыгъухь
димыгъухь
фимыгъухь
имыгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сигъухьа
уигъухьа
игъухьа
дигъухьа
фигъухьа
игъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухьа
уимыгъухьа
имыгъухьа
димыгъухьа
фимыгъухьа
имыгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сигъухьыгъа
уигъухьыгъа
игъухьыгъа
дигъухьыгъа
фигъухьыгъа
игъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухьыгъа
уимыгъухьыгъа
имыгъухьыгъа
димыгъухьыгъа
фимыгъухьыгъа
имыгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сигъухьын
уигъухьын
игъухьын
дигъухьын
фигъухьын
игъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухьын
уимыгъухьын
имыгъухьын
димыгъухьын
фимыгъухьын
имыгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сигъухьыну
уигъухьыну
игъухьыну
дигъухьыну
фигъухьыну
игъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухьыну
уимыгъухьыну
имыгъухьыну
димыгъухьыну
фимыгъухьыну
имыгъухьыну(хэ)
Обстоятельственнэ причастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
Лэжьыгъэм и къэхъукӀэр зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сызэригъухь
узэригъухь
зэригъухь
дызэригъухь
фызэригъухь
зэригъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыгъухь
узэримыгъухь
зэримыгъухь
дызэримыгъухь
фызэримыгъухь
зэримыгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэригъухьа
узэригъухьа
зэригъухьа
дызэригъухьа
фызэригъухьа
зэригъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыгъухьа
узэримыгъухьа
зэримыгъухьа
дызэримыгъухьа
фызэримыгъухьа
зэримыгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сызэригъухьыгъа
узэригъухьыгъа
зэригъухьыгъа
дызэригъухьыгъа
фызэригъухьыгъа
зэригъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыгъухьыгъа
узэримыгъухьыгъа
зэримыгъухьыгъа
дызэримыгъухьыгъа
фызэримыгъухьыгъа
зэримыгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэригъухьын
узэригъухьын
зэригъухьын
дызэригъухьын
фызэригъухьын
зэригъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыгъухьын
узэримыгъухьын
зэримыгъухьын
дызэримыгъухьын
фызэримыгъухьын
зэримыгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щыӀэныгъэ
сызэригъухьыну
узэригъухьыну
зэригъухьыну
дызэригъухьыну
фызэригъухьыну
зэригъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджыла зэман - щымыӀэныгъэ
сызэримыгъухьыну
узэримыгъухьыну
зэримыгъухьыну
дызэримыгъухьыну
фызэримыгъухьыну
зэримыгъухьыну(хэ)
Зэман/щӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщигъухь
ущигъухь
щигъухь
дыщигъухь
фыщигъухь
щигъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыгъухь
ущимыгъухь
щимыгъухь
дыщимыгъухь
фыщимыгъухь
щимыгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщигъухьа
ущигъухьа
щигъухьа
дыщигъухьа
фыщигъухьа
щигъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыгъухьа
ущимыгъухьа
щимыгъухьа
дыщимыгъухьа
фыщимыгъухьа
щимыгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщигъухьыгъа
ущигъухьыгъа
щигъухьыгъа
дыщигъухьыгъа
фыщигъухьыгъа
щигъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыгъухьыгъа
ущимыгъухьыгъа
щимыгъухьыгъа
дыщимыгъухьыгъа
фыщимыгъухьыгъа
щимыгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщигъухьын
ущигъухьын
щигъухьын
дыщигъухьын
фыщигъухьын
щигъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыгъухьын
ущимыгъухьын
щимыгъухьын
дыщимыгъухьын
фыщимыгъухьын
щимыгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщигъухьыну
ущигъухьыну
щигъухьыну
дыщигъухьыну
фыщигъухьыну
щигъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщимыгъухьыну
ущимыгъухьыну
щимыгъухьыну
дыщимыгъухьыну
фыщимыгъухьыну
щимыгъухьыну(хэ)
ЩӀыпӀэ зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыздигъухь
уздигъухь
здигъухь
дыздигъухь
фыздигъухь
здигъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыгъухь
уздимыгъухь
здимыгъухь
дыздимыгъухь
фыздимыгъухь
здимыгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздигъухьа
уздигъухьа
здигъухьа
дыздигъухьа
фыздигъухьа
здигъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыгъухьа
уздимыгъухьа
здимыгъухьа
дыздимыгъухьа
фыздимыгъухьа
здимыгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыздигъухьыгъа
уздигъухьыгъа
здигъухьыгъа
дыздигъухьыгъа
фыздигъухьыгъа
здигъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыгъухьыгъа
уздимыгъухьыгъа
здимыгъухьыгъа
дыздимыгъухьыгъа
фыздимыгъухьыгъа
здимыгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздигъухьын
уздигъухьын
здигъухьын
дыздигъухьын
фыздигъухьын
здигъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыгъухьын
уздимыгъухьын
здимыгъухьын
дыздимыгъухьын
фыздимыгъухьын
здимыгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыздигъухьыну
уздигъухьыну
здигъухьыну
дыздигъухьыну
фыздигъухьыну
здигъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыздимыгъухьыну
уздимыгъухьыну
здимыгъухьыну
дыздимыгъухьыну
фыздимыгъухьыну
здимыгъухьыну(хэ)
Щхьэусыгъуэ, мурад зыгъэбелджылы причастие
ит зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀигъухь
ущӀигъухь
щӀигъухь
дыщӀигъухь
фыщӀигъухь
щӀигъухь(хэ)
ит зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыгъухь
ущӀимыгъухь
щӀимыгъухь
дыщӀимыгъухь
фыщӀимыгъухь
щӀимыгъухь(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀигъухьа
ущӀигъухьа
щӀигъухьа
дыщӀигъухьа
фыщӀигъухьа
щӀигъухьа(хэ)
блэкӀа зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыгъухьа
ущӀимыгъухьа
щӀимыгъухьа
дыщӀимыгъухьа
фыщӀимыгъухьа
щӀимыгъухьа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀигъухьыгъа
ущӀигъухьыгъа
щӀигъухьыгъа
дыщӀигъухьыгъа
фыщӀигъухьыгъа
щӀигъухьыгъа(хэ)
блэкӀа жыжьэ зэфӀэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыгъухьыгъа
ущӀимыгъухьыгъа
щӀимыгъухьыгъа
дыщӀимыгъухьыгъа
фыщӀимыгъухьыгъа
щӀимыгъухьыгъа(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀигъухьын
ущӀигъухьын
щӀигъухьын
дыщӀигъухьын
фыщӀигъухьын
щӀигъухьын(хэ)
къэкӀуэну мыгъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыгъухьын
ущӀимыгъухьын
щӀимыгъухьын
дыщӀимыгъухьын
фыщӀимыгъухьын
щӀимыгъухьын(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щыӀэныгъэ
сыщӀигъухьыну
ущӀигъухьыну
щӀигъухьыну
дыщӀигъухьыну
фыщӀигъухьыну
щӀигъухьыну(хэ)
къэкӀуэну гъэбелджылы зэман - щымыӀэныгъэ
сыщӀимыгъухьыну
ущӀимыгъухьыну
щӀимыгъухьыну
дыщӀимыгъухьыну
фыщӀимыгъухьыну
щӀимыгъухьыну(хэ)
Деепричастиехэр
сэ
уэ
ар
дэ
фэ
ахэр
ит зэман - щыӀэныгъэ
сигъухьу
уигъухьу
игъухьу
дигъухьу
фигъухьу
игъухь(хэ)у
ит зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухьу
уимыгъухьу
имыгъухьу
димыгъухьу
фимыгъухьу
имыгъухь(хэ)у
блэкӀа зэман - щыӀэныгъэ
сигъухьауэ
уигъухьауэ
игъухьауэ
дигъухьауэ
фигъухьауэ
игъухьауэ / игъухьахэу
блэкӀа зэман - щымыӀэныгъэ
симыгъухьауэ
уимыгъухьауэ
имыгъухьауэ
димыгъухьауэ
фимыгъухьауэ
имыгъухьауэ / имыгъухьахэу
урэ-кӀэ деепричастие - щыӀэныгъэ
сигъухьурэ
уигъухьурэ
игъухьурэ
дигъухьурэ
фигъухьурэ
игъухь(хэ)урэ
урэ-кӀэ деепричастие - щымыӀэныгъэ
симыгъухьурэ
уимыгъухьурэ
имыгъухьурэ
димыгъухьурэ
фимыгъухьурэ
имыгъухь(хэ)урэ
-э-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъухь]
[гъухь]ыр
--
[гъухь]хэр
Эргативнэ:
[гъухь]
[гъухь]ым
--
[гъухь]хэм
Послеложнэ:
[гъухь]кӀэ
[гъухь]ымкӀэ
[гъухь]хэкӀэ
[гъухь]хэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъухь]у
[гъухь]ырауэ
[гъухь]хэу
[гъухь]хэрауэ
-а-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъухь]а
[гъухь]ар
--
[гъухь]ахэр
Эргативнэ:
[гъухь]а
[гъухь]ам
--
[гъухь]ахэм
Послеложнэ:
[гъухь]акӀэ
[гъухь]амкӀэ
[гъухь]ахэкӀэ
[гъухь]ахэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъухь]ауэ
[гъухь]арауэ
[гъухь]ахэу
[гъухь]ахэрауэ
-эн-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъухь]ын
[гъухь]ыныр
--
[гъухь]ынхэр
Эргативнэ:
[гъухь]ын
[гъухь]ыным
--
[гъухь]ынхэм
Послеложнэ:
[гъухь]ынкӀэ
[гъухь]ынымкӀэ
[гъухь]ынхэкӀэ
[гъухь]ынхэмкӀэ
'Обстоятельственнэ:
[гъухь]ыну
[гъухь]ынырауэ
[гъухь]ынхэу
[гъухь]ынхэрауэ
-эну-кӀэ цӀэ склоненэм и фащэхэр
Закъуэ бжьыгъэ
Куэд бжьыгъэ
Мыбелджылы
Белджылы
Мыбелджылы
Белджылы
Именительнэ:
[гъухь]ыну
[гъухь]ынур
--
[гъухь]ынухэр
Эргативнэ:
[гъухь]ыну
[гъухь]ынум
--
[гъухь]ынухэм
Послеложнэ:
[гъухь]ынукӀэ
[гъухь]ынумкӀэ
[гъухь]ынухэкӀэ
[гъухь]ынухэмкӀэ
Обстоятельственнэ:
[гъухь]ынууэ
[гъухь]ынурауэ
[гъухь]ынухэу
[гъухь]ынухэрауэ
МЫХЬЭНЭ
Зыгуэрым и кӀуэцӀым щыгъун, зыщӀыпӀэ щыгъун. ЩАПХЪЭХЭР
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
Мэкъур губгъуэм игъухьащ. НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
игъухьын: dry out swh, inside sth (about grain, hay, etc.)
Мэкъур губгъуэм игъухьащ: the hay dried out in the fields. УРЫСЫБЗЭ
игъухьын: высохнуть, находясь где-л., внутри чего-л. (о зерне, сене и т.п.)
Мэкъур губгъуэм игъухьащ: сено высохло в поле. БИБЛИОГРАФИЕ
Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.