АДЫГЭБЗЭ (КЪЭБЭРДЕЙ-ШЭРДЖЭСЫБЗЭ)
ПСАЛЪЭ ЛЪЭПКЪЫГЪУЭ: ГЛАГОЛ ЛЪЭӀЭС
ЭТИМОЛОГИЕ
КЪЭПСЭЛЪЫКӀЭ
- IPA [zɐxɐvǝ'ħǝn]
ПСАЛЪЭ ЛЪАБЖЬЭ
- зэ- + хэ- + [выхь] + -ы + -н
СПРЯЖЕНЭ
Глагол лъэӏэс "зэхэвыхьын"-м и спряженэ
МЫХЬЭНЭ
- Ӏей-Ӏейуэ вэн.
- Куэд вэн, псори вэн.
- ДэнэкӀи зэхэтӀыхьын.
- Хъунри мыхъунри зэгъусэу жыӀэн, зэхэзэрыхьауэ псэлъэн.
ЩАПХЪЭХЭР
- ГуащӀэдэкӀ хъерым гур игъэгушхуэу губгъуэшхуэр лӀым зэхевыхь. Зэкъуэшхэм я макъ, сборник
ПСАЛЪЭ ЗЭПХАХЭР
- Хадэр зэхавыхьащ.
- Унэ лъабжьэр дзыгъуэм зэхавыхьащ.
НЭГЪУЭЩӀЫБЗЭКӀЭ ЗЭДЗЭКӀАХЭР
ИНДЖЫЛЫБЗЭ
- зэхэвыхьын: 1. plough, till badly 2. plough up all or everything 3. dig up or tear up all or everything 4. engage in idle chatter, chat, talk nonsense,
- Хадэр зэхавыхьащ: the garden was badly ploughed.
- Унэ лъабжьэр дзыгъуэм зэхавыхьащ: the foundation of the house had been totally torn up by mice.
УРЫСЫБЗЭ
- зэхэвыхьын: 1. некачественно вспахать 2. перепахать всё 3. перерыть, разрыть всё 4. болтать [языком], говорить что попало, нести вздор
- Хадэр зэхавыхьащ: сад плохо вспахали.
- Унэ лъабжьэр дзыгъуэм зэхавыхьащ: фундамент дома был разрыт мышами.
БИБЛИОГРАФИЕ
- Апажэ М. Л., КӀуэкӀуэ Ж. Н. Адыгэ-урыс псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2008.
- БищӀо Б. Ч. Адыгэбзэм и псалъэгъэнахуэ. Налшык: «Эльбрус», 2015.
- БищӀо Б. Ч., Къумыкъу Д. М., ТӀымыжь Хь. Т. ЕджапӀэхэм папщӀэ урыс-адыгэ псалъалъэ. Налшык: «Эльбрус», 2013.
- Джаурджий Хь. З., Сыкъун Хь. Хь. Урыс-адыгэ школ псалъалъэ. Налшык: «Нарт», 1991.
- Къэбэрдей АССР-м и министрхэм я советым деж щыӀэ Къэбэрдей научно-исследовательскэ институт. Къардэн Б. М., БищӀэу А. Т. Урыс-къэбэрдей-шэрджэс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1955
- Къэбэрдей-Балъкъэр АССР-м и министрхэм я советым и деж щыӀэ Къэбэрдей-балъкъэр научно-исследовательскэ институт. Апажэ М. Л., Багъ Н. А., Багъ П. М., Балъкъэр Б. Хь, КӀуэкӀуэ Ж. Н., ЖьэкӀэмыхъу Хь. Хь., Урыс Хь. Щ. Къэбэрдей-урыс словарь. Москва; Иностраннэ, национальнэ словархэр щытырадзэ государственнэ тхылъ тедзапӀэ, 1957
- Россием щӀэныгъэхэмкӀэ и академием и Къэбэрдей-Балъкъэр щӀэныгъэ центрым гуманитарнэ къухутэныгъэхэмкӀэ и институт. Адыгэбзэ псалъалъэ. Москва: «Дигора», 1999.
- Табухов Х. К. Толковый русско-кабардино-черкесский словарь. Нальчик: Издательлский центр «Эль-Фа», 2006.
- Шэрджэс Алий. Яхуэмыфащэу лъэныкъуэ едгъэза псалъэхэр. Адыгэ псалъэгъэнахуэм щӀыгъужыпхъэхэр. Налшык: Изд. КБИГИ, 2009.